Réttur - 01.04.1979, Síða 46

um af Alusuisse í formi óafturkræfra
greiðslna (á fonds perdu)“13
Fjölþjóðafyrirtæki eins og Alusuisse
stefna að hámarkságóða á heimsmæli-
kvarða. Hagsmunir jrjóðríkja sem vilja
sjálfstjórn og velferð þegna sinna sem
mesta eru því andstæðir hagsmunum
slíkra fyrirtækja.
Stjórnendur Alusuisse ríkja yfir efna-
hagsveldi með 2300 milljón dollara
veltu og 36 þúsund starfsmenn (1977).
Þeir ákveða hvar skidi skera niður, hvar
skuli fjárfesta; hvaða verksmiðjum skuli
loka og hvar skidi reisa nýjar. Árið 1975
var t.d. 10% verkamanna við Gove-
vinnsluna sagt upp, og aftur 10% 1976,
af hagkvæmnisástæðum. Tveimur verk-
smiðjum í efnaiðnaði var lokað 1976
vegna óhagkvæmni.13 Slíkt fyrirtæki er
ekki vænlegt til að auka réttindi og at-
vinnuöryggi verkafólks.
Tafla 2: Jlaxitnám A lusuisse 1974:
Fyrirtœki Framleiðsla
Staðsetning (pús. tonn)
Austraswiss- Cove, N-Ástralfu 3.970
Gove Alumina Ltd. Sieromco Sierra Leone 672
Alusuisse France SA S-Frakkland 312
Friguia Guinea ca 200 (x)
(x) Þetta var hlutur Alusuisse, (10% af heiklarbáx-
ítnáminu.)
HEIMILDIR OG ATHUGASEMniR:
1. Frjáls verzlun; 11. tbl. 1978, bls. 19. 7 stærstu
fyrirtækin (m.v. starfsmannafjölda) voru SÍS
(1.414), Póstur og sími (1.353), Flugleiðir (1.350),
Eimskipafélag íslands (978), K.E.A. (922), Lands-
bankinn (7G9) og ÍSAL (G85).
2. Mynd 1 er unnin upp ttr rnynd í ritinu „Den
metallurgiske industrien i Norge", Osló 1972,
bls. 8. Ritið er samið og gelið út af „Samar-
beidsgruppen for natur- og milj0vern“.
8. Focus nr. 70, janúar 1976, bls. 22, 28. Focus er
vinstrisinnað svissneskt tímarit.
4. Sama rit bls. 28.
5. Sama rit bls. 29.
6. Emanuel R. Meyer, formaður stjórnar og aðal-
framkvæmdastjóri Alusuisse: ávarp á sérstökum
aðalfundi Alusuisse 17/12 1973.
7. Tafla 1 er unnin úr mörgum heimildum: Árs-
skýrsla Alusuisse fyrir 1974, ársskýrsla Auslra-
stviss fyrir 1976, einnig hcimildir sem getið er
um í lið 2 og 13 o.fl. Upplýsingarnar um samn-
ing Gove Alumina Ltd við Sumitomo Light
Metal Industries eru fcngnar úr Engineering
and Mining Journal, maí 1978.
8. Ragnar S. Halldórsson: Ísaltíðindi (1975?), bls. 3.
9. Swiss Aluminium Ltd. Chippis and Zurich
(þ.e.a.s. Alusuisse); annual report 1974, bls. 7.
10. Paul H. Muller, forseti framkvæmdastjórnar
Alusuisse: ávarp á aðalfundi Alusttisse í Zúrich,
20/4 1977. 1 GWh = 1000000 KWh (milljón
kílówattstundir).
11. Allar upplýsingar í töflu 2 eru fcngnar úr árs-
skýrslu Alusuisse fyrir 1974, bls. 10. Hér má
bæta Jrví við, að mörg hclstu báxítvinnslulönd
heims hafa myndað ineð sér samtök, Internati-
onal Bauxit Association (IBA). Samkvæmt frétt
í Morgunblaðinu 5/10 1976 voru aðildarríki
IBA Jressi: Ástralía, Indónesía, Guinea, Ghana,
Sierra Leone, Júgóslavía, Súrinam, Guyana,
Haiti, Dóminikanska lýðveldið og Jamaica.
Miklar báxítnámur cru einnig í Brasilíu, Vene-
zuela, Bandaríkjunum, Frakklandi, Grikkiandi,
Sovétríkjunum og Ungverjalandi.
12. Alusuisse: Annual report 1974, bls. 10.
13. E. R. Meyer: ávarp á aðalfundi Alusuisse í
Zurich 20/4 1977.
14. Alusuisse: annual report 1974, bls. 56.
15. Sama rit, bls. 56-60.
16. Fortune, 15/1 1979, bls. 100, 102. Fortune cr
bandariskt viðskiptatfmarit.
17. Fortune, 14/8 1978, bls. 174.
18. Focus nr. 70, janúar 1976, bls. 26-27.
19. Alusuissc: annual report 1974, bls. 5.
20. R. S. Halldórsson: Ísaltíðindi (1975?), I)ls. 2.
21. Fortune, 4/12 1978, bls. 16. í sama riti kemur
m.a. fram að formaður MC, Michael Kolin, var
formaður nefndar á vegutn svissneska ríkisins,
sem rannsakaði orkuþarfir Sviss 1974-78.
126