Morgunblaðið - 11.01.2008, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. JANÚAR 2008 49
VIPSALURINNER BARA LÚXUS
ER STAÐSETTUR Í SAMBÍÓUNUM ÁLFABAKKA
TILNEFND TIL TVEGGJA
GOLDEN GLOBE
VERÐLAUNA M.A
FYRIR BESTA LEIK,
AMY ADAMS.
/ KEFLAVÍK
eee
- S.V.
FRÉTTABLAÐIÐ
NATIONAL TREASURE 2 kl. 8 - 10:30 B.i. 12 ára
THE GOLDEN COMPASS kl. 8 B.i. 10 ára
SAW kl. 10:20 B.i. 16 ára
/ SELFOSSI/ KRINGLUNNI
Leiðinlegu skólastelpurnar
-sæta stelpan og 7 lúðar!
SÝND Í ÁLFABAKKA
eeee
„...FYRIR ALLA ÞÁ SEM
ÁNÆGJU HAFA AF GÓÐRI
SPENNU“
„...EIN BESTA AFÞREYING
ÁRSINS.“
-S.V. MBL
STÆRSTA OPNUN ALLRA TÍMA
Í DESEMBER Í USA.
PATRICK DEMPSEY
ÚR GRAY'S ANATOMY
ÞÁTTUNUM OG AMY ANDAMS
ERU FRÁBÆR Í SKEMMTILEGUSTU
ÆVINTÝRAMYND ÁRSINS
FRÁ WALT DISNEY.
DEATH AT A FUNERAL kl. 4 - 6 - 8 - 10 B.i. 7 ára
NATIONAL TREASURE 2 kl. 5:30D - 8D -10:30D B.i.12 ára DIGITAL
I AM LEGEND kl. 8D -10D B.i.14 ára DIGITAL
TÖFRAPRINSESSAN m/ísl. tali kl. 3:40D LEYFÐ DIGITAL
BÝFLUGUMYNDIN m/ísl. tali kl. 3:30 LEYFÐ DIGITAL
BEOWULF Síðustu sýningar kl. 5:503D B.i.12 ára 3D-DIGITAL
NATIONAL TREASURE 2 kl. 8 - 10:30 B.i.12 ára
RUN FATBOY RUN kl. 8 LEYFÐ
BUTTERFLY ON A WHEEL kl. 10 B.i.16 ára
ALVIN OG ÍKORNARNIR ísl. tal kl. 6 LEYFÐ
ENCHANTED m/ísl. tali kl. 6 LEYFÐ
VERSLAÐU MIÐA Á NETINU Á
FRÁBÆR SKEMMTUN FYRIR ALLA FJÖLSKYLDUNA.
SÝND Í ÁLFABAKKA, KRINGLUNNI OG AKUREYRI SÝND Í ÁLFABAKKA, KRINGLUNNI, AKUREYRI OG KEFLAVÍK
SÝNDÁSELFOSSI
Viðskiptavinir, sem greiða
með korti frá SPRON, fá
20% afslátt
af miðaverði á myndinaSÝND Á SELFOSSI
ÁST. SKULDBINDING. ÁBYRGÐ.
HANN HLEYPUR FRÁ ÖLLU!
SÝND Í KEFLAVÍK
eee
FLAUELSMJÚK OG ÞÆGILEG
- DÓRI DNA. D.V.
SÝND Í KEFLAVÍK
Pierce Brosnan
heldur hjónunum
Gerard Butler (úr 300)
og Mariu Bello
í heljargreipum!
En ekki er allt sem sýnist
í þessari mögnuðu spennumynd!
Hvað myndir þú gera til að
vernda fjölskyldu þína?
SÝND Í KEFLAVÍK
SÝND MEÐ ÍSLENSKU TALI
NÚ VERÐUR ALLT VITLAUST!
eee
- S.V. MBL
Er hægt að tala óvininn til?Getur vitræn og gagn-rýnin samræða talið hon-
um hughvarf? Þetta hefur vafalítið
flogið í gegnum huga Marjane Sat-
rapi, yfirlýsts andstæðings Íraks-
stríðsins, þegar henni var boðið að
halda fyrirlestur í West Point, eins
fjölmargra bandarískra skóla sem
hafa sett uppvaxtarsögu Satrapi
frá Íran, teiknisöguna Persepolis,
á námsskrána.
