Morgunblaðið - 11.01.2008, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913 10. TBL. 96. ÁRG. FÖSTUDAGUR 11. JANÚAR 2008 LANDSPRENT EHF. mbl.is
SÍGAUNABLÓÐ
KRISTÍN GERÐIST KAFTEINN Á SKÚTU
VIÐ SUÐURSTRÖND TYRKLANDS >> 22
FRÉTTASKÝRING
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
ALGERLEGA ný staða er komin
upp í viðræðunum um endurnýjun
kjarasamninga á almenna vinnu-
markaðinum, eftir
að stjórnvöld
höfnuðu hug-
myndum verka-
lýðshreyfing-
arinnar um
sérstakan per-
sónuafslátt. Sam-
flot sérsambanda
og félaga á vett-
vangi ASÍ um
sameiginlegan launaramma heyrir
sögunni til, a.m.k. um stundarsakir.
Við undirbúning kjaraviðræðna
fóru landssamböndin hvert fyrir sig
með mótun krafna um laun og sérmál
en sameiginlegar áherslur á hendur
Samtökum atvinnulífsins og á hendur
ríkinu voru á sameiginlegum vett-
vangi ASÍ. Aðildarsambönd og félög
voru mjög mislangt komin við end-
anlegan frágang kaupkrafna þegar
kom fram í desember. Þá voru að
mótast hugmyndir um launaramma á
sameiginlegu borði allrar hreyfing-
arinnar, ef innlegg stjórnvalda, sem
var talið ráða úrslitum, dygði til sam-
komulags. Markmiðið var að hækka
sérstaklega þá lægst launuðu, færa
taxta að greiddu kaupi og hækka þá
sem setið hafa eftir í launaskriði með
launatryggingu. Einstök sambönd
myndu slá af kröfum sínum og ekki
yrði um almennar kauphækkanir að
neinu marki að ræða. Þótt ljóst væri
að t.d. stórir hópar iðnaðarmanna og
verslunarfólks fengju litlar sem eng-
ar kauphækkanir var ávinningurinn
talinn m.a. aukinn kaupmáttur með
lægri verðbólgu og margvíslegar
kjarabætur ef allt gengi upp.
Samkvæmt heimildum var mikil
stemning um þessa leið í fyrrihluta
desember og áhrifamaður í hreyfing-
unni telur allt að því víst að hægt
hefði verið að ljúka málinu þá. Á sein-
ustu vikum hefur hins vegar fjarað
undan þessum hugmyndum innan
ASÍ, farið var að gæta óþols innan
einstakra sérsambanda.
Mikil óvissa ríkir nú um hvaða
stefnu viðræðurnar taka. Ólíkar hug-
myndir eru uppi um leiðir og samn-
ingstíma. Sumir vilja skammtíma-
samning til haustsins en þá verði hluti
opinberra starfsmanna búinn að
semja, auk þess sem þá verði stórir
hópar ASÍ-félaga hjá hinu opinbera
með lausa samninga og aukinn slag-
kraft ef grípa þarf til verkfalls-
aðgerða. Aðrir eru þegar farnir að
viðra þá hugmynd við SA að semja til
3-4 ára ef samkomulag næst um sjálf-
virk endurskoðunarákvæði í samn-
ingum.
Stokkað
upp á
nýtt
Samið til haustsins
eða til 3 eða 4 ára?
Eftir Örlyg Stein Sigurjónsson og Guðna Einarsson
MANNRÉTTINDANEFND Sameinuðu þjóðanna,
sem fjallar um borgaraleg og pólitísk réttindi, telur að
íslensk yfirvöld hafi brotið gegn réttindum tveggja ís-
lenskra sjómanna sem dæmdir voru fyrir að fara á
veiðar á kvótalausum bát eftir að hafa reynt að fá
kvóta úthlutaðan. Er það álit nefndarinnar að íslenska
ríkinu beri að veita sjómönnunum fullar bætur og
koma á fiskveiðistjórnkerfi sem uppfylli kröfur al-
þjóðalaga.
Telur nefndin að framganga stjórnvalda gangi gegn
26. grein sáttmála SÞ um borgaraleg og pólitísk rétt-
indi þar sem kveðið er á um bann við hverskonar mis-
munun á líkan hátt og kveðið er á um í 65. grein stjórn-
arskrár Íslands.
