Morgunblaðið - 20.11.2007, Blaðsíða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 20. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
AKUREYRI
AUSTURLAND
Eftir Albert Kemp
Jökuldalsheiði | Á dögum myrkurs
á Austurlandi var einn af mörgum og
fjölbreyttum dagskrárliðum sviða-
veisla hjá Lilju Óladóttur, húsráð-
anda í Sænautaseli.
Fimmtíu og tveir, börn og full-
orðnir, komu þar saman til snæðings
á sunnudagskvöld og hófu leika á
myrkragöngu um næsta nágrenni og
hlýddu á sögur Eyþórs Guðmunds-
sonar úr Jökuldalsheiðinni. Var því
næst farið inn í hlýjuna og sest að
langborði hrokuðu af sviðum, löpp-
um, hangiketi, bjúgum, slátri,
ávaxtagraut og fleira góðmeti í anda
heiðarbúa. Undir borðum var lesið
upp úr Sjálfstæðu fólki Halldórs
Kiljans Laxness og sagðar mergjað-
ar draugasögur af heiðinni. Þetta er í
fimmta sinn sem Lilja býður heim á
Dögum myrkurs. Fyrst kom einn
gestur en nú er fullt út úr dyrum.
Sænautasel er endurgert heiðar-
býli þar sem búið var nær samfellt
frá árinu 1843 til 1943.
Morgunblaðið/Albert Kemp
Myrkramatur Gestir í Sænautaseli gæddu sér á sviðahausum og löppum
undir römmum draugasögum og Bjarti í Sumarhúsum Laxness.
Gæddu sér á sviðahausum
og löppum í Sænautaseli
Myrkraköttur Kynjadýr ber í
kertalog í myrkri við Sænautasel.
Eftir Andrés Skúlason
Djúpivogur | Það er nokkuð al-
gengt að ýmsar fuglategundir dagi
uppi þrekaðar á fiskiskipum austur
af landinu á haustin og framan af
vetri. Svo var þegar Sighvatur GK
var í síðasta róðri, en þá settist
þreytuleg brandugla á þilfar skips-
ins.
Þorvarður Helgason, ásamt fleiri
skipverjum, gómaði ugluna og kom
með hana í land á Djúpavogi svo
hún ætti frekari lífsvon. Fréttarit-
ari Morgunblaðsins á Djúpavogi
tók svo á móti fuglinum við komuna
í land og fór síðan með hann á
svæði Skógræktarfélags Djúpavogs
og sleppti honum þar.
Branduglan virtist afar fegin að
hafa aftur fast land undir fótum. Í
skógræktinni ætti uglan að geta
fundið sér næga fæðu, en hagamýs,
ásamt húsamúsum, eru helsta fæðu-
tegund branduglunnar og hefur
músagangur verið með mesta móti
að undanförnu.
Branduglur munu að mestu leyti
vera staðfuglar á Íslandi og eru
einu uglurnar sem verpa á landinu,
einkum á láglendi og mest í Þing-
eyjarsýslum, Eyjafirði og Borg-
arfirði. Talið er að varppör séu á
milli 100 og 200 talsins en að 200 til
500 fuglar séu á landinu yfir vetr-
artímann.
Branduglur eru alfriðaðar.
Ugla
biður
ásjár
Morgunblaðið/Andrés Skúlason
Uglutetur Þorvarður Helgason um borð í Sighvati GK með branduglu sem
lenti á þilfarinu og fékk far með skipinu inn til Djúpavogs.
Betra Uglan komin á græna grein í
Skógrækt Djúpavogs.
„FÓLK gerir sér sennilega ekki
grein fyrir því í dag, en Davíð var
langvinsælasti rithöfundurinn á Ís-
landi á fimmta og sjötta áratugn-
um. Bækur hans voru seldar miklu,
miklu meira en nokkurra annarra
manna; jafnvel Halldór Laxness
komst ekki í hálfkvisti við Davíð.
