Morgunblaðið - 20.11.2007, Page 21

BARNASÁTTMÁLINN
VERÐUR FULLORÐINN
Útbreiddasti mannréttindasáttmáli heims, Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna, verður 18 ára í dag
þriðjudaginn 20. nóvember.
Vegna þessara tímamóta efnir Barnahjálp Sameinuðu þjóðanna á Íslandi til málþings í Norræna húsinu
á afmælisdaginn kl. 14.00–16.30. Þingið er öllum opið og aðgangur er ókeypis.
Dagskrá
14:00 • Setning málþings. Einar Benediktsson, stjórnarformaður UNICEF á Íslandi.
14:10 • Þórhildur Líndal, lögfræðingur og mannréttindaráðgjafi Reykjavíkurborgar: Barnasáttmálinn 18 ára – tökum við,
Íslendingar, hann alvarlega?
14:40 • Margrét María Sigurðardóttir, umboðsmaður barna, flytur erindi um notkun Barnasáttmálans í starfi umboðsmanns.
14:50 • Barnakór Kársness flytur nokkur lög.
15:00 • Hlé og veitingar.
15:20 • Ungmennaráð UNICEF á Íslandi sýnir eigið myndband þar sem sýn barna á réttindi er tekin fyrir.
15:30 • Lucy Smith frá alþjóðlegu barnaréttarnefndinni: Implementation of the Convention on the Right of the Child -
Iceland in a Global Context.
16:00 • Pallborðsumræður með Lucy Smith, Þórhildi Líndal, Petrínu Ásgeirsdóttur, framkvæmdastjóra Barnaheilla, Ágústi
Ólafi Ágústssyni, þingmanni, og Helenu Hyldahl Björnsdóttur, formanni ungmennaráðs UNICEF á Íslandi.
16:30 • Þingi slitið.
Jóhanna Vilhjálmsdóttir, dagskrárgerðarmaður, stýrir málþingi.
www.unicef.org/knowyourrights www.unicef.is
Grein 1 Allar manneskjur, yngri
en 18 ára, eiga þau réttindi sem
koma fram í þessum sáttmála.
Grein 2 Þessi réttindi gilda fyrir
öll börn, sama hvaða trú, kyn-
þætti eða fjölskyldu þau tilheyra.
Eða hvaða getu þau hafa, hvað
þau hugsa eða segja.
Grein 3 Það á að taka ákvarð-
anir með það í huga hvað sé
gott fyrir börn. Yfirvöld eiga að
setja reglur sem vernda börn.
Grein 4 Yfirvöld eiga að virða
þessi réttindi.
Grein 5 Foreldrar bera ábyrgð á
því að ala upp börnin sín. Yfir-
völd eiga að virða ábyrgð for-
eldra og aðstoða þá ef þörf
krefur.
Grein 6 Allir eiga rétt á því að
lifa góðu lífi og yfirvöld eiga að
tryggja börnum þau réttindi.
Grein 7 Barn á að bera nafn og
þjóðerni frá fæðingu.
Grein 8 Yfirvöld eiga að tryggja
að barn beri nafn, þjóðerni og
hafi tengsl við fjölskyldu sína.
Grein 9 Barn skal ekki vera tekið
frá foreldrum sínum nema þeir
valdi barninu skaða eða vanræki
það. Ef foreldrar skilja á barnið
rétt á því að vera í sambandi við
báða foreldra, nema það skaði
barnið.
Grein 10 Ef fjölskyldur búa í mis-
munandi löndum má ekki hindra
ferðir þeirra á milli þessara landa
og á barnið rétt á því að sam-
einast foreldrum sínum.
Grein 11 Yfirvöld eiga að koma í
veg fyrir að börn séu flutt ólög-
lega úr landi.
Grein 12 Barn á rétt á því að láta
skoðanir sínar í ljós og að virð-
ing sé borin fyrir þeim.
Grein 13 Barn á rétt á því að fá
upplýsingar og deila þeim, svo
lengi sem þær skaða ekki barnið
eða aðra.
Grein 14 Barn á rétt á því að
hafa eigin trúarskoðanir ef þær
brjóta ekki réttindi annarra. For-
eldrar eiga að leiðbeina börnum
sínum í þessum málum.
Grein 15 Barn má taka þátt
í félagsstarfi og stofna eigin
félög, svo lengi sem það brýtur
ekki réttindi annarra.
Grein 16 Barn á rétt á einkalífi
og það á að vera tryggt sam-
kvæmt lögum.
Grein
17 Barn
á rétt á að fá
áreiðanlegar upp-
lýsingar frá fjölmiðlum.
