Morgunblaðið - 20.08.2007, Blaðsíða 20

20 MÁNUDAGUR 20. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
É
g kem alls staðar að
lokuðum dyrum. Mér
er tjáð að staða mín sé
svo flókin að það sé
ekkert hægt að gera
fyrir mig. Ég skil ekki af hverju
þetta þarf að vera svona.“ Þetta seg-
ir hálffertug kona frá Venesúela
sem smyglað var hingað til lands í
fraktflugvél seint á síðasta ári af þá-
verandi íslenskum unnusta sínum
sem er flugstjóri hjá íslensku flug-
félagi. Konan féllst á að segja Morg-
unblaðinu sögu sína, en óskaði nafn-
leyndar og því skulum við í þessu
viðtali nefna hana Söru.
„Við kynntumst á upphafsmán-
uðum ársins 2006 þar sem við vorum
að fljúga saman,“ segir Sara sem á
þeim tíma vann sem flugfreyja hjá
flugfélagi í heimalandi sínu. Segir
hún flugstjórann ávallt hafa komið
afar vel fyrir og fljótlega hafi þau
tekið upp ástarsamband. Segir hún
hann hafa hvatt sig til þess að segja
upp starfi sínu hjá venesúelska flug-
félaginu og ráða sig í staðinn hjá
sama flugfyrirtæki og hann þar sem
þar byðust henni betri starfskjör,
sem hún og gerði.
„Ég var ástfangin og fannst ég
hafa himin höndum tekið,“ segir
Sara og tekur fram að þegar þau
hafi ekki verið að fljúga saman
vegna vinnunnar hafi hann flogið út
til Venesúela og heimsótt hana mjög
reglulega. „Þegar í maímánuði sama
ár stakk hann upp á því að ég kæmi
með honum til Íslands með það að
markmiði að setjast þar að í því
skyni að stofna saman heimili. Mér
fannst hlutirnir ganga fremur hratt
og tjáði honum að ég vildi bíða að-
eins og láta reyna meira á sam-
bandið,“ segir Sara, en bætir síðan
við: „Hver verður ekki upp með sér
þegar maður hittir mann sem flýgur
reglulega heimshorna á milli til þess
að geta verið með manni? Hann
sagðist geta boðið mér betra líf á Ís-
landi og ég sá það í hyllingum,“ seg-
ir Sara og tekur fram að lífsskilyrðin
í heimalandi hennar séu afar kröpp,
atvinnuleysi gríðarlega mikið og
sömuleiðis glæpatíðnin.
Hélt hún væri
komin inn í kerfið
Nokkrum mánuðum seinna, eða í
september, féllst Sara á að fylgja
ástinni til Íslands. „Ég sagði því upp
vinnunni minni, seldi allar eigur
mínar og brenndi þannig allar brýr
að baki mér í heimalandi mínu og á
því ekki að neinu að hverfa. Hann
hafði keypt handa mér flugmiða og
ég flaug frá Caracas til New York
þar sem hann tók á móti mér,“ segir
Sara og sýnir blaðamanni máli sínu
til stuðnings annars vegar stimplana
í passa sínum og flugmiðann frá
New York til Keflavíkur. Sá flug-
miði hefur hins vegar aldrei verið
notaður og útskýrir Sara að ástæð-
an sé sú að þegar til New York var
komið hafi maðurinn lagt til að hún
sæti í flugstjórnarklefanum á frakt-
flugvél sem hann var vinnu sinnar
vegna að fljúga frá New York til
Keflavíkur.
„Ég féllst á það enda vön að fljúga
með þeim hætti innanlands í Vene-
súela vegna starfs míns sem flug-
freyja,“ segir Sara og tekur fram að
auk hennar og flugstjórans hafi ver-
ið þrjár aðrar manneskjur í flug-
stjórnarklefanum á leiðinni til Ís-
lands, þ.e. flugmaður og tveir
farþegar. Aðspurð segist Sara ekki
vita hvort flugstjórinn hafi skráð
hana á farþegalista vélarinnar eða
gefið réttar upplýsingar um far-
þegafjölda til flugturnsins e
reglur kveða á um.
