Fréttablaðið - 21.11.2008, Blaðsíða 2

2 21. nóvember 2008 FÖSTUDAGUR
Guðjón Ólafsson vaknar á sjúkrahúsi
og hefur misst minnið. Hvað gerðist?
Lenti hann í slysi? Var það slys?
Hvaða ókunni maður
kom að honum
og bjargaði
lífi hans?
ÆÐISGENGINN FLÓTTI
OFSÓKNIR OG UPPLJÓSTRANIR
D
Y
N
A
M
O
R
E
Y
K
JA
V
ÍK
Bræðraborgarstíg 9
„Ögrandiskáldsaga.“Víðsjá„Stíllinn, orðfærið og
myndmálið er kraftmikið
og skemmtilegt.“Morgunblaðið
STJÓRNMÁL Steinunn Valdís Ósk-
arsdóttir, þingmaður Samfylking-
arinnar, segir að Davíð Oddsson
verði að víkja úr embætti seðla-
bankastjóra, að öðrum kosti efast
hún um að ríkisstjórnin geti sinnt
mikilvægum verkefnum sínum.
„Á sínum tíma var ég fylgjandi
myndun ríkisstjórnar með Sjálf-
stæðisflokknum vegna málefna-
samnings flokkanna. Ég hafði trú
á þeim verkum sem stjórnin ætl-
aði að hrinda í framkvæmd,“ segir
Steinunn. Allt önnur staða sé nú
uppi. „Formaður bankastjórnar
hefur ítrekað orðið uppvís að því
að skaða traust bæði innanlands
og utan á Seðlabankanum og þar
með stjórn efna-
hagsmála lands-
ins. Hann hefur
blandað sér í
stjórnmálin á ný
og raunar reynt
að marka nýja
stjórnarstefnu.
Það gengur ekki
og það gengur
ekki lengur að
hann gegni emb-
ættinu áfram.“
Ræðan á fundi
Viðskiptaráðs á þriðjudag hafi
gert útslagið, í henni hafi hann
vísað frá sér allri ábyrgð á hruni
fjármálakerfisins en bent á alla
aðra. Steinunn telur brotthvarf
hans nauðsynlega forsendu þess
að traust Íslands á alþjóðavett-
vangi verði endurheimt og að
trúnaður milli ríkisstjórnarinnar
og þjóðarinnar verði byggður upp
á ný.
„Ef ekki verður breyting á yfir-
stjórn Seðlabankans þarf að mínu
mati að stokka upp á nýtt því ég
hef miklar efasemdir um að ríkis-
stjórnin geti í raun sinnt mikil-
vægum verkum á næstu mánuð-
um og misserum með óbreyttum
Seðlabanka,“ segir Steinunn en
vill ekki útlista að svo stöddu hvað
í slíkri uppstokkun gæti falist.
- bþs
Efast um að ríkisstjórnin geti sinnt mikilvægum verkum við óbreytt ástand:
Davíð burt eða uppstokkun
STEINUNN
VALDÍS
ÓSKARSDÓTTIR
VIÐSKIPTI Fjárfestingarfélög og
fjárfestar, innlendir sem erlendir,
græddu verulega á falli bankanna
þar sem þeir höfðu tekið skort-
stöðu í þeim áður en þeir féllu.
Engar upplýsingar eru fáanlegar
um hverjir eiga í hlut né um
umfang gróðans. Heimildir Frétta-
blaðsins herma þó að um fleiri
milljarða geti verið að ræða.
En ekki græddu allir sem tóku
skortstöðu í bönkunum á hruni
þeirra. Þvert á móti lítur út fyrir
að margir þeirra hafi tapað veru-
lega á þeim. Helga Hlín Hákonar-
dóttir, framkvæmdastjóri lög-
fræðisviðs Saga Capital, segir þá
sem fengu bréf að láni hjá bönk-
unum þremur hafa þurft að leggja
fram trygging-
ar til þeirra
fyrir að fá bréf-
in lánuð til að
skortselja þau.
Þeir séu líkast
til í slæmri
stöðu, því trygg-
ingin, sem er
hrein eign
þeirra, lendi að
öllum líkindum
meðal annarra krafna í þrotabúi
bankans og hafi þar engan for-
gang.
Hinir, sem í skjóli stærðar eða
tengsla reiddu ekki fram trygg-
ingu eða gerðu samning við aðra
en viðskiptabankana þrjá um
skortsölu á bréfum bankanna,
græddu verulega.
Að undanförnu hefur heyrst af
hluthöfum í Kaupþingi sem fengið
hafa tilboð í það sem þeir töldu
vera verðlaus hlutabréf sín, í því
miði að loka ætti skortstöðu. Þórð-
ur Friðjónsson, forstjóri Kaup-
hallar Íslands, staðfestir að hann
hafi heyrt af viðskiptum með bréf
bankans. Þau eigi sér stað á bilinu
fimm til tuttugu krónur á hlutinn.