Sjónvarp, útvarp, blöð og
tímarit eiga að miðla upp-
lýsingum þannig að barnið
skilji þær og að þær skaði ekki
barnið.
Grein 18 Báðir foreldrar bera
ábyrgð á uppeldi barna sinna og
eiga alltaf að hafa í huga hvað
sé best fyrir hvert barn. Yfir-
völd eiga að styðja við foreldra
til dæmis með því að veita við-
eigandi þjónustu ef báðir for-
eldrar vinna utan heimilis.
Grein 19 Yfirvöld eiga að veita
barni vernd ef það hefur orðið
fyrir misnotkun eða vanrækslu
af hálfu foreldris eða umsjón-
araðila.
Grein 20 Yfirvöld eiga að tryggja
velferð barna sem eiga ekki
foreldra eða geta ekki verið
í umsjá sinnar nánustu
fjölskyldu.
Grein 21 Yfirvöld
eiga að tryggja að
ættleiðing sé einungis
framkvæmd ef það er barn-
inu fyrir bestu.
Grein 22 Yfirvöld eiga að sjá til
þess að börn, sem koma inn í land
sem flóttamenn, njóti sömu lagalegu
réttinda og innfædd börn.
Grein 23 Fatlað barn á rétt á hjálp til að
lifa góðu og sjálfstæðu lífi.
Grein 24 Barn á rétt á að fá góða
heilsugæslu, hreint vatn og nær-
ingarríka fæðu svo það geti lifað
heilbrigðu lífi. Rík lönd eiga að
hjálpa fátækari löndum að ná
þessu markmiði.
Grein 25 Yfirvöld eiga að sjá til
þess að börn sem búa á stofn-
unum búi við góðar aðstæður.
Grein 26 Barn á rétt á félagslegri
aðstoð og almannatryggingum.
Grein 27 Barn á rétt á góðum lífsskil-
yrðum sem uppfylla andlegar og sál-
rænar þarfir þess. Yfirvöld skulu hjálpa
fjölskyldum sem geta ekki uppfyllt
þessar þarfir barna sinna.
Grein 28 Barn á rétt á ókeypis
grunnmenntun og agareglur
skólans skulu vera mann-
úðlegar. Rík lönd eiga að
hjálpa þeim fátækari
að tryggja börnum
þennan rétt.
G r e i n
29 Menntun
á að þroska börn
svo þau nýti hæfileika
sína til fulls og verði virkir
einstaklingar í samfélaginu.
Menntun á að hvetja börn til
að bera virðingu fyrir foreldrum
sínum og mismunandi menning-
arheimum.
Grein 30 Barn, sem kemur úr
minnihlutahópi í þjóðfélaginu, á
rétt á að rækta eigin menningu
og tala eigið móðurmál.
Grein 31 Börn eiga rétt á frítíma
og tíma til að leika sér ásamt
því að fá að njóta menning-
arlegra og listrænna viðburða.
Grein 32 Yfirvöld eiga að
vernda börn frá erfiðisvinnu
sem gæti heft möguleika þeirra
til menntunar og verið skaðleg
heilsu þeirra.
Grein 33 Yfirvöld eiga að grípa
til aðgerða til að vernda börn
frá fíkniefnum.
Grein 34 Yfirvöld eiga
að vernda börn gegn
kynferðislegri áreitni
og misnotkun.
Grein 35 Yfirvöld eiga að
koma í veg fyrir að börn séu
numin á brott eða seld.
Grein 36 Ekki má misnota börn á
nokkurn hátt.
Grein 37 Börn, sem brjóta lög, verða
að hljóta mannsæmandi meðferð og
mega ekki sæta pyntingum. Þau mega
ekki sitja í fangelsi með fullorðnum
og eiga rétt á að halda sam-
skiptum við fjölskyldu sína.
Grein 38 Börn mega ekki gegna
hermennsku og á tímum stríðs-
átaka eiga börn að hljóta sér-
staka vernd.
Grein 39 Yfirvöld eiga að aðstoða
börn sem sætt hafa misnotkun
eða vanrækslu og hjálpa þeim að
byggja upp sjálfsvirðingu sína.
Grein 40 Ungir lögbrjótar eiga rétt á
lögfræðiaðstoð. Fangelsun má einungis
nota þegar um mjög alvarlega glæpi er
að ræða.
Grein 41 Ef þau landslög sem eru fyrir
hendi eru betri en þessar greinar á
að styðjast við þau.
Greinar 42-54 Yfirvöld eiga að
sjá til þess að börn og full-
orðnir þekki Barnasáttmál-
ann, að hann sé virtur
og að eftir honum
sé farið.