„Ég þekki reglurnar og v
íbúar frá Venesúela geta fe
Schengen-svæðisins án veg
áritunar og mega dvelja me
um hætti í viðkomandi land
ferðamaður í þrjá mánuði. Þ
komum til Keflavíkur lagði
áherslu á að ég vildi fara í g
vegabréfsskoðunina til þess
verða skráð með lögmætum
inn í landið. Hann tjáði mér
væri óþarfi og ég treysti þv
þekkti reglurnar hérlendis
ég,“ segir Sara sem í framh
fylgdi manni sínum og öðru
armeðlimum í gegnum star
mannaútgang með allan þe
angur.
Að sögn Söru fór maðuri
hana daginn eftir á Hagstof
lands þar sem hann sótti um
lenska kennitölu fyrir hana
með hélt ég að ég væri kom
kerfið,“ segir Sara. Aðspur
hún manninn sinn ekki hafa
dvalar- eða makaleyfi til ha
enda hafi þau snemma farið
hjónaband og hann tjáð hen
með væri málið klappað og
„Gerði allt til að
Ungri konu frá Venesúela í Suður-Ameríku var
á síðasta ári smyglað hingað til lands í frakt-
flugvél af þáverandi íslenskum unnusta sínum
sem er flugstjóri. Sambandi þeirra lauk nokkr-
um mánuðum seinna þegar hann réðst á hana
með barsmíðum. Í samtali við Silju Björk
Huldudóttur segist konan vonast til þess að geta
dvalist áfram hérlendis, enda hafi hún ekki að
neinu að hverfa í heimalandi sínu.
Kærður Sara kærði líkam
FRÉTTASKÝRING
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
Við skoðun þessa máls væri hægt aðhorfa á þetta sem mansal,“ segir PaolaCardenas, verkefnisstjóri hjá Rauðakrossi Íslands, og vísar þar til að-
stæðna Söru. Að sögn Paolu var Söru leiðbeint
af vinafólki að leita til Rauða kross Íslands fyrir
nokkrum vikum og síðan hefur mál hennar verið
inni á borði hjá RKÍ. „Við erum að skoða þessi
mál hér á landi og það er ýmislegt sem bendir til
þess að þetta mál sé ekki einsdæmi,“ segir
Paola.
Að hennar mati vantar tilfinnanlega hér á
landi einhvers konar úrræði eða þjónustu fyrir
konur sem lenda í sömu sporum og Sara, þ.e.
fyrir konur sem hvergi eru skráðar og standa
þar með utan við félagslega kerfið og eiga því
ekki rétt á neinum félagslegum úrræðum. Vísar
Paola þar til þess að tryggja þurfi konum í þess-
um sporum húsaskjól, mat, sálfræði- og lög-
fræðiaðstoð. Segir hún Íslendinga geta lært af
nágrannaþjóðum varðandi þessi mál, því víða er-
lendis vinni þeir aðilar sem að svona málum
koma mun nánar saman undir þessum kring-
umstæðum.
Í tengslum við mál Söru vaknar eðlilega sú
spurning hversu auðvelt sé að koma manneskju
ólöglega til Íslands með sama hætti og gert var í
tilfelli Söru, þegar henni var smyglað með fragt-
flugvél til landsins. Hjá landamæraeftirliti lög-
reglunnar á Suðurnesjum fengust þær upplýs-
ingar að áhafnir flugvéla sem fljúga til landa
utan Schengen-svæðisins þurfi við komuna til
landsins að framvísa áhafnarskírteini sínu og
hafa vegabréf sín meðferðis og vera tilbúin að
framvísa þeim sé þess óskað, en aðeins er tekið
tilviljunarbundið úrtak til skoðunar.
