Fréttablaðið - 25.04.2008, Blaðsíða 22

UMRÆÐAN
Jón Gunnarsson skrifar um
landbúnað
Miklar breytingar hafa átt sér stað í atvinnu- og byggða-
málum okkar á undanförnum árum.
Samhliða aukinni hagræðingu í
grunnatvinnugreinunum hefur
störfum fækkað og margar smærri
byggðir á landsbyggðinni eiga erf-
itt með að bregðast við með því að
skapa ný atvinnutækifæri. Margir
kenna kvótakerfum í landbúnaði
og sjávarútvegi um þessa þróun.
Við nánari athugun sést að málið er
ekki svo einfalt. Tæknivæðingin
ein og sér stuðlar að minni mann-
aflaþörf auk þess að bæta afkomu
greinanna og tryggja samkeppnis-
hæfni.
Ljóst er að við þessum aðstæð-
um þarf engu síður að bregðast.
Mikil fjárfesting hefur átt sér stað
í greininni og afkoma margra fjöl-
skyldna er í húfi. Það er því við því
að búast að umræðan verði tilfinn-
ingaþrungin. Mikilvægt er hins
vegar að umræða um framtíð
byggða og atvinnuþróun sé mál-
efnaleg.
Spurningin er; hvernig byggð
viljum við sjá þróast í landinu?
Viljum við leggja áherslu á borg-
arasamfélag þar sem byggðaþróun
undanfarinna ára heldur áfram
með tilheyrandi afleiðingum fyrir
smærri samfélögin, eða viljum við
stuðla að því að byggðirnar
blómstri sem víðast? Ég tel síðari
kostinn mun vænlegri. Á þeirri for-
sendu tel ég bráðnauðsynlegt að
sátt náist um nýtingu náttúruauð-
linda til að byggja víðar upp öflugt
atvinnulíf á landsbyggðinni og
bregðast þannig við þeirri byggða-
röskun sem ella er yfirvofandi. Í
því samhengi er mikilvægt að for-
gangsraða verkefnum með þeim
hætti að fyrst sé litið til þeirra
svæða sem verr standa. Forgangs-
röðun í þessu samhengi myndi t.d.
birtast í því að leggja áherslu á
álver við Bakka á Húsavík áður en
ráðist verður í framkvæmdir við
Helguvík. Stjórnvöld verða að sýna
í verki að hugur fylgi máli þegar
rætt er um atvinnuuppbyggingu á
landsbyggðinni. Ummæli umhverf-
isráðherra á stofnfundi Náttúru-
verndarsamtaka Vestfjarða og í
umræðu um stóriðjumál er ekki
hægt að skilja með öðrum hætti en
að hún vilji gera
allt sem í hennar
valdi stendur til
að stöðva atvinnu-
uppbyggingu á
landsbyggðinni.
Þessi skilaboð ráð-
herrans hljóta að
vera landsbyggð-
inni mikið
umhugsunarefni.
Stuðningur við
landbúnað er
mikil vægt byggða- og öryggismál.
Nýtt frumvarp um innleiðingu á
matvælalöggjöf Evrópusambands-
ins hefur sætt gagnrýni. Það er
eðlilegt miðað við erfiða stöðu
landbúnaðar ins nú um stundir.
Afkoma í hefðbundnum landbún-
aði hefur almennt verið slök á
undan förnum árum og nú bætist
við hækkandi verð á aðföngum og
fyrirsjáanleg aukin samkeppni við
innflutt matvæli. Þessi löggjöf
hefur verið fyrirséð, en við setn-
ingu hennar verðum við að gæta
okkar að ganga ekki lengra en
nauðsynlegt er í tengslum við
skuldbindingar okkar í Evrópu-
samvinnunni og gæta þarf að stöðu
og hagsmunum þeirra sem í grein-
inni starfa hér á landi.