Taka má einfalt dæmi um fjár-
festi sem fær lánaða milljón hluti
og skortselur þá. Hafi hann gert
það á síðasta skráða gengi Kaup-
þings í Kauphöllinni fékk hann
fyrir það 654 milljónir króna.
Kaupi hann bréf á genginu fimm,
til að loka skortsölunni, er gróði
hans 649 milljónir króna, að frá-
dregnum vöxtum og þóknun.
Helga Hlín segir ómögulegt að
henda reiður á hversu margir
skortsölusamningar séu enn úti-
standandi. Þeir geti hlaupið á
mörgum hundruðum. Þá er heldur
engin yfirsýn yfir umfang við-
skipta með bréf í bönkunum nú.
Þau fara ekki í gegnum Kauphöll-
ina, enda voru viðskipti með bréf í
fjármálafyrirtækjum stöðvuð þar
hinn 8. október, samkvæmt
ákvörðun Fjármálaeftirlitsins.
Það bann tekur til viðskipta á
skipulögðum verðbréfamarkaði
en bannar ekki viðskipti utan hans.
holmfridur@frettabladid.is
Græddu milljarða
á hruni bankanna
Fjárfestingarfélög og fjárfestar, innlendir og erlendir, sem tekið höfðu skortstöðu
gegn íslensku bönkunum, högnuðust um milljarða á falli þeirra. Einungis þó þeir
sem í skjóli stærðar sinnar eða tengsla þurftu ekki að reiða fram tryggingu.
HELGA HLÍN
HÁKONARDÓTTIR
Sigurður, eiga ráðgjafar
Strandagaldurs eftir að bjarga
þjóðarskútunni frá strandi?
„Tvímælalaust, þegar þeir eru búnir
að ráða alvörujólasveina í vinnu.“
Sigurður Atlason, framkvæmdastjóri
Strandagaldurs, telur þjóðráð að nota
galdra gegn efnahagsástandinu. Íslenskir
ráðamenn gætu leitað ráðgjafar um
hvernig ætti að eiga við ráðamenn Breta.
EFNAHAGSMÁL Þeir sem vilja fá
greiðslujöfnun á fasteignaveðlán á
gjalddaga í desember þurfa að
sækja um fyrir 25. nóvember. Það
á að vera lántakendum að kostnað-
arlausu.
Með greiðslujöfnun er greiðslu-
byrði verðtryggðra lána reiknuð út
eftir nýrri vísitölu. Ef afborganir
samkvæmt henni eru lægri en
samkvæmt vísitölu neysluverðs er
hægt að fresta mismuninum. Hann
leggst inn á jöfnunarreikning sem
bætist við höfuðstól lánsins. Það
getur því á endanum leitt til
kostnaðarauka fyrir lántakendur.
Sækja þarf um greiðslujöfnun
fyrir hver mánaðamót. - kóp
Frestur til greiðslujöfnunar:
Sækja um fyrir
25. nóvember
LÖGREGLUMÁL Drengir á grunn-
skólaaldri sem voru að fikta með
eld urðu valdir að bruna hússins
við Baldursgötu síðastliðinn
laugardag. Lögregla tilkynnti um
þetta í gær og telst rannsókn
málsins nú lokið.
Húsið sem brann hefur staðið
autt síðan um síðustu áramót.
Lögregla fékk margsinnis
kvartanir frá nágrönnum vegna
barna, unglinga og útigangsfólks
sem sótti í autt húsið. - kg
Bruninn á Baldursgötu:
Fikt drengja
olli brunanum
BALDURSGATA Allt tiltækt slökkvilið var
kallað á vettvang síðasta laugardag.
FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR
HVAÐ ER SKORTSTAÐA?
Það kallast skortstaða þegar
fjárfestir fær lánaða eign, svo sem
hlutabréf, sem hann selur síðan
á markaði. Á móti leggur hann
tryggingu sem er jafnan meira virði
en bréfin sem hann fær að láni. Á
sama tíma hefur hann gert samning
um að kaupa eignina aftur á lægra
verði og afhenda hana á tiltekn-
um tíma. Eigandi bréfanna fær
greidda þóknun og vexti. Sá sem
tekur skortstöðuna veðjar á lækkun
eignarinnar. Samningnum er ekki
fullnægt fyrr en hann er búinn að
kaupa eignina aftur og afhenda
þeim sem hún fékkst að láni frá.
Þá fyrst fær hann tryggingu sína til
baka.
LÖGREGLUMÁL Þrír fimmtán ára
drengir gengu hrottalega í skrokk á
jafnaldra sínum á lóð Njarðvíkur-
skóla í gær. Sá fjórði stóð hjá og
myndaði misþyrmingarnar og setti
myndskeiðið síðan á netið.