Eftirlitið á ábyrgð flugstjóra
Eftir því sem blaðamaður kemst næst þá þarf
einstaklingur sem ferðast sem farþegi með
áhöfn fragtflugvélar frá Íslandi að hafa brottfar-
arspjald, sem gefið er út af viðkomandi flug-
félagi, sem sýna þarf við vopnaleit til að komast
inn í flugstöðina, auk þess sem einstaklingurinn
þarf að vera skráður í farþegaskrá viðkomandi
flugfars. Í þeim tilvikum sem einstaklingur kem-
ur sem farþegi með fragtflugvél frá ríki utan
Schengen-svæðis þá sé það á ábyrgð flugstjóra
að koma viðkomandi í landamæraeftirlit, sé um
erlendan ríkisborgara að ræða sem eigi uppruna
sinn frá ríki utan Schengen. Samkvæmt upplýs-
ingum blaðamanns kannar landamæraeftirlitið
ekki farþegalista íslenskra fragtflugvéla ef far-
þegar eru í fylgd flugstjóra og ekki er farið fram
á
k
i
b
u
s
s
m
u
f
i
Smyglað til lands-
ins í fragtflugvél
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ORÐ Í TÍMA TÖLUÐ
Erlendur Magnússon banka-maður skrifaði grein hér íMorgunblaðið í gær, sem eru
orð í tíma töluð um kjör fólks í umönn-
unarstörfum.
Í grein sinni segir Erlendur Magn-
ússon:
„Það verður að bæta launakjör
fólks, sem vinnur umönnunarstörf til
þess að laða fólk til þessara starfa.
Jafnvel fólk með verulegan áhuga á
slíkum störfum fer annað í dag vegna
þeirra launakjara, sem eru í boði.
Jafnframt þarf að leysa ramma kjara-
samninga svo hægt verði að umbuna
starfsmönnum eftir hæfni og álagi
eins og formaður leikskólaráðs
Reykjavíkur hefur lagt til.“
Þetta er rétt. Hvernig í ósköpunum
getum við búizt við að fólk fáist til
þessara starfa ef launakjörin eru svo
skammarleg að það er varla hægt að
nefna þau?
Síðan segir Erlendur Magnússon:
„Það er óþolandi hversu þjónustu-
stigi við umönnun barna, aldraðra og
fatlaðra hefur hrakað vegna skorts á
fólki til þess að vinna við umönnunar-
störf. Þessi skortur á þjónustu kemur
einnig niður á aðstandendum þeirra,
sem á þjónustunni þurfa að halda og
vinnuveitendum aðstandenda. Það er
því ekki aðeins að þjónustan sé slök
heldur fylgir þessu verulegur kostn-
aður út um allt samfélagið. Það er með
ólíkindum hversu illa er farið með al-
mannafé með þessari láglaunastefnu.“
Þetta er líka rétt. Í stað þess að
þessi þjónusta fari batnandi frá ári til
árs eins og ætti að vera fer henni hrak-
andi frá ári til árs af þeim ástæðum,
sem Erlendur nefnir.
Þegar rætt er um mikilvægi þess að
hækka launakjör einstakra stétta eins
og í þessu tilviki umönnunarstétta
heyrist gjarnan sú röksemd, að það sé
ekki hægt vegna þess að aðrir fylgi á
eftir.
Erlendur Magnússon fjallar um
þessa athugasemd og segir:
„Í fyrsta lagi eru launataxtar kjara-
samninga á engan hátt allsráðandi um
almenn launakjör í landinu; launa-
greiðslur utan opinbera geirans ráð-
ast fyrst og fremst af framboði og eft-
irspurn og laun almennra launþega
hafa því tekið breytingum í samræmi
við það, fremur en ákvæðum kjara-
samninga. Það sýndi sig bezt, þegar
Reykjavíkurborg hækkaði laun starfs-
fólks á leikskólum í byrjun árs 2006 að
slíkt hafði óveruleg áhrif á laun á al-
mennum markaði.“
Hvert orð, sem Erlendur Magnús-
son segir í þessari grein, er rétt. Við
veltumst um í ríkidæmi en þykjumst
ekki hafa efni á því, að borga því fólki,
sem vill vinna svokölluð umönnunar-
störf, mannsæmandi laun. Þetta snýst
ekki um peninga. Þetta snýst um
breytt hugarfar.