Bækur Davíðs seldust meira að
segja í stærra upplagi en gerðist á
Norðurlöndunum og jafnvel víðar,“
sagði Friðrik G. Olgeirsson, sagn-
fræðingur og rithöfundur, í samtali
við Morgunblaðið í Davíðshúsi á
Akureyri í gær. Hann kynnti þá ný-
útkomna ævisögu sína um skáldið
frá Fagraskógi. Bókin ber nafnið
Snert hörpu mína, eftir upphafs-
orðum þekkts ljóðs skáldsins.
Bókin hefur verið nokkur ár í
smíðum. „Það er langt síðan ég
fékk áhuga á Davíð og hugmyndin
að skrifa ævisögu hans er reyndar
eldgömul. Það gengu alltaf sögur
um að verið væri að skrifa ævisögu
hans og það varð til þess að ég tók
aldrei af skarið, en áhugi minn var
orðinn svo mikill fyrir nokkrum ár-
um að ég lét slag standa og hófst
handa,“ sagði Friðrik í gær.
Höfundurinn segir gífurlega
heimildavinnu að baki. „Mér fannst
ég þurfa að fara í gegnum allt;
prentuð gögn og óprentuð og var
alltaf hræddur um að eitthvað
vantaði. Ég var einn á báti – fjöl-
skylda skáldsins bað mig ekki um
að skrifa þessa bók og ég fékk hana
raunar ekki til samvinnu við mig
fyrr en á seinni stigum.“
Ættingjar Davíðs voru Friðriki
innan handar og sagði hann að
Þóra Stefánsdóttir, bróðurdóttir
skáldsins, hefði t.d. lesið handritið
og gefið sér góð ráð. „Mér fannst
mjög ánægjulegt að hafa þau með
og lagði mikið upp úr því. Ég hef
engan áhuga á að lenda í sömu að-
stöðu og sumir ævisagnaritarar að
skrifa krassandi verk og fá svo alla
afkomendur upp á móti sér.“
En skyldi eitthvað hafa komið
Friðriki á óvart, þegar hann kynnti
sér sögu Davíðs?
„Það var í raun margt. Gamla
sögnin var gjarnan sú að Davíð
hefði gerst bókavörður á Akureyri
og hér hefði hann setið nánast alla
ævi og afgreitt bækur í Amtsbóka-
safninu og ort ljóð. En þegar mað-
ur skoðar ævi hans kemur allt ann-
að í ljós. Davíð var framan af ævi
mikill heimsborgari. Hann var fjör-
maður; þeir höfðu gaman af því að
fá sér í glas, Davíð og vinir hans.
Það fóru meira að segja dálitlar
sögu af því.“
Friðrik nefnir að Davíð hafi gert
víðreist. „Hann ferðaðist um Norð-
urlönd, Bretlandseyjar og víðar.
Hann var meira að segja fenginn í
Sovétreisu. Framan af var Davíð
dálítið róttækur og 1928 fékk Einar
Olgeirsson hann til að koma í sendi-
nefnd til Sovétríkjanna til þess að
sjá herlegheitin. En það virkaði al-
veg öfugt; það sem Davíð sá líkaði
honum alls ekki. Eftir þetta varð
hann hægrisinnaðri í skoðunum,
meira fór að bera á trúarlegum
áherslum í kveðskap hans og þetta
var honum ekki fyrirgefið. Hann
lenti dálítið úti á kanti því margir
þessir róttæku menn sem höfðu
bundið svo miklar vonir við að fá
hann til þess að boða fagnaðarer-
indið gátu ekki fyrirgefið honum;
þeir urðu pirraðir og gerðu lítið úr
kveðskap hans, en viðurkenndu svo
allir eftir andlát Davíðs að það hefði
verið óréttmætt.“
Friðrik nefnir einnig, sem hann
komst að við vinnslu bókarinnar,
hugmyndir um að Davíð hafi hugs-
anlega komið til greina sem nób-
elshöfundur. Tekur fram að með
því sé hann ekki að segja að nafn
