Morgunblaðið - 28.01.2007, Page 41

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28. JANÚAR 2007 41
UNGA einstæða móðirin og
börnin hennar tvö vissu ekki alveg
hvert þau gætu snúið sér næst.
Jólin búin og lítið hafði verið um
dýrðir. Móðirin vann
við illa launuð umönn-
unarstörf og gat ekki
bætt við aukavinnu ef
hún ætlaði að ná því
að sækja börnin í
skóla og barnaheimili.
Hún hafði leitað til
mæðrastyrksnefndar
og fengið þar hangi-
kjöt og fleira. Einnig
hafði henni áskotnast
smávegis af fatnaði
svo ekki færu þau í
jólaköttinn hvað þetta
varðaði.
Henni hafði tekist við illan leik
að komast á jólarésskemmtun í
vitlausu veðri. Hún fór í strætó
með börnin, en var hálfmiður sín
vegna þess að börnin hennar voru
í hálfgerðum druslum miðað við
hin börnin á skemmtuninni. Sú sjö
ára spurði í sífellu hvort hún gæti
ekki eignast svona fínan kjól eins
og hinar væru í. Hvað þá hún
sjálf, sem hafði ekki eignast nýjan
kjól svo árum skipti.
Fangar í eigin íbúð
Í blokkinni hennar á þriðju
hæðinni var gamalt fólk sem eitt-
hvað hafði orðið útundan í kerfinu.
Þau voru eiginlega fangar í íbúð
sinni því gamla konan komst ekki
niður stigann vegna fótameins og
gamli maðurinn frá vegna lungna-
þembu. Engin var lyftan. Þau
voru með ársgamla umsókn um að
komast í þjónustuíbúð hjá Reykja-
víkurborg. Þau hringdu öðru
hverju til þess að spyrja hvað
gengi. Svörin voru ætíð þau sömu.
Það væri svo langur biðlisti að það
tæki mörg ár að komast inn í því-
líkt húsnæði. Ekkert lagaðist þótt
Sjálfstæðisflokkurinn væri kominn
til valda.
Lyfin sín fengu þau
send vikulega frá apó-
tekinu. Vandlega
merkt að vísu, en
samt vildi til að þau
rugluðust á dögum.
Þá var illt í efni. Því
sjaldan var einhver til
staðar til þess að leið-
rétta. Einu sinni í
viku kom hjúkr-
unarfræðingur eða
sjúkraliði til þess að
hjálpa þeim að kom-
ast í bað og svo kom
einhver útlend stúlka til þess að
hjálpa þeim með þrif. Hún mátti
samt ekki gera nema sumt. Hún
mátti t.d. ekki fara út í búð, því
ekki mátti hún fá peninga hjá
þeim til þess. Það var bannað og
ekki í hennar verkahring. Það
vildi til að þau gátu fengið mat-
vöru senda heim. Það voru heldur
dapurleg jól hjá þeim. Engin voru
börnin og kunningjar og vinir
farnir að týna tölunni.
En hvernig má það vera hjá rík-
ustu þjóð í heimi að fólk búi við
svona aðstæður? Auðvitað er alltaf
tekið meðaltal af fólki til þess að
vita hvernig þjóðin hefur það. Það
er ekki mikill vandi að fá háa tölu
út úr því þar sem sumir hafa
milljónir á mánuði, en láglauna-
fólk, 10 þúsund, aldraðir og ör-
yrkjar búa við lúsarlaun.
Um fimm þúsund börn búa við
fátækt, þótt ekkert atvinnuleysi
sé. Pétur Blöndal, fjármálaráð-
herra og fleiri í ríksstjórninni við-
urkenna ekki fátæklinga. Þetta
fólk heyrir bara til undantekninga.
Þetta er því sjálfu að kenna. Eða
eins og Pétur Blöndal sagði, að
þeir í ríkisstjórninni vildu ýta
undir sjálfsbjargarviðleitni fólks
og ef fólk væri með hærri tekjur
og minni skatta þá nennti það
bara ekki að vinna.
Þetta eru auðvitað öfugmæli.
Það á hver þegn að geta lifað af
40 stunda vinnuviku. Skattleys-
ismörk eiga að vera um 136 þús-
und á mánuði ef þau fylgja láns-
kjaravísitölu, og eftir því sem
heyrist frá Hagstofunni þurfa
menn að vera með 169 þúsund
krónur til þess að lifa mannsæm-
andi lífi.
