Morgunblaðið - 02.02.2007, Síða 30

Morgunblaðið - 02.02.2007, Síða 30
30 FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ UMRÆÐAN S taða kvenna í stjórn- málum er mér sér- staklega ofarlega í huga þessa dagana, eftir at- ganginn í kringum Mar- gréti systur mína og úrsögn hennar úr Frjálslynda flokknum. Í kring- um þau átök kristallaðist viðhorf fjölmarga karla til kvenna í stjórn- málum með eftirminnilegum hætti. Orðræðan var gamalkunnug, Mar- grét var sökuð um að vilja komast til áhrifa í stjórnmálum á þeirri for- sendu einni að hún væri kona og því var haldið fram að karlarnir hefðu gert allt sem í þeirra valdi stóð til að koma henni, augljóslega óverð- skuldað, á framfæri. Hennar verð- leikar voru fáir og smáir í þeirra huga. Þótt líklega hefði mátt notast við hana í sumum tilvikum, til dæmis á blaðamannafundum, þar sem menn vilja „endilega ekki“ tvo kalla eina við borð, enda „nauðsyn- legt að hafa konu með“, eins og Margrét upplýsti að hefði verið dagskipunin þegar stóð til að kynna sameiningu Frjálslynda flokksins og Nýs afls með pomp og prakt. Þar fylgdi líka sögunni að það ætti að „hafa blómvönd eða skreytingu á borðinu“, sem líklega hefur þjónað sama tilgangi, þ.e. að gera allt svolítið huggulegra. Konur sem ákveða að taka þátt í stjórnmálum sæta ósanngjarnri meðferð. Í fljótu bragði man ég eft- ir fjölmörgum tilvikum, þar sem „pólitískar“ umræður almennings fóru út og suður. Þannig geta skartgripir formanns Samfylking- arinnar skipt meira máli en stefnu- mál hennar, dugnaður heilbrigð- isráðherra gleymst um leið og fólk metur nýjustu hárgreiðslu hennar, metnaður utanríkisráðherra horfið ef hún „kemur ekki vel fyrir“ að einhverra mati. Rödd þaulvanrar alþingiskonu skiptir miklu meira máli en baráttumál hennar og ár- angur. Í sjónvarpsþætti eru börn menntamálaráðherra spurð hvort ekki sé nú erfitt að mamma sé svona mikið fjarverandi. Fyrir all- mörgum árum var fyrrverandi heil- brigðisráðherra, sem líka var kona, spurð hvort fjarveran frá fjölskyld- unni tæki ekki óskaplega á. Aldrei nokkurn tímann eru karlmenn metnir eftir þessum mælikvörðum. Þeir þurfa ekki að sæta því að mesta hrósið sé að þeir séu svo „frambærilegir“, en um konur heyrist vart meira lofsyrði. Skila- boðin eru skýr: Haltu kjafti, haltu þig heima og vertu sæt. Þetta eru engin ný sannindi. Það sem konur segja er ekki tekið jafn alvarlega og það sem karlar segja og þá skiptir engu hversu rökfastar og vel máli farnar konurnar eru. Það er fylgst með hverju þeirra orði og skrefi, sem þýðir að kannski verða þær varkárari en ella. Þá eru þær kallaðar áhættufælnar, sem þykir ekki gott. Í bókinni Það er staður í helvíti fyrir konur sem hjálpa ekki hver annarri segir með- al annars: „Kona sem er ein verður að skara örlítið fram úr körlum til þess að vera nógu góð, en hún má heldur ekki verða of góð. Þá verður hún ógnun við karlana þar sem hún vekur athygli á vanhæfni þeirra. Ef henni mistekst sannar hún vanhæfni kvenna. Ef henni tekst vel upp færir það ekki sönnur á hið gangstæða þótt undarlegt megi teljast. Þá verður hún hins vegar undantekning: sú sem sannar að konur geti þetta eig- inlega ekki. Hugmyndir okkar um hvað kon- ur geta og hvað ekki eru svona fast- mótaðar. Það skiptir engu hvort þær passa eða ekki.