Morgunblaðið - 20.08.2007, Blaðsíða 6

6 MÁNUDAGUR 20. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
FRIÐRIK Ólafsson stórmeistari
sigraði í skák sinni í þriðju um-
ferð alþjóðlegs minningarmótsins
um Dr. Max Euwe í Arnheim í
Hollandi og er með 1,5 vinninga
eftir þrjár umferðir og er um
miðjan hóp keppenda. Efstur á
móti með þrjá vinninga eftir
þrjár umferðir er ungur skák-
maður frá Zambíu, Simutowe að
nafni
Friðrik vann í gær hinn unga
og efnilega skákmann Færeyinga
Helga Ziska í 42 leikjum. Friðrik
var með svart og kom upp Sikil-
eyjarvörn. Friðrik brá fljótlega út
af hefðbundnum leiðum og náði
yfirhöndinni í skákinni og hélt
henni allt til loka.
Önnur umferð á mótinu var
tefld á laugardaginn og gerði
Friðrik þá jafntefli við hollensku
skákkonuna B. Muhren.
Friðrik teflir í dag við ungan
indverskan skákmann að nafni
Barua sem er í 2.-4. sæti á mótinu
með tvo vinninga, en alls verða
tefldar níu umferðir á mótinu.
Sigur Friðrik og Ziska tefla skák sína í Arnheim í gær, sem Friðrik vann í
42 leikjum en hann var með svart og tefldi Sikileyjarvörn.
Friðrik vann Ziska
AÐGERÐIR á börnum með miklar
tannskemmdir, sem samkvæmt
fréttum Blaðsins hafa fengið
óviðunandi þjónustu þar sem
svæfingalæknar fáist ekki til að
svæfa þau, verða færðar inn á St.
Jósefsspítala. Þar er allur nauð-
synlegur búnaður, og eru fyrstu
aðgerðir þar fyrirhugaðar 24.
ágúst. nk. Er þetta lausn sem
heilbrigðisráðherra hefur kynnt á
málinu, segir í frétt á vef Trygg-
ingastofnunar ríkisins (TR). Þar
kemur ennfremur fram að enn
hafi engin formleg krafa borist frá
svæfingalæknum til samninga-
nefndar heilbrigðisráðherra um
að breyta taxta þeirra, en helstu
skýringar sem fram hafi komið í
fréttum eru að svæfingalæknar
uni ekki þeim taxta, sem þeir hafa
samið um og gildir út mars á
næsta ári, fyrir svæfingar vegna
tannlækninga.
Það sem af er þessu ári hefur
Tryggingastofnun greitt fyrir
svæfingu á 170 börnum og fötluð-
um vegna tannviðgerða og má því
búast við að fjöldi tannviðgerða í
svæfingu verði um 200-300 á árinu
öllu.
Aðgerðir á St.
Jósefsspítala
ÓLÖF Pálína Úlfarsdóttir var kjörin formaður Land-
sambands framsóknarkvenna (LFK) með 60% atkvæða á
landsþingi sem haldið var á laugardag. Bryndís Bjarna-
son lét af störfum sem formaður sambandsins. Aðrar í
nýrri framkvæmdastjórn eru Eygló Harðardóttir, Vest-
mannaeyjum, Gerður Jónsdóttir, Akureyri, Inga Ólafs-
dóttir, Ísafirði, og Svafa Hinriksdóttir úr Reykjavík.
Á þinginu var m.a. samþykkt ályktun um afnám launa-
leyndar og ríkisstjórnin hvött til að samþykkja frumvarp
um endurskoðun jafnréttislaga. Þá skorar landsþingið á
fyrirtæki að fjölga konum í stjórnum og æðstu stjórn-
unarstöðum og á atvinnurekendur og stéttarfélög að út-
rýma kynbundnum launamun í næstu kjarasamningum. Einnig er skorað á
dómsmálaráðherra að tryggja uppbyggingu nýs fangelsis. Þá hvetur
landsþingið sveitarstjórnir til að sjá til þess að allir leikskólar á þeirra veg-
um hafi tækifæri til að taka við börnum þegar fæðingarorlofi lýkur.