Þetta snýst um það að við sýnum í
verki vilja okkar til að hlúa að elztu
þjóðfélagsþegnunum, fötluðum og
börnum með sérþarfir.
Það er kominn tími til að bretta upp
ermar og láta verkin tala svo um mun-
ar.
MENNINGARLEG MENNINGARNÓTT
Svo virðist, sem tekizt hafi að haldaMenningarnótt í Reykjavík með
menningarbrag að þessu sinni og það
er fagnaðarefni. Spyrja má hvers
vegna nú hafi tekizt betur til en
stundum áður og svarið virðist nokk-
uð augljóst; að bæði lögregla og aðrir
hafi vandað undirbúning og tekið mið
af fyrri reynslu. Í sjálfu sér er gott til
þess að vita, að Íslendingar geti hald-
ið slíkar fjöldasamkomur án þess að
verða sjálfum sér og öðrum til
skammar. Nóttin var tiltölulega róleg
á bráða- og slysadeild Landspítala –
háskólasjúkrahúss.
Dæmin eru svo mörg um fjölda-
samkomur á seinni árum, sem hafa
farið úr böndum, að þeir eru áreið-
anlega margir, sem hafa velt því fyrir
sér hvort nokkurt vit væri í að stefna
stórum hópum fólks saman á einn
stað. Fengin reynsla sýndi, að það
væri einfaldlega ekki hægt án þess að
mikil ölvun væri, slagsmál, nauðganir
o.fl.
Fjöldasamkomur á þessu sumri
benda til annars. Þær benda til þess
að ef rétt er á haldið sé hægt að safna
fólki saman á þann veg, að sæmilegur
sómi sé að.
Bæjaryfirvöld á Akureyri sýndu
mikla röggsemi og kjark um verzl-
unarmannahelgina og komu þannig í
veg fyrir, að sama fyllirísástandið
ríkti á Akureyri og verið hefur síð-
ustu árin. Vestmannaeyingar virðast
hafa náð nokkuð góðum tökum á
þjóðhátíðum sínum og nú hefur verið
sýnt fram á, að þetta er hægt í
Reykjavík. Lögreglan á höfuðborgar-
svæðinu hefur greinilega lagt mikla
áherzlu á að sýna hvers hún væri
megnug enda var lögreglustjórinn,
Stefán Eiríksson, sjálfur á vakt þessa
nótt.
Það er gott til þess að vita, að þetta
er hægt en þar með er ekki sagt að
það sé óhætt að slaka á. Þvert á móti
bendir allt til þess að þetta sé ein-
ungis hægt með mjög sterku aðhaldi
hverju sinni.
Það væri mikill sigur unninn ef
hægt væri að tryggja friðsamlegar og
menningarlegar fjöldasamkomur á
Íslandi. Það er nokkuð ljóst, að fólk
hefur mikinn áhuga á að sækja slíkar
samkomur.
Auðvitað er ánægjulegt fyrir fólk
að koma saman með þessum hætti,
svo fremi sem það leiðir ekki til al-
mennrar ölvunar og skrílsláta.
Töluverðar umræður að undan-
förnu um ástandið í miðborginni um
helgar hafa áreiðanlega átt þátt í að
fólk leitaðist við að haga sér skikk-
anlega á menningarnótt.
Grein Stefáns Eiríkssonar lög-
reglustjóra hér í Morgunblaðinu sl.
mánudag vakti líka miklar umræður,
sem hafa hjálpað til. Skipulegar um-
ræður um mál af þessu tagi hafa
áreiðanlega áhrif.
Það ber að óska skipuleggjendum
Menningarnætur til hamingju.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/