“ Þegar staða kvenna á Alþingi virðist batna kemur í ljós við nánari skoðun að ástæðan er sú að karlar hafa gengið úr skaftinu. Þannig komast konurnar, sem oftar en ekki skipa neðri sæti framboðslist- anna, inn á þing. Eiginlega bak- dyramegin. Það þýðir samt ekki að þær geti stólað á að halda þingsæti sínu við næstu kosningar. Aldeilis ekki, þá þarf auðvitað að skipa listana upp á nýtt og setja þær aft- ur í 2. eða 3. sætið. Auðvitað eiga konur að vera á þingi til jafns við karla. Það er ein- falt réttlætismál að valdinu sé skipt jafnt á milli kynjanna sem byggja samfélagið. Konur hafa aðra reynslu en karlar og þess vegna er eðlilegt að rödd þeirra heyrist. Þær geta í raun og sann komið með eitt- hvað nýtt inn í stjórnmálin, vakið máls á ýmsum atriðum sem annars hefðu legið í láginni. Og konur þurfa ósköp einfaldlega að verja hagsmuni sína, á þingi sem annars staðar. Það er ekki eingöngu sjálf- sagður réttur kvenna að sinna þessum störfum, heldur hefur þjóð- félagið allt kröfu til þess að fá að njóta krafta þeirra. Enn ein röksemdin fyrir nauð- syn þess að fjölga konum á þingi kom fram nýlega í viðtali Morg- unblaðsins við Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur, formann Samfylking- arinnar. Hún nefndi sérstaklega samkennd kvenna á Alþingi, þvert á pólitíska flokka: „Hins vegar held ég að það sé ákveðin samkennd meðal kvenna á Alþingi og ég þori að fullyrða að við erum tillitssamari hver við aðra en almennt tíðkast í pólitík. Ég get mjög vel sett mig í spor annarra kvenna í forystu í ís- lenskum stjórnmálum og tel mig vita hvað þær hafa þurft að leggja á sig til þess að komast þangað sem þær eru. Ég nefni bara tvær konur úr ríkisstjórninni, Valgerði Sverr- isdóttur og Þorgerði Katrínu. Ég er ekki viss um að karlarnir skilji það jafnvel.“ Þær Þorgerður Katrín og Val- gerður tóku undir þessi orð Ingi- bjargar Sólrúnar. Valgerður sagði að vissulega tækjust konurnar á pólitískt, en þó ekki eins harkalega og karlarnir. Þorgerður sagði kon- urnar oft ná að hefja sig yfir þrasið og þær héldu ágætlega hópinn, án þess þó að missa sjónar á þeirri pólitísku stefnu sem þær væru tals- menn fyrir. Mér sýnist þessar þrjár for- ystukonur í íslenskri pólitík lýsa af- skaplega þroskaðri og siðmennt- aðri sýn á stjórnmálin. Getur einhver haft eitthvað á móti því að fá fleiri slíka einstaklinga á þing? Blóm og skreytingar » Aldrei nokkurn tímann eru karlmenn metnireftir þessum mælikvörðum. Þeir þurfa ekki að sæta því að mesta hrósið sé að þeir séu svo „frambærilegir“, en um konur heyrist vart meira lofsyrði. Skilaboðin eru skýr: Haltu kjafti, haltu þig heima og vertu sæt. rsv@mbl.is VIÐHORF Ragnhildur Sverrisdóttir FRÁ því að lög um þjóðlendur voru samþykkt á Alþingi árið 1998 hefur fjármálaráðherra gert harka- legar kröfur á hendur bændum og landeigendum. Þvert gegn tilgangi og anda laganna. Lögunum sem var ætlað að skera úr um mörk eignarlanda og þjóðlendna hefur verið snúið upp í hernað gegn þinglýstum eign- um bænda og landeig- enda. Ríkið gerir kröf- ur á allt land sem er 400 metra yfir sjáv- armáli og sumstaðar er farið í 100 metra yfir sjávarmáli og reyndar allt niður að sjó fram. Þetta er dæmalaus framganga hjá fjármálaráðherra. Nú er málsmeðferð hafin á svæði 6, sem er austanvert Norðurland en lokið á svæðum 1–4 sem er allt Suðurland og Reykjanesið. Því er vert að staldra við og krefjast þess að ríkisvaldið láti að aðför sinni að eignalandi bænda og landeigenda. Af því