Tíminn - 25.04.1982, Síða 21

Sunnudagur 25. aprfl 19S2
S'iíiiAI!
erlend Kringekja
4R
varnar og Rudolf Aug-
stein, stofnandi og útgef-
andi ritsins, var ákæröur
fyrir landráö og dæmdur í
fangelsi. Hann sat inni i
fjóra mánuöi en þá varö
stjórnin aö láta undan,
Spiegel sannaöi ásakanir
sinar gegn Strauss svo
ekki varö um villst, Aug-
stein var látinn laus en
Strauss varö aö segja af
sér.
Nú, 20 árum siöar, er
timaritið jafn herskátt og
áöur. Fyrir stuttu birti
það skjöl sem bendluðu
háttsetta embættismenn
við svik i sambandi viö
fjárframlög til kosninga.
Blaöiö heimtaöi réttlæti i
þrumandi leiðurum og af-
leiðingarnar hafa ekki
látið á sér standa. Dóms-
málayfirvöld láta nú
rannsaka fjárreiöur
þeirra eru tveir ráð-
herrar i stjórn
Schumidts. Annaö
hneykslismál sem Spiegel
upplýsti nýlega snerti
húsnæðismálastofnun
rikisins og leiddi til þess
aö yfirmaöur hennar varö
að vikja.
Lykillinn-aö leyndarmáli
Spiegel er I rauninni
sáraeinfaldur. Hópvinna.
Við blaðið vinna 195
blaöamenn og 29 þeirra
hafa doktorsgráöu i
ýmsum greinum. Er þeir
leggja allir saman er ó-
hjákvæmilegt aö niöur-
stöðurnar veröi athyglis-
verðar. Þess má og geta
að blaöiö leggur sjálft
áherslu á aö hópvinna er
undirstaða greina þess
I
I
1
■ „Hausarnir” á Páskaey — um 600 talsins — hafa lengi vakiö furöu. Nýjar
rannsóknir benda til aö þeir ólikir þjóðflokkar hafi myndaö menningu á Páskaey,
annar frá Pólýnesiu, hinn frá Perú.
■ Hmong-þjóöfiokkurinn frá Laos hefur mátt ganga i
gegnum miklar raunir á undanförnum árum. Og ekki
verða undarleg dauðsföll til aö draga úr áhyggjum
þeirra....
hægt. Svarið er einfald-
lega: Nei. Einhverjir
svona sjúkdómar land-
lægir hjá Hmong-fólkinu?
Ekki heldur. Sjúkdóma-
eftirlitið hefur kannað
alla liffræðilega mögu-
leika sem hugsast getur,
en enga skýringu fundið.
Þá er ýmist leitað til
sálfræðilegra skýringa
eða til drauma undirmeð-
vitundarinnar. Þvi er
haldið fram að e.t.v.
standi þessi dauðsföll i
. sambandi við voöalega
reynslu Hmong-manna
undanfarin ár, jafnvel að
þjóðflokkurinn fái svo
hræðilegar draumfarir að
sumir þoli ekki álagið og
deyi. Þetta er ekki jafn
fáránlegt og það hljómar.
Altént sagði 42ja ára
gömul Hmong-kona sem,
með miklum erfiöismun-
um tókst að vekja eftir
aö hún hóf aö berjast um,
stynja og svo framvegis,
hún sagðist hafa fengið
ólýsanlega hræðilega
martröð sem einmitt var
tengd reynslu hennar,
bæði i striðinu og eins i
Bandarikjunum. Hitt er
Sovétmenn
fordæma
f riðarhreyf ingar
— en aðeins heima hjá sér
með þvi aö prenta aldrei
nöfn blaðamanna viö
fréttir eða greinar.
Gifurleg pólitisk á-
hrif
En þótt Spiegel sé á-
hrifamikiö blað eru völd
þess auövitaö ekki ó-
endanleg. Konrad
Adenauer, fyrrum kansl-
ari, vann þrjár kosningar
þótt Spiegel hamaöist á
móti honum. Sumir hafa
einnig sakaö blaöiö um
vingulshátt, En Aug-
stein svarar á móti aö
blaöið áskilji sér allan
rétt til að skipta um
skoðun eins og þvi lysti.