Lögreglunni barst fjöldi tilkynn-
inga um myndbandið í gær og hóf þá
þegar rannsókn. Ekki leið á löngu
þar til foreldrar tveggja árásarmann-
anna höfðu samband við lögreglu og
voru slegnir, að sögn varðstjóra.
Vitað er hverjir árásarmennirnir
eru. Sá sem ráðist var á leitaði á spít-
ala í gær, mjög bólginn í andliti. For-
eldrar hans hafa kært árásina. Búið
er að ræða við einn drengjanna, sem
gaf litlar skýringar á athæfinu.
„Þetta er það allra grófasta sem
ég hef svona unga krakka gera,“
segir Jón Þór Karlsson, varðstjóri
lögreglu á Suðurnesjum. Hann segir
árásina flokkast sem alvarlega sam-
kvæmt lögum, vegna aðferðanna
sem voru notaðar. Sá sem myndaði
árásina sé líkast til meðsekur. Allir
eru drengirnir sakhæfir. Brotið
getur varðað við margra ára fang-
elsi. - sh
Unglingar kærðir fyrir að misþyrma skólabróður:
Unglingar mynd-
uðu hrottalega árás
ÚR MYNDSKEIÐINU Á myndskeiðinu
sjást ofbeldismennirnir sparka af alefli í
bak og höfuð piltsins.
STJÓRNMÁL Bæði Björgvin G.
Sigurðsson viðskiptaráðherra og
Þórunn Svein-
bjarnardóttir
umhverfisráð-
herra telja rétt
að kosið verði til
Alþingis í vor.
Þetta kom fram í
máli þeirra í
fréttum Sjón-
varps í gær. Þau
telja nauðsyn-
legt að endur-
nýja umboð ríkisstjórnarinnar.
Geir H. Haarde forsætisráð-
herra sagðist í Kastljósi hissa á
þessari skoðun Samfylkingarráð-
herranna og sagðist henni
ósammála. „Það verða allir að
standa í lappirnar. Annað væri
uppgjöf,“ sagði Geir.
Ekki náðist í aðra ráðherra
Samfylkingar í gærkvöldi. - sh
Ágreiningur í ríkisstjórn:
Tveir ráðherrar
vilja kosningar
EFNAHAGSMÁL Trúverðugleiki
Seðlabankans er lykilatriði í því
mikla verkefni sem stendur fyrir
dyrum með fleytingu krónunnar.
Þann trúverðugleika verður erfitt
að byggja upp undir núverandi
yfirskrift Seðlabankans. Þetta var
samdóma álit hagfræðinganna
Jóns Steinssonar frá Columbia-
háskólanum, David O. Beim frá
Columbia-viðskiptaháskólanum og
Gauta Eggertssonar frá Federal
Reserve Bank, á umræðufundi
sem íslensk-ameríska viðskipta-
ráðið stóð fyrir í New York í gær.
Í máli Jóns og Gauta kom einnig
fram að flestar hagfræðikenningar
segðu að inngrip í gjaldeyrismark-
aði borguðu sig ekki, þó svo að um
ýkt dæmi eins og Ísland væri um
að ræða. - kg
Hagfræðingar um Seðlabanka:
Trúverðugleiki
er lykilatriði
BJÖRGVIN G.
SIGURÐSSON
VIÐSKIPTI Hagar, sem meðal
annars reka Hagkaups-verslan-
irnar, keyptu í gær allar eignir
BT og stendur til að opna
einhverjar verslananna aftur.
Þetta kom fram í fréttum RÚV í
gærkvöldi.
Verslunum BT var lokað í
byrjun nóvember og fyrirtækið
tekið til gjaldþrotaskipta. Að
sögn Finns Árnasonar, forstjóra
Haga, verða einhverjar verslanir
BT opnaðar að nýju, en þó ekki
allar. BT rak þrjár raftækja-
verslanir á höfuðborgarsvæðinu
og auk þess verslanir á Akureyri,
Egilsstöðum, Selfossi og í
Keflavík.
Starfsmenn BT voru um
fimmtíu og Hagar taka yfir
rúmlega fjörutíu þeirra. - sh
BT-verslanir opnaðar á ný:
Hagar kaupa
verslanir BT
STJÓRNMÁL Stjórnarflokkarnir
hafa náð saman um breytingar á
eftirlaunalögunum umdeildu og
verður frumvarp þess efnis kynnt
í ríkisstjórn í dag. Samstarf við
stjórnarandstöðuna um þetta mál
fór út um þúfur.
Samkvæmt heimildum Frétta-
blaðsins verður meðal annars
tekið fyrir að þeir sem lögin ná til
geti samtímis þegið eftirlaun og
laun fyrir önnur störf á vegum
hins opinbera.
Þeir sem þegar hafa áunnið sér
réttinn til töku eftirlauna
samkvæmt gildandi lögum halda
þeim. - sh/bþs
Frumvarp kynnt í ríkisstjórn:
Eftirlaunalög-
unum breytt
SPURNING DAGSINS