Fréttablaðið - 15.06.2008, Síða 20

MENNING 4
Bláir skuggar – framvarðasveit íslenskrar djasstónlistar.
Þann 23. júní 1988 setti Jón Múli
Árnason, vafalaust helsti djass-
geggjari þjóðarinnar fyrr og síðar,
fyrstu Jazzhátíð Egilsstaða á
Austurlandi, en hátíðin hefur síðan
þá náð að marka sér ótvíræða
sérstöðu í íslensku tónlistarlífi sem
bæði framsækin og skemmtileg. Í
gegnum árin hafa margir merkir
tónlistarmenn komið fram á
hátíðinni og haldið eftirminnilega
tónleikar, þeirra á meðal eru James
Carter, Svend Asumssen, Peter
Gullin og Paul Weeden. Hátíðin í ár
verður að venju glæsileg; tónlistar-
fólk á heimsmælikvarða mætir
galvaskt til leiks og framreiðir
listilega tóna fyrir áhorfendur.
Jón Hilmar Kárason, fram-
kvæmdarstjóri herlegheitanna,
segir upphaf hátíðarinnar heldur
látlaust. „Upphafsmaður og
aðalskipuleggjandi hátíðarinnar
framan af var Árni Ísleifsson.
Hugmyndin kviknaði víst þegar
Árni var á göngu með vini sínum
einhvern fagran dag; vinurinn hafði
orð á því hversu fallegt umhverfið
er hér umhverfis Egilsstaði og
hversu gaman væri að komast á
djasstónleika hér. Árni tók hann á
orðinu og ári síðar fór fram fyrsta
Jazzhátíð Egilsstaða. Hátíðin hefur
farið fram á hverju ári síðan og er
því sú elsta á landinu. Ég tók við
framkvæmdastjórninni árið 1996 af
Árna og hef því fengið að taka þátt
í eflingu verkefnisins síðan þá.
Hátíðin hefur vaxið talsvert hin
síðari ár og laðar að sér gesti frá
landinu öllu og víðar að.“
Áhuginn fyrir hátíðinni meðal
listamanna víðsvegar að úr
heiminum hefur jafnframt vaxið
mikið undanfarin ár og er nú svo
komið að Jón segir umsóknir um
þátttöku berast nær daglega frá
tónlistarmönnum í öllum heims-
hornum. Það er því ærið starf að
velja úr hvaða listafólk hentar
hátíðinni hverju sinni.
Framboðið í ár er sannarlega
ekki af lakara taginu. Gítarsnilling-
urinn Larry Carlton og hljómsveit
hans kemur frá Bandaríkjunum og
fremur sinn galdur fyrir hátíðar-
gesti. Larry Carlton þessi hefur
unnið með ekki ómerkari lista-
mönnum en Sammy Davis Jr., Herb
Alpert, Quincy Jones, Paul Anka,
Donald Fagen, Michael Jackson,
John Lennon, Jerry Garcia, Dolly
Parton, Joni Mitchell og svo mætti
lengi telja. Þekktastur er hann þó
líklega fyrir leik sinn með hljóm-
sveitinni Steely Dan, en hann var
lykilmaður á nokkrum af þeirra
bestu plötum. Sem dæmi um afrek
hans má nefna að sóló hans í laginu
Kid Charlemagne með Steely Dan
er talið vera þriðja besta gítarsóló
allra tíma af ekki ómerkari
spámönnum en blaðamönnum
tímaritsins Rolling Stone.
Hljómsveitin Bláir skuggar
kemur einnig fram, en hún er
skipuð nokkrum af helstu tónlistar-
mönnum þjóðarinnar, þeim Sigurði
Flosasyni, Pétri Östlund, Jóni Páli
Bjarnasyni og Þóri Baldurssyni.
Þeir leika blúsættaða djasstónlist
og halda uppi ógurlegu stuði á
tónleikum sínum með hammond-
orgeltónum og spilagleði.
