Morgunblaðið - 31.12.2006, Page 32

stjórnmál
32 SUNNUDAGUR 31. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Þ
essi áramót marka upp-
haf kosningaárs og síð-
asta kjörtímabili rík-
isstjórnar
Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks er því að ljúka.
Ég er sannfærð um að eftir kosn-
ingarnar í vor vilja flestir að mynd-
uð verði frjálslynd jafnaðarstjórn.
Hún verður ekki til án Samfylking-
arinnar.
I.
Mistök og röng forgangsröðun
hafa einkennt þetta kjörtímabil.
Siðferðisbrestur stjórnvalda í
Íraksmálinu er óuppgerður, göm-
ul hleranamál fást ekki upplýst,
varnarviðræðurnar voru klúður
frá upphafi til enda, valdi hefur
verið misbeitt, hagstjórn setið á
hakanum, átök við lífeyrisþega
hafa verið árviss atburður, skatt-
byrði hefur þyngst hjá þorra fólks
og misskipting auðs og tekna hef-
ur aukist meir en í flestum öðrum
löndum.
Í ríkisstjórninni er pólitísk upp-
lausn sem endurspeglast í því að
þrír forsætisráðherrar, þrír utan-
ríkisráðherrar, þrír félagsmálaráð-
herrar og þrír umhverfisráðherrar
hafa verið skipaðir á jafnmörgum
árum. Ríkisstjórnin mótar stefnu
frá degi til dags með það eina
markmið að lifa kjörtímabilið af.
Slík ríkisstjórn er í eðli sínu
ábyrgðarlaus því hún horfir ekki til
framtíðar og tekst því ekki á við
erfið en aðkallandi verkefni.
Þjóðin þarf nýja ríkisstjórn sem
gerir upp við fortíðina og hefur
löngun, kraft og þor til að fást við
framtíðina.
II.
Hagstjórnarmistök hafa valdið
miklum sveiflum í efnahagslífinu
og flóttinn frá krónunni hefur sett
svip sinn á nýliðið ár. Allir sem ein-
hvers mega sín, s.s. stórfyrirtæki
og efnamenn, taka sín lán í evrum
eða öðrum erlendum myntum á
eðlilegum vöxtum. Eftir situr ís-
lenskur almenningur með krónulán
– ýmist vísitölutryggð eða á ok-
urvöxtum. Eftirstöðvar húsnæð-
islána hækka ár frá ári vegna verð-
bólgunnar þó stöðugt sé greitt af
lánunum. Kostnaðurinn af hags-
tjórnarmistökum ríkisstjórn-
arinnar mun fylgja húsnæðiskaup-
endum langt inn í framtíðina.
Einstaklingar og smáfyrirtæki
sem ná ekki endum saman um
mánaðamót greiða þó hæsta reikn-
inginn. Í nóvember sl. námu yf-
irdráttarlán til fyrirtækja um 112
milljörðum og til heimila 70 millj-
örðum. Af þessum lánum eru nú
greiddir 21–23% okurvextir sem
þýðir að vaxtabyrði fyrirtækjanna
er um 24 milljarðar og heimilanna
um 14 milljarðar. Ég fullyrði að
það er engin betri kjarabót til fyrir
íslenskan almenning en að losna
undan verðtryggingu og því vaxta-
okri sem fylgir íslensku krónunni á
tímum alvarlegra hagstjórn-
armistaka. Lægra skatthlutfall í
tekjuskatti og virðisaukaskatti er
hjóm eitt í þeim samanburði.
Þjóðin þarf ríkisstjórn sem þorir
að tala um evruna sem raunhæfan
valkost. Ríkisstjórn sem er stað-
ráðin í að koma á jafnvægi í efna-
hagsmálum sem er forsenda þess
að hægt sé að taka evruna upp sem
gjaldmiðil í fyllingu tímans. Sú
stjórn er óhugsandi án þátttöku
Samfylkingarinnar.
III
Öryggismál hafa verið í brenni-
depli á árinu. Þá er ég ekki ein-
vörðungu að vísa til þjóðaröryggis
og hervarna heldur ekki síður til
mannöryggis og þeirra varna sem
við eigum hvert og eitt rétt á í okk-
ar daglega lífi.
Kynferðisbrotum gegn konum
hefur fjölgað þó að öðrum af-
brotum fækki. Tilkynningum um
nauðganir fjölgaði um 43% milli
ára, ekkert lát virðist á heimilis-
ofbeldi, vændi og hvers kyns sala á
kynlífsþjónustu er útbreiddari en
áður. Dæmdir nauðgarar ganga út
úr réttarsölum og halda ótrauðir
áfram fyrri iðju. Þetta end-
urspeglar viðhorf sem vega að
frelsi, öryggiskennd og þ.a.l. lífs-
gæðum kvenna. Mikilvægt er að
Alþingi, dómskerfið og rétt-
arvörslukerfið taki á þessum mál-
um af festu. .
