Tíminn - 20.05.1995, Blaðsíða 8

8
tftfomsft
Laugardagur 20. maí 1995
Þyrfti mikla uppstokkun m.a. hjá lögreglunni til ab
komast nibur í 48 stunda EES-hámarksvinnuviku?
Heildarlaun lög-
regluþjóna
103% umfram
dagvinnulaunin
Hætt er viö að aðlögum ab 48
stunda hámarksvinnuviku
samkvæmt EES- samningi
mundi kalla á mikla upp-
stokkun vinnufyrirkomulags
hjá lögreglunni og raunar
fjölda annarra hópa opinberra
starfsmanna.
Heildarlaun lögreglumanna
hafa árum saman verib um eba
yfir tvöfalt hærri ab meðaltali
heldur en dagvinnulaunin, sam-
kvæmt fréttabréfi KOS (Kjara-
rannsóknarnefndar opinberra
starfsmanna). IJklega minnkar
þab heldur ekki yfirvinnuna hjá
lögreglunni að störfum lögreglu-
manna virðist hafa fækkað um
50 stöbugildi síban árib 1988, á
sama tíma og þjóbinni hefur
fjölgab í kringum 15 þúsund
manns. Skilgreining KOS á dag-
vinnulaunum er: „laun og aðrar
greibslur sem greiddar eru fyrir
dagvinnutíma, t.d. taxtalaun,
ýmis álög önnur en vaktaálög
o.fl." Heildarlaun lögreglu-
manna voru 2.114.400 kr. ab
mebaltali á stöbugildi í fyrra, eba
176.200 kr. á mánubi. Þar af
voru dagvinnulaun um 87.100
kr. (um 49% heildarlauna), yfir-
vinnulaun tæplega 59.500 kr. og
önnur laun (m.a. vaktaálög)
rúmlega 29.600 kr. á mánuði ab
mebaltali. Þótt munur dag-
vinnulauna og heildarlauna
virbist hvab mestur hjá lögreglu-
þjónum er hann einnig mikill
hjá mörgum öbrum hópum, t.d.
starfslibi Flugmálastjórnar (91%
og 94%), tæknifræbingum
(86%), sjúkrahúslæknum og
verkfræbingum (77%), sjón-
varpsstarfsmönnum (72%) og
tollvörbum (65%). Þessi mikla
yfirvinna virbist þó tæpast væn-
leg leib til launajöfnunar, eba til
ab gera lægstu launin lífvænleg,
eins stundum er haldib fram, því
það virbast gjarnan þeir sem
hafa hæstu dagvinnulaunin sem
einnig fá mestar aukagreibslur.
Þeir sem lægstir eru í launastig-
anum, t.d. póstmenn, fá einnig
hvab minnstar yfirvinnugreibsl-
ur. Hjá öllum opinberum starfs-
mönnum (um 19.500 stöðu-
gildi) eru heildarlaunin jafnab-
arlega um 56% hærri heldur en
dagvinnulaunin.
Hjá lögreglunni virðist hlutfall
dagvinnulauna af heildarlaun-
um hafa verið svipab frá árinu
1988 a.m.k., eða tæplega helm-
ingur launa þeirra. Athygli vek-
ur, að þab það eru svoköllub
„önnur laun" sem hækkab hafa
langsamlega mest, eba kringum
tvöfalt meira en dagvinnulaunin
frá 1988 til 1994, þegar „önnur
laun" voru tæplega 30 þús.kr. á
mánuði að mebaltali.
í annan stab er athyglivert, ekki
síst í ljósi umræbna um vaxandi
afbrot og ofbeldi, ab lögreglu-
þjónum virðist hafa fækkað jafnt
og þétt í fjölda ára. Árib 1988
voru greidd stöbugildi lögreglu-
manna rúmlega 690 ab meðaltali
yfir árib. Síban hefur þeim fækk-
að nánast ár frá ári og voru abeins
um 640 ab meðaltali í fyrra. Lög-
regluþjónum hefur samkvæmt
þessu fækkað um 7%, æba 50
stöbugildi á sl. sex árum. ■
Tímamynd: TÞ.