Frændur okkar í Noregi láta ekki
sitt eftir liggja heldur leggja
hátíðinni til hljómsveitina Beady
Belle. Hljómsveitin sú leikur
fjörugan bræðing ólíkra tónlistar-
tegunda og hefur unnið sér það til
frægðar að leika með söngvaranum
vinsæla Jamie Cullum. Hljómsveit-
in gaf nýverið út sína fjórðu plötu
sem hefur hvarvetna verið vel
tekið.
Ekki má gleyma að minnast á
heimaræktuðu hljómsveitina
Bloodgroup. Þó svo að tónlist
hennar falli seint undir djassskil-
greininguna eru fáar sveitir sem
standast henni snúning þegar
kemur að því að skapa stemningu á
tónleikum. Að auki á hljómsveitin
rætur sínar að rekja til Egilsstaða
og er því vel að þátttökunni komin.
„Við reyndum eftir fremsta
megni að hafa dagskrána í ár
metnaðarfulla, en jafnframt
skemmtilega og aðgengilega,
þannig að sem flestir finni á henni
eitthvað við sitt hæfi,“ segir Jón
aðspurður um hátíðina í ár.
„Íslensku flytjendurnir eru
náttúrulega framúrskarandi og það
verður klárlega upplifun að sjá
Larry Carlton spila, enda er hann
lifandi goðsögn í gítarheiminum.
Hann kemur aðallega til með að
leika þá tónlist sem hann er
þekktastur fyrir, en það er rokk,
blús og djass í dásamlegum
hrærigraut. Hljómsveitin Beady
Belle er ekki síður frábær á
tónleikum; ég sá þau koma fram á
djasshátíð í Noregi fyrir nokkrum
árum og hef verið að reyna að fá
þau hingað síðan. Nú hefur það
loksins gengið upp og ég er afar
spenntur fyrir tónleikum þeirra.“
Jazzhátíðin á Egilsstöðum er
orðinn rótgróinn hluti af menningar-
lífi Austurlands. Jón segir enda
tónlistarlífið afar blómlegt á
svæðinu. „Það er mikil tónlist í
fólki hér um slóðir og hefur alltaf
verið. Ég veit svosem ekki hvers
vegna það er, en hef grun um að
það sé kannski vegna þess að
firðirnir hér voru lengi heldur
einangraðir. Fólk þurfti einfaldlega
að bjarga sér sjálft um skemmtun
og þá var betra að kunna að spila og
geta þannig haft ofan af fyrir sér
og öðrum. Þetta er hálfgerð
sjálfbjargarviðleitni.“
Miðasala á Jazzhátíð Egilsstaða á
Austurlandi er þegar hafin. Miða
má nálgast á heimasíðu hátíðar-
innar, www.jea.is, eða með því að
senda fyrirspurn á jeajazzfest@
gmail.com
Djassað á Austfjörðum í tuttugu ár
Jazzhátíð Egilsstaða á Austurlandi fór fram í fyrsta skipti árið 1988 og fagnar því tuttugu ára afmæli sínu í
ár. Hátíðin fer fram dagana 25.-28. júní næstkomandi og verður þar mikið um dýrðir.
TÓNLIST VIGDÍS ÞORMÓÐSDÓTTIR
Beady Belle – spennandi djassbræðingshljómsveit frá Noregi.
Larry Carlton – framúrskarandi tónlistar-
maður sem gleður eyru hátíðargesta
með gjörningum sínum.
Með suð í eyrum við spilum enda-
laust er fimmta plata Sigur Rósar
og sú fyrsta síðan Takk kom út fyrir
þremur árum. Hún var unnin á
skömmum tíma miðað við síðustu
plötur. Upptöku og vinnsluferlið
tók um tvo mánuði samtals, en plat-
an var hljóðrituð á fimm stöðum –
Mosfellsbæ, Reykjavík, London,
New York og Havana á Kúbu. Um
upptökustjórn sá hljómsveitin sjálf
ásamt Mark Ellis sem er betur
þekktur sem Flood, en hann á að
baki glæstan feril sem upptöku-
stjóri, hefur m.a. unnið með Nick
Cave, PJ Harvey, Depeche Mode,
Nine Inch Nails og U2. Það hefur
verið töluvert talað um það í
aðdraganda útgáfu plötunnar að
með henni stígi sveitin skref í átt til
fjöldans, tónlistin sé auðmeltari og
hefðbundnari heldur en á fyrri plöt-
unum. Meira rokk sagði einhver.