Aðrir gagnrýnendur
blaösins halda þvi fram
að þaö hafi djúpstæöa
fordóma gegn ihalds-
mönnum. Blaöiö er alt-
ént vinstrisinnaö á
þýska visu en hefur þó
hvergi hlift sósialistum
þegar svo ber undir.
Helmut Schmidt hefur
lýst þvi yfir að hann muni
ekki ansa blaöamönnum
Spiegels hringi þeir I
hann,vegna þess að hann
reiddist er blaðiö kallaöi
stjórn hans „hjálpar-
lausa” og „kaput”.
Der Spiegel er hins
vegar hvorki hjálparlaust
né kapút . Pólitik þess er
afsprengi skoöana útgef-
andans sjálfs en Aug-
stein, sem nú er 58 ára,
er ákafur fylgismaö-
ur þess aö Þjóöverjar
veröi engum háöir,
hvorki austri né vestri
Ralf Dahrendorf, Þjóð-
verji sem nú er stjóri
London School of Eco-
nomics, hefur jafnvel
látið svo um mælt aö
blaöið sé and-evrópskt,
svo mikla áherslu leggi
það á þýsk málefni, þýsk
sjónarmiö. Hafa margir
enda bent á að Der Spieg-
el eigi sinn þátt i öflugum
friðarhreyfingum sem nú
hafa risiö upp I Þýska-
landi og láta sifellt meira
að sér kveða. Og vfst er
aö Spiegel hefur haft
gifurleg áhrif á
hugsunarhátt ungu kyn-
slóðarinnar i Þýskalandi,
þeirra sem láta sig þjóö-
félagsmál einhverju
skipta.
Nú kann einhver aö
halda þvi fram að blað
sem hefur svo viötæk
pólitlsk áhrif geti varla
verið „hlutlaust” i frétt-
um og greinaskrifum En
eitthvað hlýtur Spiegel aö
gera rétt. Af hverju
skyldi annars vera svona
kyrrt á stjórnarskrifstof-
unum I Bonn á mánu-
dagsmorgnum?
—ij sneri og endursagöi.
svo annað mál að annar
maður sem vakinn var
við svipaðar aðstæður
mundi ekki eftir neinum
draumum. Og auk þess
hlýtur að mega gera ráö
fyrir þvi að stór hluti
mannkyns fái, a.m.k.
öðru hvoru, martraðir
sem jafnast á við þján-
ingar Hmong-konunnar i
svefni.
Verða draumar
þeim að aldurtila?
Þeir sem hallast að
þessum kenningum, eöa
vilja alla vega láta rann-
saka þær nánar, benda
m.a. á niðurstöður
Charles Fishers, sálfræð-
ings við Mount Sinai
sjúkrahúsið i New York,
sem kannað hefur mar-
traðir fólks. Hann hefur
komist aö þeirri niður-
stöðu að einungis 2%
Bandarikjamanna fái
reglulega viðbjóöslegar
draumfarir i dýpsta hluta
svefns, „4ða stiginu” svo-
kallaða, en þá er likam-
inn i mestri hvild. Vana-
legar martraðir, segir
■ Friöarhreyfingar af
ýmsu tagi eru nú áber-
andi á Vesturlöndum og
vex sifellt fiskur um
hrygg. Flestir geta lik-
lega tekið undir grund-
vallarsjónarmiö friöar-
sinna en sumir vara á
hinn bóginn við þvi aö
friðarhreyfingunum muni
fylgja andvaraleysi
gagnvart hinni sovésku
hættu og benda á aö
Sovétmenn hafi tekið
heils hugar undir sjónar-
mið friðarhreyfinganna á
Vesturlöndum meðan fá-
um sögum fer af friöar-
vitleitni þeirra sjálfra.
Fyrir nokkrum dögum
voru til dæmis handteknir
á Rauða torginu menn af
ýmsum þjóöemum sem
veifuðu borðum meö
áskorunum um frið.