Davíðs hafi nokkru sinni komið upp
hjá nóbelsnefndinni í Svíþjóð en
sænsk kona, lektor við háskóla þar
í landi, hafi viljað koma skáldinu
eins vel á framfæri í Svíþjóð og
nokkur kostur væri, með verðlaun-
in í huga. Stjórnamálaskoðanir
Davíðs hafi hins vegar varla hjálp-
að til í því sambandi. „Þessi kona
sagði að menn þyrftu ekki að vera
heimsfrægir til þess að verða nób-
elshöfundar heldur ættu verðlaun-
in að gera þá heimsfræga. Viðkom-
andi þyrfti annars vegar að vera
húmanisti og hins vegar að hafa
haft mikil áhrif í eigin landi.“ Davíð
uppfyllti þessi skilyrði, segir Frið-
rik, „en hann hefði þurft öflugra
bakland fólks í menningarheimin-
um hér heima en hann hafði.“
Bækur Davíðs Stefánssonar seldust mun meira en nokkurs annars rithöfundar
Davíð var langvinsælastur
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Skáldjöfur Davíð líkaði ekki herlegheitin í Sovétríkjunum og var aldrei
fyrirgefið að vilja ekki breiða út fagnaðarerindið, segir Friðrik G. Ol-
geirsson sem var að senda frá sér ævisögu skáldsins frá Fagraskógi.
Í HNOTSKURN
»Davíð Stefánsson fæddist íFagraskógi við Eyjafjörð
21. janúar 1895. Hann bjó á Ak-
ureyri frá 1925 og lést þar í
mars 1964.
»Fyrsta ljóðabók Davíðs,Svartar fjaðrir, kom út
þegar hann var 24 ára.
»Á sextugsafmæli Davíðs1955 var hann gerður að
heiðursborgara Akureyrar.
»Hús Davíðs á Bjarkarstíg 6var ánafnað Akureyrarbæ
eftir lát hans og þar er nú safn
til minningar um skáldið.
AÐALMEÐFERÐ hófst í gær, fyrir Hér-
aðsdómi Norðurlands eystra á Akureyri, í
máli fjögurra viðskiptavina netbanka
Glitnis en þeim er gert að sök að hafa nýtt
sér með kerfisbundnum og sviksamlegum
hætti kerfisvillu í gjaldeyrisviðskiptakerf-
inu sem var til komin vegna forrit-
unarmistaka bankastarfsmanna.
Fjórmenningarnir högnuðust um alls 30
milljónir króna, frá tveimur og hálfri til 24
milljóna króna hver. Þeir hafa endurgreitt
bankanum allt féð.
Málið var upphaflega tekið fyrir fyrr á
þessu ári en var vísað frá í sumar. Ekki var
þá tekið efnislega á málinu, heldur því vís-
að frá þar eð saksóknari efnahagsbrota
hefði ekki sjálfstætt vald til að gefa út
ákæruna. Reglugerð um saksóknarann
gengi þannig lengra en lög um opinber mál
heimiluðu. Ríkissaksóknari sækir nú málið.
Fjórmenningarnir lýstu allir yfir sak-
leysi í gær. Einn þeirra sagði að það hefði
aldrei flögrað að sér að hann væri að gera
eitthvað af sér. Sakborningarnir eru á
aldrinum 38-48 ára, þrír karlmenn og ein
kona.
Halda fram
sakleysi í net-
bankamálinu
SKÓLANEFND Akureyrar hefur boðað til
opins fundar um málefni leikskóla og
grunnskóla í Giljahverfi, í sal Giljaskóla í
kvöld kl. 20-22. Fjallað verður m.a. um
stöðu skólanna og líklega þróun, um
áherslur skólanna, umhverfi, aðgengi, um-
ferðarmál og fleira.
Tilgangur fundarins er að heyra í for-
eldrum, starfsmönnum og öðrum bæj-
arbúum um málefni skólanna og safna
þannig efni í sarpinn fyrir frekari stefnu-
mótun um starfsemi þeirra.
Fundur um skóla-
mál í Giljahverfi
♦♦♦