Nefndin telur að það sé lögmætt markmið stjórn-
valda að vernda fiskstofna með kvótakerfi í fiskveiðum
en hins vegar hygli kerfið þeim sem upphaflega fengu
úthlutaðan varanlegan kvóta og það byggist ekki á
sanngirni. Einar K. Guðfinnsson sjávarútvegsráðherra
segir álit nefndarinnar um margt óljóst en tekur fram
að hann taki það alvarlega. „Það kemur mér þó nokkuð
á óvart hversu úrskurðurinn er lítt rökstuddur og til-
tölulega fáum orðum varið í sjálfan rökstuðninginn,“
segir hann. Álitið sé ekki bindandi að þjóðarrétti.
Sjómennirnir tveir, Örn Snævar Sveinsson og Er-
lingur Sveinn Haraldsson, keyptu kvótalausan bát og
að loknum árangurslausum tilraunum til að fá kvóta
ákváðu þeir að fara á veiðar kvótalausir. Málið fór fyrir
Hæstarétt sem dæmdi gegn þeim. Að sögn Lúðvíks
Emils Kaaber, lögmanns sjómannanna, fylgir því mikill
léttir að hafa fengið niðurstöðu mannréttindanefnd-
arinnar. Örn Snævar Sveinsson skipstjóri kvaðst alltaf
hafa verið viss um að á sér hefðu verið brotin mann-
réttindi. Nú væri það komið í ljós.
Kvótakerfið ósanngjarnt
Í HNOTSKURN
»Að mati mannréttindanefndarSÞ veita öll kvótakerfi sem
notuð eru til að stjórna aðgangi að
takmörkuðum auðlindum kvóta-
höfum að sumu leyti forréttindi á
kostnað annarra án þess að slíkt
þurfi að vera óréttlátt.
» Nefndin telur að kerfið brjótigegn ákvæði sem bannar mis-
munun en svipað ákvæði er í
stjórnarskrá Íslands.
»Lögmaður sjómannanna segirað útfærsla fiskveiðistjórn-
unarkerfisins hafi verið lögleysa
frá upphafi.
 Mannréttindanefnd SÞ telur kvótakerfið brjóta gegn mannréttindasáttmála
 Sjávarútvegsráðherra tekur álitið alvarlega en segir að það sé ekki bindandi
 Segir álitið lítt rökstutt | 6
UM 200 hlauparar hlupu í fjórða Powerade-
hlaupi vetrarins sem fór fram í gærkvöldi.
Hlaupið er frá Árbæjarlaug, alls 10 km leið eftir
göngustígum í Elliðaárdal. Brautin liggur um
brattar brekkur og í gærkvöldi var bæði hált og
dimmt. Það hafði engin áhrif á keppnisskapið.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Um 200 hlauparar öttu kappi í erfiðu hlaupi um Elliðaárdalinn
Óræði maðurinn >> 44
Komdu í leikhús
Leikhúsin í landinu
SIR EDMUND Hillary, sem fyrstur manna kleif tind
Everest ásamt sjerpanum Tenzing Norgay, lést í gær,
88 ára að aldri. Helen Clark, forsætisráðherra Nýja-
Sjálands, skýrði frá þessu seint í gærkvöldi, að því er
fram kom á fréttavef breska ríkisútvarpsins, BBC.
Að sögn fjölmiðla á Nýja-Sjálandi hafði heilsu Sir
Edmunds hrakað frá því í apríl þegar hann heimsótti
Nepal og varð fyrir slysi.
Sir Edmund Hillary og Norgay klifu Everest, hæsta
fjall heims, 29. maí 1953. Eftir gönguna helgaði Sir Ed-
mund líf sitt aðstoð við sjerpa í Khumbu-héraði í Nep-
al. Hann var gerður að heiðursborgara í Nepal árið
2003.
Clark forsætisráðherra lýsti honum sem þjóðhetju, ævintýramanni, mann-
vini og þekktasta Nýsjálendingi allra tíma og sagði að hann væri mikill harm-
dauði öllum Nýsjálendingum.
Sir Edmund Hillary fæddist í Auckland á Nýja-Sjálandi 19. júlí árið 1919.
Hann gegndi herþjónustu sem flugmaður í síðari heimsstyrjöldinni og á ní-
unda áratugnum var hann einnig sendiherra Nýja-Sjálands á Indlandi.
Sir Edmund Hillary látinn