Fréttablaðið - 14.04.2009, Qupperneq 16

16 14. apríl 2009 ÞRIÐJUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRI: Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is
og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf.
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI:
Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur
sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Fátt nýtt í Draumalandinu
Heimildarmyndin Draumalandið hefur
hrist upp í áliðnaðinum á Íslandi,
eins og sannast til dæmis á tveimur
tölvupóstum sem Ólafur Teitur
Guðna son, upplýsingafulltrúi Rio Tinto
Alcan, sendi starfsmönnum álversins í
Straumsvík á frumsýningardag og dag-
inn eftir. „Fátt ef nokkuð nýtt kemur
fram í myndinni Draumalandinu,“
eru upphafsorð annars. Ólafur Teitur
gagnrýnir John Perkins, sem
fram kemur í myndinni, fyrir
„æði frumlegan málflutning“
og lætur fylgja með „nokkrar
staðreyndir“, á þremur og
hálfri blaðsíðu, sem eiga
að hjálpa til við „að
halda til haga því
sem skiptir máli í
þessari umræðu“.
Konstrúktívar krísur
Sigurður Kári Kristjánsson tók sér hlé
frá páskaeggjaleit Sjálfstæðisflokksins
við Ægisíðu á laugardag til að segja
fréttamanni RÚV að risastyrkir FL
Group og Landsbankans til flokksins
væru úr öllu hófi. Birgir Ármannsson
tjáði sig líka, sagði krísuna vissulega
vonda, en að „svona vandamál“ sem
upp kæmu gætu „bara verið til að
styrkja okkur“. Þar er kannski komin
skýringin á því að Birgir og Sigurður
Kári sátu hjá þegar greidd voru
atkvæði um frumvarp um hámarks-
styrki til stjórnmálaflokka í desem-
ber 2006. Lögin yrðu jú til þess að
svona uppbyggjandi krísur
heyrðu sögunni til.
Heiðarleiki Flokksins
Einar K. Guðfinnsson er annars á þeirri
skoðun að tekið hafi verið heiðarlega
á málinu í flokknum og af myndar-
skap. „Í þessum efnum eins og öðrum
ber okkur að virða sannleikann og
hafa heiðarleika í hávegum, eins og
alltaf. Það hefur verið og er aðalsmerki
Sjálfstæðisflokksins og því merki
höldum við hátt á lofti,“ skrifar hann á
vef sinn. Heiðarleikinn er nú samt ekki
meiri en svo að það þurfti
fréttastofu Stöðvar 2 til
að greina frá styrkjun-
um himinháu. Og hvar
var heiðarleikinn þegar
tekið var við þeim til að
byrja með?
stigur@frettabladid.is
... í nýjum umbúðum
Sama góða CONDIS bragðið ...
Ég man ekki hver sagði mér söguna af manni í Vestur-
bænum sem varð fórnarlamb
rógbera, en mér fannst það fín
dæmisaga, og finnst það enn.
Rógur verður oft til í framhaldi
af blaðri og tilgátum um fólk,
sem breytist smám saman í stað-
reyndir í meðförum viðmælenda.
Stundum er rógur beinlínis sett-
ur í umferð með þessum hætti til
að koma höggi á einhvern. Engu
skiptir þá hvort nokkur fótur
er fyrir honum, nóg er að skapa
tortryggni og efasemdir um við-
komandi. Almannarómur sér um
framhaldið.
Rógberinn í sögunni var venju-
legur og grandvar maður. Stað-
hæft var við hann að Vestur-
bæingurinn væri varasamur og
dæmi nefnd því til staðfestingar
sem honum þótti hin mesta sví-
virða. Slíkt mætti gjarnan kom-
ast í hámæli. Hann lagði metnað í
að svo gæti orðið og fyrr en varði
var þessi ósómi á hvers manns
vörum, og Vesturbæingurinn
ærulaus. Þegar rógberinn var
upplýstur um að þetta hefði verið
uppspuni frá rótum, varð honum
verulega um. Hann gerði sér ferð
heim til fórnarlambsins, sem bjó
á annarri hæð. Gekk upp tröpp-
urnar, sem voru utan á húsinu
og barði á dyr. Þegar húsráðandi
kom til dyra, sagðist rógberinn
vera kominn til að biðjast fyrir-
gefningar á þeim álitshnekki sem
hann hefði þurft að þola fyrir sitt
tilstilli. Hvort það væri nokkuð
sem hann gæti gert til að bæta
fyrir það.
Húsráðandinn horfði hugsi á
hann um stund. Bað hann svo að
bíða andartak, fór inn til sín og
kom að vörmu spori með dún-
sæng, hristi úr henni innihaldið
svo að fiðrið dreifðist um
umhverfið og fauk svo í burtu.
„Geturðu tínt upp fiðrið?“ spurði
hann rólega.