Ríkisstjórnin er mjög upp með
sér að leyfa gamlingjum að vinna
sér inn 25 þúsund á mánuði án
tekjuskerðingar frá Trygg-
ingastofnun. Auðvitað mínus tæp
37% í skatt.
Hún vogar sér að borga 125
þúsund krónur á mánuði til lág-
launafólks og taka af því 37% í
skatt. Á meðan búa stjórnarherr-
arnir til lög um eftirlaun æðstu
embættismanna þjóðarinnar, sem
ekki eru í neinu samræmi við hinn
almenna borgara. Borgið bara
himinhá laun, en leyfið almenningi
að minnsta kosti að lifa.
Ríkasta þjóðin – lúsarlaun
Erna V. Ingólfsdóttir
fjallar um fátækt á Íslandi »En hvernig má þaðvera hjá ríkustu þjóð
í heimi að fólk búi við
svona aðstæður?
Erna V. Ingólfsdóttir
Höfundur er hjúkrunarfræðingur og í
miðstjórn Frjálslynda flokksins.
MIKIL umræða hefur verið um
matvælaverð hér á landi að und-
anförnu. Það er sammerkt flestum
sem kvatt hafa sér hljóðs að mik-
ilvægt sé að lækka matarverðið
eins og kostur er. Mjólkuriðnaður-
inn tók, eins og kunnugt er, þá af-
stöðu í október síðastliðnum að til-
kynna 12 mánaða verðstöðvun
þrátt fyrir um 8% verðbólgu til að
leggja sitt af mörkum í samræmi
við tillögur ríkisstjórnarinnar um
að ná niður matvælaverði í landinu.
Fyrir skömmu birtist könnun
sem var gerð á vegum Eurostat um
verð á matvælum í 15
Evrópulöndum. Þar
kemur í ljós að mat-
arvísitalan, að áfengi
slepptu, hafi verið 161
á Íslandi árið 2005.
Árið áður var mat-
arvísitalan 148 þannig
að hækkunin milli ára
nemur rúmum 9 pró-
sentum. Þá hefur
komið í ljós að þessi
mikla breyting er
fyrst og fremst til
komin vegna sterks
gengis íslensku krón-
unnar árið 2005.
Vísitala mjólkurafurða hérlendis
var 142 árið 2004 en 146 árið 2005
sem er 2,7% hækkun á milli ára.
Það er rétt að benda á að heild-
söluverð mjólkurafurða hélst
óbreytt frá 1. janúar 2003 til 31.
desember 2005. Af hálfu mjólk-
uriðnaðarins var því engin hækkun
á þessu tímabili.
Í þeirri umræðu, sem hefur verið
um matvælaverð á Íslandi, heyrist
oft sú fullyrðing að hátt verð land-
búnaðarafurða sé orsök þess háa
matvælaverðs sem er hér á landi.
Röksemdafærslan er sú að verðlag
landbúnaðarafurða setji grunn eða
viðmið fyrir alla verðlagningu á öll-
um öðrum matvörum í landinu.
Þetta er athyglisverð
kenning án þess að
nokkrar rannsóknir
liggi að baki henni.
Til að skoða þessa
kenningu er áhugavert
að skoða hvernig verð-
lagningu á mjólk er
háttað hér á landi í
samanburði við aðra
drykkjarvöru. Sam-
kvæmt Capacent rann-
sóknum var smá-
söluverðlag á
drykkjarvörum á Ís-
landi eftirfarandi á tímabilinu 1.
janúar til 10. september 2006.
Myndin sýnir einfalt meðalverð,
þ.e. heildarsmásöluverð deilt með
heildarmagni á þessu tímabili.
Meðfylgjandi mynd sýnir aug-
ljóslega að mjólk er langódýrasta
drykkjarvaran á íslenskum smá-
sölumarkaði á tímabilinu. Það er al-
veg ljóst að þessi mynd kollvarpar
þeim kenningum að aðrar vörur séu
verðlagðar í skugga landbúnaðar-
afurða.