Öryggi á vegum úti er verulega
ábótavant og dauðaslysum í um-
ferðinni fjölgar. Framkvæmdir við
þjóðvegi landsins hafa ekki haldið í
við þróun samfélagsins og því fer
fjarri að íslenskt samfélag sé kom-
ið inn í 21. öldina í samgöngu-
málum. Mörg svæði á landsbyggð-
inni búa við skerta grunnþjónustu
vegna skorts á samgöngum. Fram-
lög til vegamála hafa lækkað veru-
lega að raungildi þótt tekjur rík-
issjóðs af umferðinni hafi aldrei
verið meiri.
Þjóðin þarf ríkisstjórn sem er
tilbúin til að ráðast í fjárfest-
ingarátak í samgöngumálum. Sam-
göngumál eru velferðarmál 21. ald-
arinnar – þau eru leið stjórnvalda
til að jafna aðstöðu fólksins í land-
inu.
IV.
Hnattvæðingin hefur haldið inn-
reið sína á Íslandi. Hún birtist m.a.
í mikilli útrás íslenskra fyrirtækja
á erlenda markaði en jafnframt í
verulegri fjölgun erlendra rík-
isborgara á íslenskum vinnumark-
aði. Hvort tveggja hefur aukið
verðmætasköpun og bætt verulega
lífskjör Íslendinga. Hnattvæðingin
er komin til að vera og felur í sér
ótal tækifæri fyrir íslenska þjóð ef
við tökum skynsamlega á málum.
Aðstreymi erlends vinnuafls get-
ur haft í för með sér undirboð á
vinnumarkaði ef ekki er brugðist
við með því að tryggja innflytj-
endum og innfæddum sömu rétt-
indi og sömu laun fyrir sömu vinnu.
Stuðla verður að því að öflug
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður Samfylkingarinnar
Þjóðin þarf nýja ríkisstjórn
Morgunblaðið/ Jim Smart
Pólitísk upplausn Ríkisstjórnin mótar stefnu frá degi til dags með það
eina markmið að lifa kjörtímabilið af, segir Ingibjörg Sólrún Gísladóttir.
S
veitarstjórnarkosningar í
maí gáfu nokkurn for-
smekk að því sem nú er í
vændum. Þar urðu mál-
efni aldraðra og velferð-
armál almennt og einnig umhverf-
ismál mikið til umræðu og hafa
verið síðan. Vinstrihreyfingin –
grænt framboð fékk góða kosningu.
Við náðum sterkri fótfestu á sveit-
arstjórnarstiginu og einkum var út-
koma okkar glæsileg í stærstu
sveitarfélögunum. Þannig á VG nú
6 borgar- og bæjarfulltrúa í 4
stærstu kaupstöðum landsins. Fylgi
V-listanna var nálægt 13% að
vegnu meðaltali og VG þar með
þriðja stærsta stjórnmálaaflið í
sveitarstjórnum.
En næst á dagskrá eru af-
drifaríkar alþingiskosningar. Þjóðin
stendur á tímamótum í marg-
víslegum skilningi og þarf að svara
með skýrum hætti hvaða stefnu
hún vill í mikilvægum málaflokkum.
Stjórnarsamstarfið er útbrunnið og
þegar af þeim ástæðum brýnt að
knýja fram umskipti í íslenskum
stjórnmálum. Valdþreytan skín af
báðum stjórnarflokkunum. Fram-
sókn er augljóslega ekki í ástandi
til að stjórna einu eða neinu og
Sjálfstæðisflokkurinn er einnig
langþreyttur og kraftlaus. Vera
hans í mörgum ráðuneytum, sam-
fellt í einn og hálfan áratug, liggur
eins og mara á viðkomandi mála-
flokkum. Flestum er ljós þörfin á
að breyta til og hleypum ferskum
vindum að t.d. í dómsmálaráðuneyt-
inu, samgönguráðuneytinu. Það
þarf að frelsa menntamálin, fjöl-
miðlamálin og Ríkisútvarpið undan
Sjálfstæðisflokknum.
Stefnubreyting er aðalatriðið
En fyrst og síðast er mikilvægt
að knýja fram breytta stjórn-
arstefnu á Íslandi. Óánægja al-
mennings fer vaxandi og hvarvetna
þar sem maður kemur heyrir mað-
ur gagnrýnt hvernig ríkisstjórnin
hefur haldið á velferðarmálum, um-
hverfismálum, utanríkismálum, at-
vinnu- og byggðamálum, svo ekki
sé nú minnst á efnahagsmálin,
verðbólguna og allt sem því tengist.