Eitrað vopn
Atlaga að mannorði og trúverðug-
leika annarra er ekki saklaus
samkvæmisleikur. Fyrir þá
árás verður ekki bætt. Þó að hið
sanna komi í ljós og sé gert opin-
bert, er skaðinn skeður, fræinu
hefur verið sáð. Minni fólks er
brigðult, og löngu seinna man það
kannski aðeins að þessi maður
var á sínum tíma tortryggður eða
bendlaður við einhver leiðindi og
ósóma. Leiðréttingin fær aldrei
sama rými og ávirðingin og
vekur mun minni áhuga. Þetta er
því eitrað vopn í höndum þeirra
sem vilja lama framgang keppi-
nauta í viðskiptum eða pólitík.
Hér á landi, sem annars staðar,
finnast menn sem víla ekki fyrir
sér að stýra framvindu mála með
þessum hætti, og eru oft snillingar
í að fela eigin spor. En ekki alltaf.
Fólk eins og framangreindur róg-
beri er gjarnan verkfæri slíkra
snillinga án þess að vita af því.
Þekkt er setning úr banda-
rískum stjórnmálum: Látum þá
/hann þræta fyrir það! – eða „Let
them deny it!“ Þá er staðhæft
að viðkomandi hafi misstigið
sig eða brotið af sér. Um leið og
hann fer í varnarstöðu er hann
tortryggður. Þetta vita höfundar
ávirðinganna. Varnarstaða er
ekki góð staða. Miklar útskýr-
ingar skapa tortryggni. Þeir sem
halda ró sinni og styrk í svona
áhlaupi koma frekar uppréttir frá
því en hinir. Hver og einn getur
sett sig í spor þess sem fyrirvara-
laust er sakaður um atferli sem
hann hefur ekki komið nálægt,
og ábyrgð á atburðarás sem hann
hefði ekki hugmyndaflug til að
hanna. Vont er þegar pólitískir
andstæðingar eiga í hlut, en verra
þegar um samherja er að ræða.
Aðgreiningin
Kosningabarátta á yfirstandandi
upplausnartímum er merkileg
upplifun. Öðrum þræði eru allir
að mæra sakleysi sitt og heiðar-
leika og leita uppi sektarlömb
til að taka á sig syndafargið, svo
allir hinir verði frjálsir. Ekkert
er eins og áður, en þó er flest
kunnuglegt. Samstaða og sam-
kennd þjóðarinnar í brimrótinu
er ekki efst á blaði, heldur „við og
hinir“-stefnan. Aðgreiningin. Við
sem getum og kunnum og hinir
sem sigla öllu í strand. Við sem
stöndum vörð um lýðræðið og
hinir sem vilja flokksræði.
Hugsjónir hjá sumum, en utan-
aðlærðir frasar hjá flestum. Á
netinu og manna á milli er skítur
og skætingur um pólitíska and-
stæðinga, rétt eins og pólitískar
fylkingar skiptist í góða fólkið og
vonda fólkið. Sjálfsupphafningin
er takmarkalaus.
Höfum við tíma fyrir þennan
leikaraskap í dag?
Það verður forvitnilegt að
fylgjast með kosningaþátttöku
í ár.
Nytsamir sakleysingjar
UMRÆÐAN
Ragnar Sverrisson
skrifar um Evrópumál
Um þessar mundir berjast þingmenn Sjálfstæðisflokksins fyrir því að
ekki verði gengið til samningaviðræðna
við ESB nema því aðeins að þjóðin hafi
fyrirfram verið spurð hvort það skuli
gert eða ekki. Sé hún því samþykk verði
gengið til samninga og niðurstaðan borin
undir í annarri þjóðaratkvæðagreiðslu.
Þessi nýi áhugi sjálfstæðismanna, að
spyrja þjóðina áður en vitað er hvað býðst, er
fluttur af svo heilagri vandlætingu gagnvart
þeim sem vilja láta síðari atkvæðagreiðsluna
nægja, að þeir eru sakaðir um að vera á móti lýð-
ræðinu og þar af leiðandi andvígir alþýðu manna.
Síðan gráta sjálfstæðismenn krókódílatárum
yfir skilningsleysi og andvaraleysi gagnvart
almúganum.
Þessi nýja ásjóna sjálfstæðismanna verður þó
að skoðast í ljósi þeirra eigin sögu. Eins og kunn-
ugt er beitti flokkurinn sér fyrir því á sínum
tíma að Ísland gengi í NATO. Þá var þjóðin aldrei
spurð; Alþingi afgreiddi málið. Sami flokkur
vann vasklega að því að Ísland gengi til EFTA-
samstarfsins og ekki var þjóðin spurð.
Síðast en ekki síst vann hann ásamt fleiri
flokkum að því að Alþingi afgreiddi,
góðu heilli, EES-samninginn. Þá grét
enginn í þeim góða flokki yfir því að
þjóðin fengi ekki að tjá sig beint; þvert
á móti lagðist hann gegn þvílíkum hug-
myndum – Alþingi ætti að afgreiða slík
mál, til þess væri það kosið.
