Fréttablaðið - 20.01.2008, Blaðsíða 20

20 20. janúar 2008 SUNNUDAGUR
Ö
rn Snævar Sveins-
son býr nú á Reyk-
hólum og er stýri-
maður á Karlsey
sem mokar upp
hráefni úr Breiða-
firði fyrir Þörungaverksmiðjuna
þar í sveit. Hann er léttur á mann-
inn og góður í viðkynningu en þó
þyngist svipurinn og tónninn í
röddinni þegar útistöður hans við
yfirvaldið ber á góma.
„Ég var skipstjóri á togaranum
Tálknfirðingi þegar kvótakerfið
var tekið upp árið 1984,“ segir Örn
Snævar. „Svo var báturinn seldur
og þá fór ég á flakk. Var til dæmis á
rækjuveiðum við Nýfundnaland og
þvældist meira að segja alla leið til
Miðbaugs-Gíneu í Afríku. Þar varð
ég svo fyrir miklum meiðslum
þegar það gróf illa í sári á fætinum
svo ég kom heim draghaltur og lá
einhvern tíma á spítala. En þegar
ég var búinn að jafna mig fór ég til
sjós og leysti af hér og þar. Svo
þótti mér nóg komið að þessu flakki
svo ég keypti 24 tonna eikarbát
ásamt þeim Erlingi Haraldssyni og
Magnúsi Jóni Áskelssyni.“
Ákvörðunin örlagaríka
Báturinn sem um ræðir hét Sveinn
Sveinsson og áhöfnin á honum átti
heldur betur eftir að komast í kast
við lögin. „Ég byrjaði náttúrlega á
því að sækja um kvóta og taldi mig
hafa fullan rétt til þess því ég hafði
verið skipstjóri áður og það voru
dæmi þess að skipstjórar höfðu
fengið kvóta út á sína aflareynslu.
Og svona til vara sótti ég um að fá
að veiða í þrjú ár og láta svo ráðast
af aflahæsta árinu hvað ég fengi í
kvóta. Þetta taldi ég eðlilegast því
þannig hafði verið gengið frá mál-
unum áður þegar vantaði kvóta á
skip. En þessu var báðu hafnað. Þá
var náttúrlega ekkert annað að
gera en leigja kvóta og það var í
lagi fyrst um sinn. En svo hækkaði
leigan á þorski en ekki síður á kola.
Hún fór upp úr öllu valdi. Á endan-
um voru allar tegundir kvótaskyld-
ar og engin undankomuleið hjá
himinháum leigum enda var svo
komið að kvótaeigendurnir fengu
80 prósent af verðmætinu og þessi
20 prósent sem eftir voru dugðu
skammt. Þá sagði ég við Erling og
Magnús að nú væri ekkert annað
að gera en tilkynna stjórnvöldum
að nú ætluðum við að fara að róa
kvótalausir enda hafði ég enga trú
á að þessi lög gætu staðist. Magnús
vildi ekki taka þátt í þessu. Ég
virði það og ber alls engan kala til
hans fyrir það. Erlingur var hins
vegar alveg grjótharður í þessu
með mér. Við höfum staðið í þessu
stappi allar götur síðan sem einn
maður og þannig verður það þar til
yfir lýkur.“
Hæstiréttur þurfti varla að kynna
sér dóminn
Tvímenningarnir voru fyrst
dæmdir í Héraðsdómi Vestfjarða
og þeir áfrýjuðu málinu til Hæsta-
réttar. „Þá leit Hæstiréttur ekki út
fyrir að vera bara einkavinaklúbb-
ur eins manns eins og nú er svo ég
batt nokkrar vonir við þetta. Ég
ætla ekki að nefna nein nöfn enda
held ég að fólk skilji hvað ég á við.
Þar þurftu menn reyndar ekki að
sitja yfir málinu til að komast að
niðurstöðu, ég veit ekki einu sinni
hvort þeir lásu dóm héraðsdóms.“
En er Örn Snævar þar með að
Sverðið sem hékk yfir sjómönn-
um hangir nú yfir stjórnvöldum
Þjóðin bíður nú eftir viðbrögðum stjórnvalda eftir að Mannréttindanefnd Sameinuðu þjóðanna ályktaði að íslenska ríkið hefði
brotið gegn tveimur sjómönnum sem höfðu verið dæmdir í héraðsdómi og svo Hæstarétti fyrir að veiða kvótalausir. Örn Snævar
Sveinsson, sem er annar sjómannanna sem dæmdir voru, fór yfir málið með Jóni Sigurði Eyjólfssyni blaðamanni og sagði
hvernig þeir tvímenningar hafa snúið vörn í sókn.
ÖRN SNÆVAR SVEINSSON Sverðið sem
hangið hefur yfir þeim Erni Snævari
og Erlingi hangir nú yfir stjórnvöldum.
Örn Snævar hefur ekki ákveðið hvernig
skaðabótakröfur hans muni hljóða en
hitt er víst að fiskveiðikerfinu skal breytt
og að þeir tvímenningar gefa ekkert eftir
í útistöðunum við stjórnvöld.
PATREKSFJÖRÐUR Það var í þessu vestfirska þorpi sem þeir Örn Snævar og Erlingur
tóku ákvörðun um að róa kvótalausir á bát sínum Sveini Sveinssyni BA. Þeir létu
stjórnvöld vita og fóru kvótalausir til veiða og fóru svo í einn róður eftir að hafa verið
sviptir veiðileyfi. Magnús sem einnig var skipverji á Sveini dró sig út úr og tók ekki þátt
í veiðunum.
FR
ÉTTA
B
LA
Ð
IÐ
/EYÞÓ
R
➜ UPPHAF OG FERILL MÁLSINS
Örn Snævar var skipstjóri á Tálknfirðingi þegar kvótakerfið er sett á árið
1984. Nokkru síðar er Tálknfirðingur seldur og Örn fer fljótlega til útlanda
þar sem hann stundar sjómennsku í nokkur ár. Þegar hann kemur til Íslands
aftur fer hann á sjóinn í lausamennsku en ákveður svo að kaupa bátinn
Svein Sveinsson BA ásamt Erlingi Haraldssyni og Magnúsi Jóni Áskelssyni.
Þeir sækja um kvóta en því er hafnað svo þeir leigja til að byrja með en
þegar leigan er orðin of dýr ákveða þeir að róa kvótalausir. Þeir eru dæmdir í
Héraðsdómi Vestfjarða og svo í Hæstarétti. Erlingur missir einbýlishús sitt og
fær síðan dóm hjá Héraðsdómi Suðurnesja eftir að hafa flutt til Grindavíkur.
Örn Snævar nær að halda eignum sínum. Hann flytur til Reykhóla eftir að
hann fær pláss á Karlsey sem þaðan gerir út. Málið er sent til Mannréttinda-
nefndar Sameinuðu þjóðanna.