Ályktað um jafnréttismál
Ólöf Pálína
Úlfarsdóttir
RÚMLEGA tuttugu unglingar voru
færðir í sérstakt athvarf á Menn-
ingarnótt. Hringt var í foreldra
þeirra og þeim gert að sækja
krakkana en ástand sumra var
mjög slæmt sökum ölvunar. Af-
skipti voru höfð af yfir 100 ungling-
um en þeir sem höfðu ekki aldur til
að vera úti við var vísað heim eða
færðir í athvarf. Þá var miklu
magni af áfengi hellt niður. Al-
mennt séð var ekki mikið um brot á
lögum um útivistartíma en þeim
mun meira um brot á áfengislögum.
Unglingar færðir
í athvarf
SIGLINGAR tveggja báta voru
stöðvaðar utan við Reykjavík-
urhöfn um miðnætti á Menning-
arnótt. Engin haffærisskírteini
voru til staðar en skipstjóri annars
bátsins var jafnframt undir áhrif-
um áfengis. Varðskipsmaður sá um
að sigla fleyi hans til hafnar en um-
ræddur skipstjóri var sömuleiðis án
skipstjórnarréttinda.
Skipstjóri undir
áhrifum
RÁÐIST var á mann sem reyndi að
stöðva skemmdarverk í miðbænum
á Menningarnótt. Maðurinn reyndi
að stöðva nokkra aðra við að
skemma bifreiðar. Þegar hann
gerði sig líklegan til þess að gera
lögreglu viðvart réðust mennirnir
að honum, eltu hann inni í hús og
veittu honum þar áverka. Menn-
irnir voru handteknir og gistu
fangageymslur.
Skemmdarvargar
lömdu mann
Eftir Friðrik Ársælsson
fridrik@mbl.is
SÉRFRÆÐINGAR frá Íslandi,
Bandaríkjunum, Svíþjóð og fleiri
löndum munu fjalla um mögulega
orkugjafa framtíðarinnar í sam-
göngum á ráðstefnunni Driving Sus-
tainability sem fram fer í Reykjavík í
næsta mánuði. Ráðstefnan er hluti af
samgönguviku Reykjavíkurborgar
og bakhjarlar hennar eru, auk borg-
arinnar, Landsbankinn og Iceland-
air.
„Með ráðstefnunni er ætlunin að
víkka sjóndeildarhringinn í elds-
neytismálum með því að kynna og
bera saman þá mörgu möguleika
sem nú eru í boði. Við ætlum að fá
fólk til að sjá tækifærin í þessu og
um leið skerpa á allri stefnumótun.
Tími einokunarstöðu olíunnar er lið-
inn í þessum málaflokki, hér er met-
an til að mynda notað til að knýja
bíla áfram og það er fleira í pípun-
um,“ segir Sigurður Ingi Friðleifs-
son, framkvæmdastjóri Orkuseturs
og Orkustofnunar. En hvaða vonir
skyldi hann binda við ráðstefnu af
þessu tagi? „Ég vona að ráðstefnan
verði sem spark í rassinn og þeyti
okkur aðeins framar í umræðunni
um vistvæna orkugjafa. Við höfum
þessa vöggugjöf, endurnýjanlega
orkugjafa og það má segja að við
séum búin að afgreiða rafmagnið og
hitann sem allur er framleiddur með
endurnýjanlegum orkugjöfum. Nú
þurfum við bara að loka hringnum
með því að finna samgöngumálum
vistvænan farveg,“ segir Sigurður.