Þannig hefur saga Sjálfstæðisflokks-
ins ekki einkennst af áhuga á að bera hin
stærri mál undir þjóðaratkvæði, þvert á
móti. Minnisstæðast er auðvitað þegar
þeir lyppuðust niður með fjölmiðlafrum-
varpið umdeilda þegar sýnt var að það yrði borið
undir þjóðina. Það mátti alls ekki gerast því þessi
sama þjóð hafði ekki nægan skilning á hinum
rétta málstað og því ekkert við hana að tala.
En nú hefur flokkurinn sjálfan sig upp til skýj-
anna í vandlætingu á því að aðeins verði einu
sinni borin undir þjóðina hugsanleg aðild að ESB.
Það skuli sko gert tvisvar og allt annað er andlýð-
ræðislegt og hið versta mál. Þannig breytast við-
horfin jafnan hjá þeim sem vandræðast stefnu-
lausir í afstöðu til grundvallarmálefna og eru að
hefja áralanga pólitíska eyðimerkurgöngu.
Höfundur er kaupmaður á Akureyri.
Eitt í dag og annað á morgun
RAGNAR
SVERRISSON
JÓNÍNA MICHAELSDÓTTIR
Í DAG | Kosningabarátta
F
ormaður Sjálfstæðisflokksins reynir nú að færa rök fyrir
því að tugmilljóna króna fjárframlög Landsbankans
og FL Group í árslok 2006 hafi verið útskýrð að fullu.
Styrkirnir verði endurgreiddir, fyrrverandi formaður
hafi strax gengist við ábyrgð sinni í málinu, núverandi
framkvæmdastjóri tekið pokann sinn og tveir flokksmenn stað-
fest að þeir hafi haft forgöngu um að afla fjárins.
Að mati formannsins er málið með þessu úr sögunni, þetta
„bull“ frá árinu 2006 svo notað séu orð oddvita lista flokksins í
Norðurlandskjördæmi eystra. Eftir standa þó margar spurningar,
sem ört minnkandi hópur kjósenda Sjálfstæðisflokksins hlýtur
að spyrja sig.
Farið var í það stóra verkefni að afla flokknum tuga milljóna
króna í því skyni að rétta við fjárhag hans eftir að lög um fjármál
stjórnmálaflokka höfðu verið samþykkt, en þau juku fjárstuðning
ríkisins við stjórnmálaflokka stórlega á sama tíma og sett var þak
á fjárframlög lögaðila við 300 þúsund krónur.
Innan flokksins var þannig tekin markviss ákvörðun um að
nýta smuguna frá samþykkt laganna að gildistöku þeirra til
skilvirkrar fjáröflunar. Þessi smuga virðist raunar hafa verið
nýtt í fleiri flokkum, en þó á allt öðrum stærðarskala en hér um
ræðir.
Vissulega bar formaður Sjálfstæðisflokksins endanlega ábyrgð
í málinu, eins og núverandi formaður hefur sagt. Það breytir því
þó ekki að þeir voru fleiri sem vissu um gjörninginn en kusu að
líta framhjá honum, þykjast ekki vita um hann eða láta sem þeim
kæmi hann ekki við. Þeir bera einnig ábyrgð og verða að axla
hana, einkum í þeim tilvikum sem um er að ræða einstaklinga
sem enn gegna trúnaðarstörfum innan flokksins og/eða skipa
sæti á þeim framboðslistum sem bornir eru fram í kosningunum
sem standa fyrir dyrum eftir fáeina daga.
Vitað var að markmið laganna var að koma í veg fyrir óeðli-
leg tengsl fyrirtækja og stjórnmálamanna. Engu að síður var
tekið við tugmilljóna fjárframlögum frá tveimur einstökum
fyrirtækjum fáeinum dögum áður en lögin tóku gildi. Ráðamenn
í Sjálfstæðisflokknum gættu þess vissulega að stórgjafir FL og
Landsbankans væru löglegar en virðist hafa yfirsést að þær voru
algerlega siðlausar.
Ekki er óeðlilegt að spurningum sé velt upp um það hvað þessi
fyrirtæki ætluðu sér að fá í staðinn fyrir gjafir sínar, eða hvaða
greiða þau töldu sig vera að endurgjalda með þeim. Í það minnsta
er það vart tilviljun að fjárframlög til eins stjórnmálaflokks nema
margfaldri upphæð fjárframlaga til annarra flokka.
Fjárframlög fyrirtækja til stjórnmálaflokka á árinu 2006 sýna
í hnotskurn mikilvægi þess að lög um fjármál stjórnmálaflokka
voru sett. Slík lög þurfti að setja til að koma í veg fyrir óeðlileg
hagsmunatengsl.
Kjósendur munu svo meta með atkvæðum sínum annan
laugardag að hve miklu leyti þeir líta svo á að þetta „bull“ frá
2006 sé úr sögunni.
Tugmilljóna fjárstyrkir til Sjálfstæðisflokksins:
Æ sér gjöf
til gjalda
STEINUNN STEFÁNSDÓTTIR SKRIFAR