En nýlega gerðist það
lika að forseti herráðs
sovéska hersins, Nikolæ
Ógarkov marskálkur gaf
út bækling þar sem hann
fordæmir harðlega
„friöartilhneigingar”
sovésks æskulýðs.
t bæklingi sinum sakar
marskálkurinn vissa
hópa sovéskrar æsku um
að vanmeta hættuna á
striði og varar viö þaraf-
leiðandi tilhneigingum til
friðarstefnu. Ennfremur
segir i bæklingnum, sem
gefinn er út af sovéska
varnarmálaráðuneytinu
aö sumt ungt fólk i land-
inu neiti að skilja að meö
stöðugri hemaöarupp-
byggingu Sovétrikjanna
séu þau i raun að stuöla
markvisst aö friöi i
heiminum. Marskálkur-
Fisher, verða á hinu svo-
nefnda „REM-stigi” en
þá er líkamsstarfsemi I
íullum gangi og vitundin
á ekki i miklum erfiðleik-
um með að gera sér grein
fyrir martrööinni.
Likamlegar eða hugar-
farslegar breytingar
meðan á henni stendur
eru sömuleiðis litlar. Þeir
sem þurfa að upplifa ,,4ða
stigs” martraðir ganga
hins vegar i gegnum
ógurlega hræðslu og bæði
starfsemi liffæranna og
hugans tekur mjög mikl-
um breytingum. Fisher
segir að hjartsláttur
þeirra sem fái slikar
martraöir fari oft upp i
100 slög á aðeins 30 sek-
úndum, en það er fimm
sinnum hraðar en gerist
viö „venjulegar” mar-
traðir. Og hann hefur
einnig komist að þvi að
aðeins örfáir þeirra sem
fái slikar draumfarir hafi
of hraðan hjartslátt fyrir.
Fremur hið gagnstæða,
að hjartslátturinn sé hæg-
ari og reglulegri en al-
mennt gerist — en Sjúk-
dómaeftirlitið hefur ein-
inn leggur sérstaka
áherslu á aö þetta unga
fólk átti sig ekki á þvi aö
til aö friöur haldist þurfi
þaö einnig að leggja sitt
af mörkum.
„Sumir gera sér ekki
grein fyrir þvi aö striðs-
hættan er raunveruleg”,
segir Ógarkov, „og viö
verðum aö búa við hana
enn um sinn. Vanmeti
menn striðshættuna en
fyliist I staðinn falskri
öryggiskennd og fylgi
friðarstefnu, getur það
haft hinar alvarlegustu
afleiðingar”. Hvetur
hann til þess að skólar og
stofnanir auki kennslu
sina i pólitiskum fræðum
og föðurlandsást (!) og
nefnir iþróttasamböndin
sérstaklega. Þau verði að
leggja sig öll fram um að
undirbúa sovéskan æsku-
lýð undir að „verja föður-
landið”, komi til striðs-
átaka.
Þá fordæmir ógarkov
„aukna árásarstefnu
heimsvaldasinna” og
segir að allir Sovétmenn
þurfi að vera bæði vel á
verði og raunsæir eigi
þeir aðgeta gert sér grein
fyrir hinum raunverulega
tilgangi endurskoðunar-
sinna i löndum kapftal-
ista.
Bæklingur marskálks-
ins heitir „Ætiö reiðubúin
að verja föðurlandið”.
Þaö er eins og maður
kannist við röksemdir
hans gegn friðarhreyfing
um. Nema hvað þær rök-
semdir hafa hingað til
komiö úr annarri átt...
(AFP — ij sneri.)
mitt komist að þvi að
hjartsláttur Hmong-
fólksins i svefni er yfir-
leitt mjög reglulegur og
hægur — svo gerist það
allt i einu að hjartaö æðir
af stað, fer upp i 160 eða
170slög á minútu og hug-
arstarfsemin þarf að
berjast við óhugnanlegan
ótta.
Þótt Fisher hafi ekki
kannað Hmong-fólkið
sérstaklega sýna niður-
stöður hans hve breyt-
ingar á likamsstarfsem-
inni i svefni geta verið
snöggar, miklu sneggri
en nokkurn óraði fyrir.
Þá má einnig geta þess að
þeir sem fá ,,4öa stigs,”
martraðir hafa undan-
tekningarlaust þurft aö
þola mikið sálfræðilegt
álag einhvern tima á æv-
inni. Og erfiðleikum
Hmong-manna er ekki
einu sinni lokið.
Málið er langt i frá full-
kannað og e.t.v. finnst aö
lokum einhver „eölileg”
liffræðileg skýring. A
meðan halda Hmong-
menn áfram að deyja....
—ij endursagði.