Félagarnir aö járna, Ómar Pétursson heldur löppinni, en Björn Einarsson stendur.
Tveir Borgfiröingar stofnuöu tamningastöö:
Innréttubu gamla fjósib
Félagarnir Björn Einarsson og
Ómar Pétursson hafa komið sér
upp tamningastöb í gömlu fjósi
í Árdal í Andakíl, skammt frá
Hvanneyri en foreldrar Ómars
eiga jörbina Árdal. Þeir félagar
hafa sjálfir innréttab fjósib, en
þab hafbi verib notab sem fjár-
hús ábur og þurftu þeir ab byrja
á því ab moka út.
Björn hafði áður stundab hesta-
mennskuna í nokkur ár, en þeir
ákvábu ab skella sér saman í slag-
inn í janúar í fyrra. Þeir höfbu
mikið að gera þann veturinn og
fram á sumar, en í vetur var
minna um að vera, en vebrib
hafbi mikil áhrif þar á. Nú, hins
vegar, er orbib töluvert að gera
hjá þeim félögunum. Þeir sögbu í
samtali við Tímann ab þab væri
ágætt ab geta unnib við áhuga-
málið, en hestadellan er ástæban
fyrir því ab þeir fóru út í þetta.
Ilúsið hjá þeim tekur 28 hross,
en nú eru þeir með 26 hross á
húsi. Verbið á tamningunni er
20.000 krónur fyrir utan skatt og
mibast þab vib mánub. Þeir sögbu
ab verbib væri búib að vera
óbreytt í nokkur ár. „Við höfum
látið skeifurnar fylgja inni í verð-
inu," sagði Björn og Ómar bætti
við: „Maður þarf ab hafa nokkur
stykki til ab hafa eitthvab uppúr
þessu."
Strákarnir sögðu að það væri
orbið mjög lítib um óþæg hross
og það heyrbi til algerra undan-
tekninga að þeir fengju slæg
hross. Þab væri líka orðið meira
um ab eigendurnir gerbu hrossin
eitthvað bandvön áður en þau
færu í hina eiginlegu tamningu,
þannig fengju þeir líka meira fyrir
peninginn, þab væri frumtamn-
ingin sem tæki mestan tíma.
Tamningavertíbin er í hámarki
um þessar mundir, en hún stend-
ur frá janúar og fram eftir sumri.
Ab sögn þeirra félaganna byrjar
abalvertíbin í apríl og stendur
eitthvab fram í ágúst.
TÞ, Borgamesi.
Einar Kr. Jónsson: Ber keim afþeim tœkifœris- og töfralausnum sem stundum er gripiö til:
„Hugmyndin um frísvæbi er tálsýn"
„Frísvæbi — tálsýn eba raun-
verulegur valkostur?" Þetta
var verklýsingin sem Einar
Kristinn Jónsson rekstrarhag-
fræbingur fékk hjá Aflvaka
Reykjavíkur hf., sem segir
fyrri skýrslur málib vera mis-
vísandi og mótsagnakennd-
ar. Og niburstaba nýrrar
skýrslu Einars Kristins er:
„Hugmyndin um frísvæbi er
tálsýn byggb á óraunhæfum
fyrirmyndum og ekki sem
slík til þess fallin ab laba ab
erlenda fjárfesta né efla út-
flutning eba skapa ný at-
vinnutækifæri". Hún beri
keim „af þeim tækifæris og
töfralausnum, sem stundum
er gripib til í opinberri stjórn-
málaumræbu og öllu eiga ab
bjarga, en skortir vibskipta-
legt jarbsamband. Subur-
nesjabúar og íslendingar allir
eiga marga abra og raunhæf-
ari kosti".
Einar Kristinn bendir á að
upprunareglur EES-samnings-
Söngdeild Tónlistar-
skóla Borgarfjaröar
Vortónleikar Söngdeildar
Tónlistarskóla Borgarfjarbar
voru haldnir fyrir skömmu.
Dagrún Hjartardóttir kenndi
söng vib skólann í vetur, en
hún leysti Theodóru Þor-
steinsdóttur af er hún fór í
barneignaleyfi. Undirleikari
var Jerzy Tosik-Warszawiak.