tilefni tek ég málið upp utan dagskrár á Alþingi í þessari viku og ræði við fjármálaráðherr- ann Árna Mathiesen sem fer fyrir málatilbúnaðinum gegn bændum og landeigendum. Brot gegn stjórnarskrá Nú er kominn tími til að Sjálf- stæðisflokkurinn svari fyrir þá frá- leitu framgöngu sem ríkisstjórn Ís- lands hefur sýnt bændum og landeigendum. Og þá ekki síður Framsóknaflokkurinn sem með þögn sinni hefur veitt þegjandi samþykki og skjól fyrir aðför fjár- málaráðherra Sjálfstæðisflokksins að þinglýstum jörðum bænda. Öllu er snúið á hvolf í málsmeðferð óbyggðanefndar. Landeigendur þurfa að sanna að þeir eigi landið og þinglýst landamerkjabréf frá 19. öld og fram á þá 20. er ekki tekin gild. Sönnunarbyrðinni er snúið við og í raun tekinn upp tvöfaldur eignarréttur í landinu. Einn í þéttbýli og ann- ar í dreifbýli. Að mínu mati stenst aðförin að eignarrétti bænda og landeigenda ekki stjórnarskrá og er hreint brot á mannréttindum. En eignarrétturinn er sérstaklega varin mannréttindi í stjórnarskrá okkar. Þetta á eftir að koma þungt niður á stjórnarflokkunum þótt síð- ar verði. Annað með fiskinn Ekki stóð á ríkinu að viðurkenna eignarréttinn yfir fiskistofnum Ís- lendinga þegar sjósókn á miðin var kvótasett. Nokkurra ára veiði- reynsla var eina viðmiðið. En bændur og landeigendur. Þeir þurfa að sanna sérstaklega eign- arrétt sinn á jörðum sem þeir og áar þeirra hafa átt í áratugi eða aldir. Þetta er sérkennilegt jafnræði hjá Sjálfstæðisflokknum. Held að flokkist reyndar frekar undir vald- níðslu en jafnræðisreglu stjórn- arskrárinnar um framgöngu rík- isvaldsins gegn þegnum landsins. Þetta er aðför að fjárhag og eign- um fólks enda ekkert annað en hrein eignaupptaka í mörgum til- fellum. Hálendið er sameign þjóðarinnar allrar. Það var tilgangur laganna að skýra það og skilgreina. Um það var samstaðan á þingi. Tilgang- urinn var að eyða réttaróvissu og koma skipulagsmálum á hálendinu á hreint. Það er hinsvegar fram- kvæmd laganna sem hefur verið með ólíkindum og fjármálaráðherra farið offari gegn landeigendum. Þjóðlendulögin veita ríkinu ekkert skjól til slíkrar framgöngu. Það er alveg ljóst. Hvað varð um viðnám landbún- aðarráðherra sem hann boðaði fyrir nokkrum misserum? Nú er kominn tími til þess að skýra málið út fyrir þjóðinni. Þessum leiðangri verður að ljúka. Því verður fróðlegt að heyra viðbrögð landbúnaðarráð- herra og fjármálaráðherra í um- ræðunni á þinginu. Þjóðlendur og afnám eignarréttar Björgvin G. Sigurðsson fjallar um lög um þjóðlendur »Hálendið er sameignþjóðarinnar allrar. Það var tilgangur lag- anna að skýra það og skilgreina. Um það var samstaðan á þingi. Björgvin G. Sigurðsson Höfundur er þingmaður Samfylking- arinnar í Suðurkjördæmi. HINN 7. janúar er grein í Morgunblaðinu eftir Jakob Björnsson fyrrverandi orku- málastjóra. Hann vitn- ar í skýrslu eftir Sir Nicholas Stern um gróðurhúsaáhrifin. Þar kemur fram að losun CO2 á mann frá raf- orkuvinnslu á Íslandi er hin minnsta í OECD-löndunum. Það kemur ekki á óvart. Jakob hefur sjálfur í ótal blaðagreinum bent á að orkan sé svo hrein á Íslandi að okkur beri að virkja fyrir sem allra flest álver. Stuðla þannig að minni gróðurhús- áhrifum á alheims vísu. Fróðlegt væri að fá samanburð miðað heildar losun CO2 á mann hjá okkur. Ekki bara losun við raf- orkuframleiðslu. Heldur losun koltví- sýrings, eins og hún er núna og eftir