Flest erum við sammála um að
stefna skuli að lækkun gjalda af
innfluttum matvælum og öðrum
neysluvörum heimilanna. Ákvarð-
anir um slíkt verður hins vegar að
taka að vel yfirveguðu ráði og
skoða hvaða aðgerðir koma okkur
öllum best til lengri tíma litið. Ekki
einungis neytendum til skamms
tíma. Ótímabær ummæli á borð við
yfirlýsingu utanríkisráðherra um
niður fellingu gjalda af hvítu kjöti
voru óheppileg og til þess fallin að
auka á áhyggjur þeirra sem við
alvarlegustu vandamálin búa. Það
er munur á framleiðslu hefðbund-
inna landbúnaðarafurða og á svo-
kölluðu hvítu kjöti. Líklegt er að
hvíta kjötið verði fyrst fyrir auk-
inni samkeppni erlendis frá með
tilheyrandi áhrifum. Við verðum
að laga samkeppnisstöðu grein-
anna eins og frekast er unnt og
gefa þeim aðlögunartíma til að
mæta samkeppninni. Yfirlýsingar
um ótímabærar aðgerðir eða
aðgerðaleysi eru eitthvað sem við
þurfum ekki á að halda nú. Það er
nóg komið af svo góðu.
Höfundur er alþingismaður.
Eftir Kristin H. Gunnarsson
Tekist hefur að lyfta grettistaki í framþróun íslensks þjóðfélags á þeim liðlega 90 árum sem
liðin eru síðan við hófum þá vegferð að efla sjálf-
stæði þjóðarinnar og taka í eigin hendur stjórn mála
hér á landi. Þá var landið meðal þeirra fátækustu og
vanþróuðustu í Evrópu en nú eru lífskjör lands-
manna meðal þeirra allra bestu í heiminum. Þessar
stórstígu framfarir, sem eiga ekki margar hliðstæður,
eru engin tilviljun og komu ekki af sjálfu sér heldur
urðu vegna þess að við gættum sjálf okkar eigin
hagsmuna.
Það er löng reynsla af því að aðrir gæta sinna hags-
muna betur en okkar og því ber að varast að koma
okkur í þá stöðu á nýjan leik. Á alþjóðlegum tímum
er samstarf við aðrar þjóðir bæði skynsamlegt og
óhjákvæmilegt en það verður ætíð að grundvallast
af okkar eigin þörfum.
Frjálslyndi flokkurinn hefur í samþykktum sínum
lagt áherslu á að Ísland tengist Evrópu sífellt meira
ekki síst eftir að samningurinn um Evrópska efna-
hagssvæðið varð til og síðan með stækkun þess í
kjölfar nýrra ríkja í Evrópusambandinu. Í stjórn-
málayfirlýsingu síðasta landsþings er til dæmis tekið
fram að flokkurinn telji aðild að Evrópska efnahags-
svæðinu vera eitt af mikilvægustu atriðum í utan-
ríkismálum Íslendinga. Þessi eindregni stuðningur
við EES-samninginn segir auðvitað sína sögu um
þann ávinning sem talinn er vera af sam-
starfinu við Evrópusambandsríkin.
Forræði yfir auðlindum
Þegar spurt er hvort stíga eigi skref-
ið til fulls og ganga inn í Evrópusam-
bandið er svarið skýrt. Flokkurinn
hefur allan vara á um hugs-
anlega aðild og aðild kemur
ekki til greina við núver-
andi reglur þess í sjávar-
útvegsmálum. Í þessi
felst ekki ófrávíkjanleg
andstaða um inngöngu
heldur eru settar þær
skorður að Íslendingar
fari sjálfir með allt for-
ræði fiskistofnana og
fiskveiðilögsögunnar og
annarra sameiginlegra auð-
linda landsins, svo sem vatns,
vatnsorku og gufuafls.
Evrópusambandið hefur til
þessa gert kröfu um að yfirtaka alla stjórn fiskveiði-
auðlindarinnar og sambandið myndi taka ákvörðun
um leyfilegan hámarksafla úr einstökum fiskistofn-
um, öllum aðildarríkjum yrðu heimilaðar veiðar inn
að 12 mílna landhelgi og ESB myndi fara með samn-
inga við önnur ríki. Að auki yrðum við að falla frá
núverandi lögum um takmarkanir á fjárfestingum
erlendra aðila í sjávarútvegi.
Þessi staða er algerlega óásættanleg fyrir íslenska
hagsmuni. Stjórnun fiskistofnana og annarra mikil-
vægra auðlinda verður að vera í okkar höndum og
nýting þeirra verður að vera til þess að efla innlenda
atvinnu og hagsæld íbúanna. Ef gengið yrði að kröf-
um ESB með inngöngu í sambandið verður of mikil
hætta á því að innlendum hagsmunum verði vikið til
hliðar. Þá áhættu eigum við aldrei að taka. Í þessu
máli gildir að ekki verður samið eftir á.