Þab var haustib 1987 sem
Theodóra hóf ab kenna söng
við Tónlistarskóla Borgarfjarb-
ar og hefur söngnámib notib
vinsælda í hérabinu frá byrjun,
en söngurinn hefur bæbi verib
kenndur í hóp- og einkatím-
um.
TÞ, Borgamesi.
Söngdeildarnemendur Tónlistarskóla Borgarfjarbar ásamt kennara og
undirleikara ab loknum lokatónleikum í Borgarneskirkju. Tímamynd: tþ.
ins takmarki möguleika frí-
svæba til tollfrjáls aðgangs að
EES-svæbinu. Skattívilnanir
sem fylgi frísvæbastarfsemi
mismuni fyrirtækjum á land-
inu og slævi árvekni stjórn-
enda og engin trygging sé fyrir
varanlegum rekstrargrundvelli.
Frísvæbi sem byggi á styrkjum
og skattívilnunum sé sóun á
fjármunum hins opinbera.
„Þessi niðurstaða felur þó
ekki í sér ab starfsemi sem nýt-
ur almennrar frísvæbis tolla-
meðferbar, er byggb upp fyrir
áhættufé þeirra sem viðskiptin
stunda og lýtur almennum
markabslögmálum, eigi ekki
rétt á sér". Ab mati Einars Krist-
ins mundi það skila meiri ár-
angri vib útflutnings- og at-
vinnueflingu ab stybja þús-
undir fyrirtækja í landinu meb
almennum abgerbum og betri
starfsskilyrðum heldur en örfá
fyrirtæki með sértækum og
kostnaðarsömum abgerðum.
Þá segir hann erlenda fjárfesta
ekki lengur setja skattamál hér-
lendis fyrir sig sem slík.
í skýrslunni segir ab hugtök-
unum . „frísvæbi/fríibnabar-
svæbi" og „atvinnuátaks-
svæði" sé ruglað saman í um-
ræðum hér á landi. „Frísvæði"
séu afmörkuð svæbi í tollalegu
tilliti þar sem heimilt sé að
geyma ótollafgreiddar vörur
og/eba annast vinnslu á af-
mörkuðu tollfrjálsu svæði þar
sem ekki þurfi að greiða toll af
aðföngum. „Atvinnuátaks-
svæði" séu afmörkuð lands-
svæði þar sem skattaívilnun-
um, styrkjum og öðrum stuðn-
ingsaðgerðum sé beitt til að
efla atvinnu og auka útflutn-
ing. Hugmyndir um frísvæði á
Suðurnesjum geri bæði ráð fyr-
ir „frísvæði" og sérstökum
skattaívilnunum, styrkjum og
fleiru til erlendra fyrirtækja.
Verulegt offramboð á frí-
svæðum í heiminum, sem nú
eru talin um 300, telur skýrslu-
höfundur mebal helstu
ástæðna þess að frísvæði sé
óraunhæfur kostur hér á landi.
Samkeppnisstaða íslands á
þessum „frísvæðamarkaði" sé
afleit m.a. vegna: hás flutn-
ingskostnaðar, legu landsins,
samkeppni láglaunaríkja og
hás markaös- og kynningar-
kostnaðar. Þá sé tollfrjáls að-
gangur frísvæða að EES-mark-
aðnum t.d. mjög takmarkaður.
Dæmigert frísvæði sækist ekki
eftir orku og hálaunastörfum
íslands. Dæmigert fyrirtæki á
frísvæði sé „rótlaust" og færan-
legt, m.a. til að geta flutt sig
um set ef betri kjör bjóðast
annars staðar, jafnvel eftir að
hafa þegið verulega styrki.
Einar Kristinn segir óraun-
hæft að taka Shannon-svæðið
á írlandi sem fyrirmynd að frí-
svæði hérlendis og búast við
einhverjum árangri á forsend-
um þess. Ríflegir styrkir til fyr-
irtækjanna á Shannon (yfir 4
milljarðar kr. 1993 og fara vax-
andi) séu kostaðir af þróunar-
sjóðum ESB, þar sem Irland er
skilgreint sem jaðarríki vegna
lágra tekna og mikils atvinnu-
leysis (17-19%). ■