En West Point er enginn venju-
legur skóli heldur stærsti og elsti
herskóli Bandaríkjanna. Satrapi
teiknaði örstutta sögu þar sem
hún lýsir ferð sinni í skólann og
segir nemendurna hafa verið opn-
ari og skynugri en hún hafði búist
við – en um kvöldið snýr hún aftur
heim til fréttanna af 17 dauðs-
föllum þann daginn í Bagdad. Og
kannski verður hennar heimaland
næst.
Það var við lestur MAUS, teikni-sögu Arts Spiegelmans um
helförina, sem Satrapi sannfærðist
um að myndasagan væri rétti mið-
illinn fyrir sögu hennar. Við þetta
bætist að myndasagan er líklega
misskildust listgreina, enda flest-
allir fyrir löngu búnir að taka bíó-
myndina og dægurlagið í sátt, það
gengur hins vegar jafnhægt að
sannfæra þorra manna um að
teiknisögur séu alvöru list og það
gengur að sannfæra þá um að
múslimar séu alvöru manneskjur.
En sagan er þó nógu mögnuð til
að ganga í hvaða miðli sem er – og
bíómyndin er frumsýnd hérlendis í
dag. Satrapi er barnabarnabarn
síðasta keisara Persaveldis en þeg-
ar bókin hefst er þó hálf öld frá því
valdatíma hans lauk og þótt fjöl-
skyldan sé ágætlega efnuð er hún
ekkert umfram það. Hún er hins
vegar óvenju frjálslynd, sér-
staklega eftir uppreisnina árið
1979 sem leiddi til klerkastjórnar
þeirrar sem við þekkjum í dag. Það
er ekki auðvelt fyrir unga stúlku
vana frelsinu að þurfa skyndilega
að bera blæju á götum úti.
  
Við fáum greinargóða mynd afÍran en þó alltaf í gegnum
manneskju sem er að berjast við
það að þroskast þegar flestar ytri
aðstæður eru þroskahamlandi. Þó
er þroskasaga hennar merkilega
lík hinum vestrænu, þótt öfgarnar
séu meiri. Uppreisn unglings-
áranna verður um leið uppreisn
gegn stjórnvöldum sem þykir ekki
mikið til vestrænna poppstjarna,
tískuklæðnaðar og varalitar koma.
Satrapi fegrar sjálfa sig ekki. Í
kjölfar erfiðra unglingsára svíkur
hún sjálfa sig og allt það sem hún
trúir á og lætur ekki segjast fyrr
en við rækilega ofanígjöf ömmu
sinnar, sem veit vel hvaða töggur
leynist í barnabarninu þrátt fyrir
tímabundinn heigulshátt. Hún er
ekki síður gagnrýnin á það sam-
félag sem hún hjálpar okkur að
skilja. Hún lýsir því hvernig vin-
konur hennar eru í eilífri útlits-
uppreisn og ganga flestar eins
langt og þær geta í að sýna lokk af
hári, nota varalit eða andlitsfarða.
En það kemur í ljós að allar þessar
litlu uppreisnir standa að lokum í
vegi fyrir hugleiðingum um raun-
verulega uppreisn og þessi hvers-
dagslegi ótti lamar gagnrýna hugs-
un: „Valdhafar vissu að manneskja
sem spyr sig í sífellu: „Eru bux-
urnar mínar nógu langar? Hylur
slæðan nógu mikið? Er hægt að sjá
að ég er förðuð? Munu þeir húð-
strýkja mig?“ spyr sig ekki lengur:
„Hvar er réttur minn til þess að
hugsa? Hver er réttur minn til þess
að tjá mig? Er líf mitt þess virði að
lifa því? Hvað fer fram í pólitísku
fangelsunum?““
Þessi texti er þó mun áhrifameiri
í myndum, í sögunni eru þetta tveir
rammar sem spegla hvorn annan –
það sem er hugsað og það sem ætti
að vera hugsað. Manneskjan orðin
spegilmyndin af sjálfri sér, dauft
ljósrit af eigin óskum.
En blessunarlega hafði Marjane
Satrapi þann styrk sem þurfti til
þess að spyrja spurninganna sem
valdhafarnir vildu ekki einu sinni
að hún hugsaði um. Vonandi hafa
nemendur í West Point-herskól-
anum þennan sama styrk.
AF LISTUM
Ásgeir H Ingólfsson
» ... uppreisn gegnstjórnvöldum sem
þykir ekki mikið til vest-
rænna poppstjarna,
tískuklæðnaðar og vara-
litar koma.
Sjálfsmynd Marjane Satrapi, höfundur og myndasögupersóna.
asgeirhi@mbl.is
Að fræða óvininn