Hugmynd sem vatt upp á sig
„Í upphafi var hugmyndin sú að
efna til lítillar ráðstefnu um vistvæn-
ar lausnir í samöngumálum, en því
fleiri sem við töluðum við þeim mun
meira vatt þetta upp á sig og úr varð
alþjóðleg ráðstefna um vistvænar
samgöngur,“ segir Teitur Þorkels-
son, framkvæmdastjóri Framtíðar-
orku, sem hefur unnið að skipulagn-
ingu ráðstefnunnar frá því í fyrra-
haust. Teitur segir að þeir erlendu
sérfræðingar sem hann hafi komist í
samband við hafi haft mikinn áhuga
á því að koma hingað til lands og
nota landið sem prófstein (e. case
study) á vistvæna orkugjafa. „Ísland
er fámenn eyja, við erum heimsmet-
hafar í vistvænni orkunotkun og Ís-
lendingar eru mjög opnir fyrir nýj-
ungum. Þegar við viljum gera
eitthvað þá bara er það gert,“ segir
Teitur og bætir við að Íslendingar
geti skipað sér í fremstu röð á þessu
sviði á nokkrum árum, ef viljinn er
fyrir hendi.
Íslendingar verði í fararbroddi
á sviði vistvænna samgangna
Gísli Marteinn Baldursson, for-
maður umhverfisráðs Reykjavíkur-
borgar, bindur miklar vonir við ráð-
stefnuna, enda hafi mikið af frum-
kvöðlum og sérfræðingum í fremstu
röð séð sér fært að koma og deila
reynslu sinni með Íslendingum. Að
sögn Gísla hefur Reykjavíkurborg
að undanförnu verið í fararbroddi að
því er vistvænar samgöngur varðar;
haldið árlega samgönguviku þar sem
fólki hafi verið bent á aðrar leiðir í
samgöngumálum og lagt aukna
áherslu á notkun almenningssam-
gangna og göngu- og reiðhjólastíga.
Það sé hins vegar staðreynd að flest-
ir borgarbúar treysti á einkabílinn í
samgöngumálum og því mikilvægt
að leggja aukna áherslu á að bílarnir
verði umhverfisvænni. „Við viljum
að fólk geti enn þá valið einkabílinn
en notað vistvæna orkugjafa sem
menga ekki nándar nærri jafnmikið
og þeir orkugjafar sem nú eru mest
notaðir,“ segir Gísli. Hann nefnir
sem dæmi að um 20% af nýjum bíl-
um í Stokkhólmi í fyrra hafi verið
með vistvænum orkugjöfum. „Við
eigum náttúrlega ekki að láta Sví-
þjóð eða aðrar þjóðir vera í farar-
broddi í þessum málum, með alla
þessa hreinu orku hér á Íslandi,“
segir Gísli.
630 bílar á hverja 1.000 íbúa
Gísli segir að ávinningur borgar-
yfirvalda af vistvænni orkugjöfum sé
tvíþættur. Annars vegar henti slíkt
vel til að markaðssetja Reykjavík
sem hina hreinu höfuðborg norðurs-
ins sem búi yfir gríðarmikill hreinni
orku og sé reiðubúin til að nýta hana
á öllum sviðum. „Ef við til dæmis
næðum því að hafa hérna bíla sem
menn stinga í samband á nóttunni og
keyra á hreinu rafmagni yfir daginn
yrði það ekki breyting, heldur algjör
bylting sem hiklaust myndi vekja
verðskuldaða athygli á Reykjavík,“
segir Gísli.
Hins vegar vaki það fyrir borgar-
yfirvöldum að gera Reykjavík að líf-
vænlegri og ákjósanlegri búsetustað.
„Borg með 630 bíla á hverja 1.000
íbúa er ekki sú borg sem ég held að
Reykvíkingar vilji. Þessir bílar sem
menn hafa verið að kaupa á síðustu
árum eru stórir, þungir og menga
mikið og það rýrir okkar lífsgæði.
