Fréttablaðið - 14.03.2008, Blaðsíða 25

FÖSTUDAGUR 14. mars 2008 25
Svokallaðar „fréttir“ fjölmiðla snúast oft ekki um annað en
það sem allir vissu fyrir en er
matreitt eins og ný tíðindi séu á
ferð. Í þessari viku kom þannig
frétt í íslenska fjölmiðla. Vitnað
var í skýrslu Efnahags- og fram-
farastofnunarinnar, OECD, um
skattkerfisbreytingar í aðildar-
ríkjum stofnunarinnar og kom
þar fram að Ísland er öðruvísi en
flestöll aðildarríki stofnunar-
innar að því leyti að á tímabilinu
2000 til 2006 komu skattkerfis-
breytingar einkum hinum tekju-
hærri til góða. Á mannamáli
merkir þetta að aðrar ríkis-
stjórnir hafa að jafnaði reynt að
lækka álögur á fátæklinga en
stjórnvöld á Íslandi hafa hyglað
efnamönnum á kostnað þeirra
sem hafa úr minna að spila.
Í sjónvarpsfréttum á miðviku-
dag var svo viðtal við fyrrver-
andi ríkisskattstjóra sem setti
fram þá tillögu að ráðamenn
Íslands hefðu ekki ætlað sér að
skattpína fátæklinga heldur
hefðu þeir ekki séð fyrir hvaða
afleiðingar breytingar á skatt-
kerfinu myndu hafa. Með öðrum
orðum þá hækkuðu stjórnvöld
óvart skatta á fátækt fólk en
lækkuðu samtímis skatta á auð-
menn!
Þetta er frumleg kenning en
gengur ekki alveg upp. Af ein-
hverjum ástæðum sáu nefnilega
margir aðrir hvað var að gerast
og það var t.d. leiðarstef í skrif-
um stjórnarandstöðunnar að
nákvæmlega þetta væri að eiga
sér stað. „Í reynd hafa skattarnir
þó ekki lækkað heldur hefur
skattbyrðin flust til, frá hærri
tekjum yfir á þær lægri“ sagði
t.d. Steingrímur J. Sigfússon á
sínum tíma (sjá Við öll. Íslenskt
velferðarsamfélag á tímamótum,
bls. 36). Ef tilgáta skattstjórans
er rétt og ráðherrarnir vissu ekki
hvað þeir voru að gera þá voru
þeir nánast einir um það.
Virkjað óvart?
Núna í vikunni var einnig gefið út
framkvæmdaleyfi vegna álvers-
framkvæmda í Helguvík. Raunar
kærði Landvernd álit Skipulags-
stofnunar um umhverfisáhrif
álvers í Helguvík til umhverfis-
ráðherra fyrir fimm mánuðum, en
ráðherra virðist hafa gleymt að
úrskurða um kæruna þrátt fyrir
að hafa haft til þess tveggja mán-
aða frest. Kæra Landverndar
byggði á þeirri eðlilegu forsendu
að umhverfisáhrif álversins,
virkjana og flutningsleiða raf-
magnsins yrði að meta heildstætt
en álit Skipulagsstofnunar tekur
aðeins til álversins. Formanni
Land verndar finnst þetta ekki
boðleg stjórnsýsla og þarf sú skoð-
un ekki að koma á óvart.
Miðað við þann gríðarlega fjölda
sem gegnir ráðherraembætti á
Íslandi og er samkvæmt nýjustu
mælingum „Ráðherra púlsins“
stöðugt í fjölmiðlum að vekja á sér
athygli er auðvitað sérkennilegt
að ráðherrar skuli ekki finna neinn
tíma til að vinna vinnuna sína. Sú
kostulega staða gæti nú komið upp
að óvart verði virkjað í Helguvík
vegna þess að umverfisráðherra
svaf á verðinum. Hugtakið
„ráðherra ábyrgð“ er óðum að öðl-
ast nýja merkingu á Íslandi.
Engin tengsl
Í veruleika fjölmiðlanna er sífellt
verið að koma fólki á óvart. Ríkis-
útvarpið var t.d. núna í vikunni
með „frétt“ um að engin tengsl
væru á milli fyrrverandi stjórn-
valda í Írak og hryðjuverka-
samtakanna al-Kaída. Vitnað er í
sérfræðinga í Pentagon, varnar-
málaráðuneyti Bandaríkjanna,
en skv. frétt Ríkisútvarpsins
komu þeir „víða við í rannsókn
sinni og eyddu mörgum árum í
könnun gagna“. Þetta vissi
raunar öll heimsbyggðin fyrir
fimm árum – en örfáir valda-
miklir einstaklingar héldu hinu
gagnstæða fram. Lygin hafði það
yfirlýsta markmið að réttlæta
blóðugt stríð sem ekki sér fyrir
endann á. Ef fjölmiðlar hefðu
ekki gert málstað lygaranna jafn
hátt undir höfði og þeir gerðu
fyrir fimm árum þá væri engin
þörf á þessari frétt í dag. Undan-
farin fimm ár hafa hins vegar
hundruð þúsunda, ef ekki millj-
ónir, Íraka þurft að gjalda fyrir
þessa lygi með lífinu.
Tengslaleysi ráðamanna í Írak
við hryðjuverkasamtök er ekki
jafn alvarleg staðreynd og
tengslaleysi fjölmiðla við veru-
leikann. Það getur nefnilega
verið dauðans alvara að láta
valdamenn komast upp með að
hagræða sannleikanum og láta
þá aldrei standa fyrir máli sínu.
Hér á Íslandi hafa stjórnvöld
komist upp með að auka skatt-
byrði fátæklinga og hrúga upp
stórvirkjunum sem þau bera þó í
rauninni enga ábyrgð á. Erlendis
bera gagnrýnislausir fjölmiðlar
beinlínis ábyrgð á mannslífum
með því að leyfa ráðamönnum í
lýðræðisríkjum að taka ólýð-
ræðis legar ákvarðanir og koma
af stað blóðbaði í fjarlægum
heimshlutum. Mörgum árum
síðar birtast svo litlu fréttirnar
sem staðfesta það sem alltaf lá
fyrir en þá er það líka mörgum
árum of seint.
Allt í misgripum
SVERRIR JAKOBSSON
Í DAG | Mistök
Sú kostulega staða gæti nú
komið upp að óvart verði
virkjað í Helguvík vegna þess
að umverfisráðherra svaf á
verðinum.