Eðlilega er hér einungis um nálg-
un að ræða þar sem við notum ein-
falt meðaltal og ekki hefur verið
tekið tillit til mismunandi virð-
isaukaskattstigs, skilagjalds á um-
búðum eða mismunandi umbúða-
stærðum. Til að árétta þennan
breytileika er einnig sýnt á mynd-
inni það verðbil sem var á smá-
söluverði þessara afurða á þessu
tímabili.
Niðurstaðan er hins vegar skýr,
mismunur á verði margvíslegra
drykkjarvara á Íslandi er svo mikill
að það er beinlínis fáránlegt að halda
því fram, alla vega hvað drykki varð-
ar, að þeir séu verðlagðir í skugga
landbúnaðarafurða.
Guðbrandur Sigurðsson
skrifar um mjólkurverð
» ...þessi mynd koll-varpar þeim kenn-
ingum að aðrar vörur
séu verðlagðar í skugga
landbúnaðarafurða.
Guðbrandur Sigurðsson
Höfundur er forstjóri
Mjólkursamsölunnar.
FASTEIGNASALA
STÓRHÖFÐA 27
Sími 594 5000
Halla Unnur Helgadóttir
löggiltur fasteignasali.
Mikið endurnýjuð, björt og falleg 4ra herbergja
íbúð í góðu fjölbýlishúsi. Íbúðin er 97,2 fm vel-
skipulögð. Í eldhúsi er innrétting frá JKE De-
sign úr kirsuberjaviði, flísalagt er milli skápa
og falleg lýsing, AEG tæki. Baðherbergi er
flísalagt í hólf og gólf, vönduð sérsmíðuð
baðinnrétting úr kirsuberjaviði/hvítsprautu-
lökkuð frá Brúnás. Verð 23,2 millj.
OPIÐ HÚS Í DAG KL. 14-15
ÁLFHEIMAR 54, 104 REYKJAVÍK
Bjalla merkt Ásgerður Kjartansdóttir.
Ásgerður tekur á móti gestum, sími 864 0917.
Verið velkomin!
FASTEIGNASALA
STÓRHÖFÐA 27
Sími 594 5000
Halla Unnur Helgadóttir
löggiltur fasteignasali.
Reisulegt og fallegt einbýl-
ishús á þremur hæðum
með auka íbúð í kjallara.
Húsið er staðsett neðar-
lega við Tunguveg, stærð samtals 253,9 fm, þar
af bílskúr 28 fm. Á efri hæðum hússins eru 4
svefnherbergi og 3 samliggjandi stofur. Auk
þess er íbúðin í kjallaranum 3ja-4ra herbergja.
OPIÐ HÚS Í DAG KL. 14-15
TUNGUVEGUR 10, 108 REYKJAVÍK.
Þóra Þrastardóttir sölufulltrúi tekur
á móti gestum, sími 822 2225.
Verið velkomin!
SÍMI 5 900 800
Ólafur B. Blöndal, löggiltur fasteignasali.
GRUNDARGERÐI 14
SÖLUSÝNING Í DAG MILLI KL. 16-17
Fallegt og vel staðsett 152,3 fm
einbýlishús á tveimur hæðum á
þessum eftirsótta stað við Grund-
argerði í Reykjavík. Þar af er bíl-
skúr 43,7 fm. Fallegur lokaður
garður er sunnan megin við húsið.
Á jarðhæð er forstofa, herbergi,
hol, 2 baðherb., eldhús, þvotta-
hús og stofa. Á efri hæð eru þrjú
svefnherbergi og sjónvarpshol. Aðkoma að húsinu er mjög góð og snyrti-
leg. Sigurður sölumaður s. 862 3300.
EIÐISTORG 7 - SELTJARNARNESI
SÖLUSÝNING Í DAG MILLI KL. 13-14
Glæsileg og mikið endurnýjuð
107 fm 4ra herbergja íbúð á þriðju
hæð í snyrtilegu fjölbýli við Eiðis-
torg á Seltjarnarnesi. Eignin
skiptist í forstofu, gang, þrjú
svefnherbergi, baðherbergi, eldús
og stofu. Nýtt eikarparket á öllum
gólfum. Öll þjónusta í göngufæri.
Glæsileg eign á vinsælum stað.
Sigurður sölumaður verður á staðnum s. 862 3300.
Mjólk er góð og ódýr
Fréttir á SMS