Við eigum að geta búið hér og komist
ferða okkar á öruggan og einfaldan
hátt án þess að ganga það mikið á
umhverfið að við sitjum uppi með
verri borg.“
Vistvænir fararskjótar
kynntir samfara ráðstefnunni
Í tengslum við ráðstefnuna verður
fyrsti tengitvinnbíllinn (plug-in hy-
brid) á Íslandi tekinn í notkun.
Breskir sérfræðingar munu breyta
venjulegum Toyota Prius í tengi-
tvinnbíl sem stungið er í samband
eins og hverju öðru heimilistæki.
Rafgeymirinn nægir til allt að 120
km aksturs, en þegar rafmagnið
þrýtur tekur bensínvélin við. Þá
verða fyrstu etanólbílarnir á Íslandi,
Volvo C30 og Ford C-Max, teknir í
notkun af sama tilefni, en bílarnir
losa allt að 80% minna af gróður-
húsalofttegundum en hefðbundnir
bílar. Von er á fyrstu etanóleldsneyt-
issendingunni í næsta mánuði, en
orkugjafinn er framleiddur úr
sykurreyr og korni.
Samgönguvika Reykjavíkurborg-
ar hefst 14. september, en ráðstefn-
an sjálf fer fram dagana 17. og 18.
september.
Fundað um orkugjafa framtíðarinnar í samgöngumálum
„Tími einokunarstöðu
olíunnar er liðinn“
Morgunblaðið/Jim Smart
Straumur Mikilvægi einkabílsins er fremur óumdeilt, en margir eru þó
þeirrar skoðunar að aukna áherslu verði að leggja á vistvænni fararskjóta.
Í HNOTSKURN
»Mikil ráðstefna um vistvænarlausnir í samgöngumálum
verður haldin hér á landi í sept-
ember.
»Frumkvöðlar og sérfræð-ingar á sviði nýrra orkugjafa
frá Bandaríkjunum og Evrópu
munu þar leiða saman hesta sína
og fjalla um kosti og galla þeirra
lausna sem nú þegar bjóðast.
»Samhliða ráðstefnunni verðatengitvinnbílar og etanólbíl-
ar teknir í notkun.
STAÐA ellilífeyrisþega er næst-
best hér á landi, hlutfallslega, af
Norðurlöndunum, ef horft er til
lægri tekna og meðaltekna, en best
þegar horft er til hærri tekna,
samkvæmt nýrri skýrslu Efna-
hags- og framfarastofnunarinnar
OECD, en frá þessu er skýrt í nýju
vefriti fjármálaráðuneytisins.
Í skýrslunni eru teknir saman
mælikvarðar sem sýna hlutfall elli-
lífeyris af launum verkamanns sem
vinnur í 45 ár, en miðað er við lág-
ar tekjur, meðaltekjur og háar
tekjur. Tölurnar eiga við um árið
2004 og samkvæmt þeim er Ísland
næst á eftir Danmörku hvað varð-
ar lægri tekjur og meðaltekjur, en
efst á blaði hvað hærri tekjurnar
varðar. Þannig er ellilífeyrir hér
110% af lægri tekjum, 85% af
meðaltekjum og tæp 80% af hærri
tekjum.
Fram kemur að tölur OECD eru
í samræmi við aðrar athuganir í
þessum efnum svo sem frá Nordisk
Socialstatistik.
Þá er vakin athygli á því í vefrit-
inu að lífslíkur hér á landi eru
meðal þess hæsta innan OECD en
hærri lífslíkur auki eðlilega álag á
viðkomandi lífeyriskerfi, auk þess
sem tölur OECD taki ekki til
séreignalífeyrissparnaðar, sem
mjög hafi farið vaxandi hér á landi
á undanförnum árum.
Hlutfallsleg staða ellilífeyrisþega góð
Morgunblaðið/Þorkell
Eldri borgarar Kjör aldraðra eru
reglulega könnuð af OECD.