Réttur - 01.10.1970, Qupperneq 12

bankinn lagt upp í mikla áróðursherferð ný-
lega í þessu skyni. Af beinni efnahagsaðstoð
ríku þjóðanna til þróunarlandanna er því
miður stór hluti hernaðaraðstoð. Sú skipu-
lagða aðstoð sem hér hefur verið bent á, hef-
ur víða komið að góðum notum. En þó hefur
hún vissa anmarka, er rétt er að vekja athygli
á.
Við rannsókn á hinu svo nefnda „Brain —
drain' eða heilaráns-vandamáli kemur fram,
að við innflutning á menntuðu starfsliði frá
þróunarlöndunum til iðnaðarríkjanna, þá fá
iðnaðarríkin álíka mikið eða meira en við-
komandi iðnaðarríki veitir til þróunarland-
anna. Aðalþiggjandi tæknimenntaðra manna,
vísindamanna og lækna eru Bandáríkin, sem
hafa veitt viðtöku 85.000 sérmenntaðra
manna á árunum 1949—1965 frá þriðja
heiminum. Á árunum 1962—64 komu 30%
verkfræðinga frá Formósu, Indlandi, Japan
og rómönsku Ameríku. Talið er að um sex til
sjö sinnum fleiri indverskir háskólakennarar
séu í Bandaríkjunum heldur en bandarískir
háskólakennarar í Indlandi. Ein af ástæðun-
um til þessa „heilaráns" eða spekileka er að
erlendir námsmenn í Bandaríkjunum fara
ekki heim vegna freistandi boða um stöður
þar. Menntunin sem þannig er tekin frá
þróunarlöndunum stendur ekki í neinu beinu
hlutfalli við menntunarmöguleika viðkom-
andi ríkis. Þannig flymr Iran út fleiri vís-
indamenn til Bandaríkjanna en hið þróaða
iðnaðarríki Japan.
Sögulega séð hefur erlent fjármagn aldrei
haft nein afgerandi áhrif, þegar ríki heimsins
hafa hafið iðnþróun. T.d. jókst iðnaðarfram-
leiðsla Chile um 80% á árunum 1940—48,
en aðeins um 50% 1948—60. Á hinu síðar-
nefnda tímabili var erlend fjárfesting yfir-
gnæfandi í Chile og mikill innflutningur frá
Bandaríkjunum. Þannig jókst innflutningur
iðnaðarvara um 110% frá 1954—63, meðan
á sama tíma iðnaðarframleiðslan jókst aðeins
um 50%. Oft er litið svo á, að sá aðili sem
fjárfestir í þróunarlandi komi færandi hendi
til að mæta fjármagnsskorti þróunarlandanna
og nýti auðlindir landsins, þróunarlandinu til
hagsbóta. En líta verður á þá hlið málsins, að
hið erlenda félag flytur mestan hluta gróðans
úr landi. Það viðheldur óhagkvæmu skipulagi
á framleiðsluöflunum til skaða fyrir mögu-
legan hagnað þróunarlandsins og leggur und-
ir sig arðbærustu sviðin í atvinnulífi þróun-
arlandsins. Ríkjandi valdhafar í þróunarlönd-
unum geta ekki nýtt mögulegan hagnað til
fjárfestingar eða sparnaðar og fjármagns-
söfnunar vegna óhófseyðslu og fjármagns-
flótta valdastéttanna og þetta ástand viðheld-
ur kenningunni um fjármagnsskort þróunar-
landanna. En hin erlenda fjárfesting eykur
aðeins vanþróunina meðal hinna snauðu
þjóða og gerir þær enn háðari höfuðbólum
fjármagnsins en áður.
Þær sögulegu heimildir um fólksfjölgun
sem fyrir hendi eru styðja ekki þá kenningu
að mikil fólksfjölgun hafi óhagstæð áhrif á
atvinnulíf og efnahagsþróun. Þvert á móti
sýna heimildirnar að lítil fólksfjölgun hefur
í för með sér litlar efnahagsframfarir. Fjölda
dæma mætti nefna um jákvæð áhrif fólks-
fjölgunar á efnahagslífið einkum þar sem
skortur er á ræktuðu landsvæði. Einnig er gert
of mikið úr fólksfjölgun og þéttbýli. T.d. má
benda á, að heimsálfurnar Afríka og róm-
anska Ameríka hafa íbúatölu, sem samsvarar
því að ef þéttbýli væri eins í heiminum öllum
þá væri íbúatala jarðarinnar helmingi lægri
en í dag. Ekki er hægt að benda á neitt beint
orsakasamhengi milli mikillar fólksfjölgunar
og lítillar hagþróunar. Erfitt er að boða tak-
mörkun barneigna t.d. á Indlandi þar eð börn
er ná 6—8 ára aldri eru helzta hagsbót
bændafjölskyldu, því að alltaf skortir vinnu-
afl um sáningar- og uppskerutímann Auð-
148