Jafnvægisleysið í efnahagsmálum
og á vinnumarkaði, afleiðingar stór-
iðjustefnunnar, ábyrgðarleysis og
mistaka ríkisstjórnarinnar við hag-
stjórn, er nú að koma lands-
mönnum í koll í formi verðbólgu og
hækkandi lána, óstöðugs gengis, ört
vaxandi erlendra skulda og lakara
lánshæfis. Ábyrg hagstjórn þar
sem snúið verður af feigðarbraut
viðskiptahalla og erlendrar skulda-
söfnunar verður að taka við. Það
getur að sjálfsögðu ekki gengið að
reka þjóðarbúið ár eftir ár með
dúndrandi halla í viðskiptum við út-
lönd, hvað þá methalla eins og í ár
upp á um og yfir 20% af vergri
landsframleiðslu. Þótt undarleg
þögn sé um alvöru málsins í um-
ræðum hér heima verður stað-
reyndum ekki leynt fyrir erlendum
matsaðilum, sérfræðistofnunum og
aðilum í viðskiptalífi eins og dæmin
sanna og það kemur að skuldadög-
unum.
Velferðarkerfið hefur mætt af-
gangi og misskiptingin blasir hvar-
vetna við. Aldraðir, öryrkjar, ein-
stæðar mæður og fólk sem vinnur á
strípuðum lægstu kauptöxtum hef-
ur litla sem enga hlutdeild fengið í
hinu margrómaða góðæri. Rík-
isstjórnin hefur svo aukið á ört vax-
andi launa- og aðstöðumun með
skattkerfisbreytingum sem hygla
hátekju- og stóreignafólki og fjár-
magnseignendum. Velferðarstjórn
eins og VG hefur barist fyrir þarf
að komast til valda.
Kosningarnar næsta vor verða þó
einna afdrifaríkastar þegar kemur
að umhverfismálum. Atkvæðaseðill-
inn þá kann að vera síðasta tæki-
færið til að koma á framfæri skýr-
um skilaboðum um hvort menn
vilja áframhaldandi blinda og
óhefta stóriðjustefnu, áframhald-
andi álvæðingu á kostnað íslenskrar
náttúru og annars atvinnulífs, eða
staldra við. Í undirbúningi eru 3–5
ný verkefni á þessu sviði, meira en
tvöföldun álversins í Straumsvík
með orku m.a. úr Neðri-Þjórsá, ný
álver við Helguvík og við Húsavík,
uppbyggingaráform við Þorláks-
höfn og loks nýtilkominn áhugi
Norsk Hydro á að reisa allt að
600.000 tonna risaálver á Íslandi
einhvern tímann í náinni framtíð.
Kosningasigur Vinstri grænna og
sterk staða okkar í næstu rík-
isstjórn er það sem til þarf til að
koma í veg fyrir að þessi holskefla
ríði yfir og tóm gefist til að end-
urmeta hlutina.
Gerbreyta þarf áherslum í utan-
ríkis- og friðarmálum. Gera verður
upp stuðning Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks við Íraksstríðið
og tryggja að slíkt endurtaki sig
ekki. Fyrst þarf reyndar þó seint sé
að fella úr gildi yfirlýsinguna um
atbeina Íslands að stríðsaðgerð-
unum í formi afnota af íslenskri
lofthelgi og flugvöllum, láta fjar-
lægja nafn Íslands af lista stuðn-
ingsþjóða við stríðið og biðja afsök-
unar á mistökunum
Á sviði atvinnu- og byggðamála
þarf metnaðarleysið, stóriðju- og
einkavæðingarþjónkunin að víkja
fyrir áherslu á fjölbreytni, sam-
göngubætur og jöfnun aðstöðu.
Hringlinu með samgöngumálin
verður að linna, en vegaáætlun hef-
ur verið skorin niður og útboðum
frestað trekk í trekk vegna stór-
iðjuþenslunnar.
Tilraunir ríkisstjórnarinnar til að
hlutafélagavæða Ríkisútvarpið, sem
enn standa yfir, og framganga í
fjölmiðlamálum almennt fara illa í
þjóðina. Vilji okkar Vinstri grænna
er skýr. Takist ekki að koma í veg
fyrir einkavæðingu Útvarpsins á ný
ríkisstjórn að hafa það sem eitt af
sínum forgangsverkefnum að snúa
því til baka og færa þjóðinni aftur
Ríkisútvarpið. Annað mál sem taka
verður föstum tökum þegar að
loknum kosningum er að rannsaka
og upplýsa til fulls hin pólitísku
símhlerana- og njósnahneyksli sem
Steingrímur J. Sigfússon, formaður Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs
Afdrifaríkar kosningar að vori
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Óánægja almennings Hvarvetna þar sem maður kemur heyrir maður
gagnrýnt hvernig ríkisstjórnin hefur haldið á velferðarmálum, umhverf-
ismálum, utanríkismálum, atvinnu- og byggðamálum, svo ekki sé nú
minnst á efnahagsmálin, skrifar Steingrímur J. Sigfússon.