að Alcoa er komin í gagnið. Svo eftir fyrirhugaðar stækkanir og 3 ný álver (Helguvík, Húsvík og Þorlákshöfn). Hætt er við að þá snúist dæmið við og Íslendingar séu mestu umhverf- issóðar í heimi miðað við fólksfjölda. Hjá Jakobi kemur líka fram að flú- orsambönd séu meðal sterkustu gróðurhúsalofttegunda sem til eru, með 6.000 til 9.000 sinnum sterkari gróðurhúsaáhrif á hvert kg en koltví- sýringur. Ekki vissi ég að flúor- lofttegundir hefðu þvílík gróðurhúsa- áhrif. Hitt vissi ég að flúor frá álvinnslum sest í gróður á jörðu niðri svo jórturdýrum stafar hætta af. Kynntist því, þegar ég var í verk- fræðinámi við ETH í Sviss. Þá komu bændur úr nágrenni álvers ak- andi til Zürich á drátt- arvélum og mótmæltu á áhrifaríkan hátt fyrir framan höfuðstöðvar Alusuisse. Aftan- ívagnar traktoranna voru hlaðnir dauðum nautgripum, sem höfðu drepist af flúormengun. Þetta var á þeim tíma, sem álverið í Straumsvík var á und- irbúningsstigi. Mig minnir að þá hafi verið sagt, að vindátt væri svo hag- stæð í Straumsvík að flúorið fyki mest allt út á sjó. Það sem ég vissi ekki heldur og kemur fram í grein Jakobs er að frá 1990 hefur íslenskur áliðnaður dregið 95% úr losun flúor á hver kg af fram- leiddu áli. Það er stórkostlegt afrek og má segja að með því hafi íslenzkt hugvit lagt það mikið fram til minnk- unar gróðurhúsaáhrifa að ekki sé hægt að fara fram á meir. Óneitanlega vaknar sú spurning, hvort þessi íslenska tækni sé notuð hjá Norðuráli og verði notuð á Reyð- arfirði? Vindátt er ekki eins hagstæð þar og í Straumsvík. Fyrir austan er oft landgola er kemur svo til baka á kvöldin sem hafgola og leggst yfir firðina og landið. Ekki er von á góðu sé þessi dalalæða hlaðin koltvísýringi og flúor. Fyrir 27 árum fór ég í viðskiptaer- indum til Kyoto í Japan, Taívan og Hong Kong. Þar var mikil mengun. Minnisstæð er bílferð út á flugvöllinn í Taipei. Þykkt mengunarský lá yfir borginni. Bílstjórinn stöðugt hóst- andi og hrækjandi út um gluggann. Í Tokyo og Osaka var ástandið lítið skárra en í Kyoto betra. Í samræðum við þá skáeygðu gat maður helst stát- að af tæru lofti og ómengaðri mat- vælaframleiðslu. Þá fékk maður oft að heyra að Singapúr væri hreinust borga í Asíu og vinsælasti ferða- mannastaður Asíubúa. Við þessar endurminningar veltir maður fyrir sér: Hvaða gagn er í því að framleiða hreinasta rafmagn í heimi, ef það er notað til þess að knýja eiturspúandi stóriðjuver? Að landið okkar sé griðastaður fyrir verksmiðjur sem er úthýst í öðrum löndum eða ekki er rekstrargrund- völlur fyrir þar, vegna raforkuverðs og mengunarskatts. Nú er mikið rætt um uppbyggingu ferðamannaþjónustu á Reykjanesi. Í því sambandi er hreint ótrúlegt að hinn annars dugmikli og vinsæli bæj- arstjóri Reykjanesbæjar, er getið hefur sér góðan orðstír, ætli með fljótfærnislegri ákvörðun að taka sénsinn á að hans verði helst minnst sem mannsins sem eyðilagði þessa stórkostlegu möguleika. Hvers virði eru náttúruperl- urnar og hreina loftið? Sigurður Oddsson svarar grein Jakobs Björnssonar um orku- mál og stóriðju »Hvaða gagn er í þvíað framleiða hrein- asta rafmagn í heimi, ef það er notað til þess að knýja eiturspúandi stór- iðjuver? Sigurður Oddsson Höfundur er verkfræðingur. Sagt var: Heillaóskir bárust hvaðanæva að. Rétt væri: Heillaóskir bárust hvaðanæva. Gætum tungunnar

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.