EES gefur helstu kostina
Samningurinn um Evrópska efnahagssvæðið færir
okkur helstu kosti Evrópusambandsins. Sameigin-
legur vinnumarkaður er vissulega mikils virði fyrir
Íslendinga, tryggir þeim tækifæri erlendis og ekki
síður tryggir samningurinn innlendum fyrirtækjum
aðgang að vinnuafli, sem verður vaxandi skortur á á
komandi árum.
Aðrir helstu kostir Evrópusambandsins eru sam-
ræmt regluverk fyrir viðskiptalífið og fyrirhafnar-
lítill aðgangur að margvíslegri vandaðri löggjöf á
ótalmörgum sviðum. Aðild myndi hins vegar fylgja
sá annmarki að ákvarðanataka flyttist úr landi og að
yfirþjóðlegt vald myndi í vaxandi mæli ráða málum
til lykta á sviðum löggjafar, dómstóla og fram-
kvæmdavalds. Það er ekki tímabært að huga að
umsókn um aðild að Evrópusambandinu og verkefnið
fram undan er að stjórnmálaflokkarnir geri grein
fyrir samningsmarkmiðum sínum og skilyrðum fyrir
umsókn. Þegar það liggur fyrir getur almenningur
metið hvort hagsmuna lands og þjóðar er vel gætt til
lengri tíma litið.
Sæmileg sátt þarf að vera um forsendurnar hér
innanlands áður en tímabært er að stíga næstu skref
og án slíkrar sáttar er engin von um að nokkuð verði
samþykkt í þjóðaratkvæðagreiðslu.
Höfundur er þingmaður Frjálslynda flokksins.
22 25. apríl 2008 FÖSTUDAGUR
Til Evrópu á íslenskum forsendum Nóg af svo góðu
EVRÓPUSAMBANDIÐ – Hvað er til ráða?
1. Hverjir eru helstu kostir við Evrópusambandsaðild?
2. Hverjir eru helstu gallar við Evrópusambandsaðild?
3. Hvað er til ráða?
3.1. Á að hafna aðild umsvifalaust?
3.2. Á að bíða og sjá til?
3.3. Á að sækja um aðild umsvifalaust?
3.4. Á að gera efnahagslegar og stjórnskipuleg-
ar ráðstafanir með það að markmiði að taka
ákvörðun af eða á um aðildarumsókn eftir
tiltekinn tíma, til dæmis innan þriggja ára?
JÓN
GUNNARSSON
NORRÆNA HÚSIÐ - NORDENS HUS - POHJOLAN TALO - NORDIC HOUSE www.nordice.is nh@nordice.is sími: 551 7030
Bókasafnið er opið alla daga vikunnar 12-17.
Bistro Alvar A er opið virka daga 10-17, helgar 12-17 og þegar viðburðir eru í húsinu.
Sumarstemning í Vatnsmýrinni
Obukano, saxófónn og ljóðlist í Norræna húsinu 25.-27. apríl
Fös. 25. apríl kl. 21:00
DUO RESONANTE
Dansk-hollenskt tvíeyki leikur blöndu
af sígildri alþýðutónlist, djassi og
þjóðlegri tónlist á Obukano, tréfl autu
og saxó fón. Tónlist þeirra félaga er
erfi tt er að fl okka, hana verður að
upplifa. Aðgangseyrir 1500 / 750
Lau. 26. apríl kl. 16:00
TRANSTRÖMER OG LIZST
Ljóðadagskrá um Thomas Tranströmer,
eitt þekktasta núlifandi ljóðskáld Svía.
Leif Olsson kynnir og fl ytur við tónlist
eftir Franz Liszt, við undirleik Lars
Hägglund og Björn J:son Lindh.
Aðgangseyrir 1500 / 750
Sun. 27. apríl kl. 15:15
15:15 TÓNLEIKAR
Mið-evrópsk saxófóntónlist. Guido
Bäumer saxófónn og Aldadár Rácz
píanó. Á efnis skránni eru verk eftir
Hans Gal, Erwin Schulhoff, Paul
Hindemith og Werner Heider.
Aðgangseyrir 1500 / 750
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki
n
n