Þetta er að hluta til rétt. Tónlistin á
Með suð í eyrum... er fjölbreyttari
og á köflum auðmeltari heldur en á
fyrri plötunum, en hafi einhver
búist við því að þeir Sigur Rósar-
menn væru á leið yfir í eitthvað U2/
Coldplay „stadium-rokk“ þá var
það klárlega misskilningur. Það
segir líka sitthvað um Sigur Rós að
platan sem átti að höfða til fjöldans
skuli fá nafnið Með suð í eyrum við
spilum endalaust, ekki bara íslenskt
nafn heldur langt íslenskt nafn með
íslenskum bókstöfum og algerlega
óframburðarhæft fyrir þorra
mannkyns... Textarnir eru líka
flestir á íslensku, einn þeirra er
reyndar á vonlensku og annar á
ensku. Í laginu All Alright syngur
Jónsi í fyrsta sinn inn á plötu á
ensku. Samt er Með suð í eyrum
öðruvísi en fyrri plötur Sigur Rósar.
Það er léttara yfir henni og inn á
milli eru popplög eins og Inn í mér
syngur vitleysingur, Við spilum
endalaust, Góðan daginn og Ill-
gresi. Platan er líka fjölbreytt. Það
eru tvö stór epísk lög í stíl við fyrri
verk sveitarinnar, Festival og Ára-
bátur, en svo eru líka stutt popplög.
Uppbyggingin og hljóðfæraskipan-
in eru misjöfn. Jónsi syngur Ill-
gresi við kassagítarundireik, en
Árabátur er tekið upp með kór og
sinfóníuhljómsveit (90 manns í
hljóðverinu í einu). Fyrsta smá-
skífulagið, Gobbledigook er svo
alveg sér á báti, skrýtin smíð með
flottum töktum, klappi og óvenju-
legri raddsetningu. Á heildina litið
er Með suð í eyrum við spilum
endalaust fín plata sem ætti að falla
í kramið hjá gömlu Sigur Rósar-
aðdáendunum og vekja áhuga hjá
einhverjum nýjum. Hún er ekki
fullkomin svo sem, - mér finnst hún
aðeins missa flugið í síðustu lögun-
um, en mjög góð plata engu að síður
og tímamótaplata fyrir Sigur Rós.
Að mínu mati kláraði Sigur Rós
Ágætis byrjun-pakkann með Takk
og innsiglaði hann rækilega með
Hvarf/Heim. Það var því ljóst að
hún þyrfti að breyta til á næstu
plötu. Á Með suð í eyrum... stígur
hún skref í átt til nýrra hluta.
Kannski minna skref heldur en ein-
hverjir bjuggust við, en mikilvægt
skref af því að það opnar ótal nýja
möguleika fyrir hljómsveitina.
Sigur Rós þreifar á einhverjum
þessara möguleika á nýju plötunni
og skilar um leið af sér fínni plötu.
Plötu sem markar upphaf nýrra
tíma fyrir eina af bestu hljómsveit-
um Íslandssögunar.
Trausti Júlíusson
SIGUR RÓS
Með suð í eyrum við spilum endalaust
★★★★
Tímamótaplata sem opnar nýja möguleika
Með suð í eyrum við spilum endalaust
er tímamótaplata fyrir Sigur Rós. Fjöl-
breytt og flott plata.
Í fyrsta skipti eru öll ástarljóð
Páls Ólafssonar komin út í einni bók.
Þórarinn Hjartarson tók ljóðin saman og rekur sögu Páls og Ragnhildar
– eina frægustu ástarsögu á Íslandi. List Páls lifir enn á vörum þjóðarinnar,
enda borin uppi af eldi hjartans og óvenju léttvængjuðu rími.
Gjöf sem yljar og gleður.