Morgunblaðið - 21.04.2008, Side 36

Morgunblaðið - 21.04.2008, Side 36
36 MÁNUDAGUR 21. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ / ÁLFABAKKA RUINS kl. 8 - 10:30 B.i. 16 ára FOOL'S GOLD kl. 5:40 - 8 - 10:30 B.i. 7 ára STÓRA PLANIÐ kl. 6D B.i. 10 ára DIGITAL UNDRAHUNDURINN m/ísl tali kl. 6 LEYFÐ STEP UP 2 kl. 6 B.i. 7 ára FORGETTING SARAH MARSHALL kl. 5:30 - 8 - 10:30 B.i. 12 ára FORGETTING SARAH MARSHALL kl. 8 - 10:30 LÚXUS VIP P2 kl. 8:15 - 10:30 B.i. 16 ára SHINE A LIGHT kl. 8 - 10:30 SHINE A LIGHT kl. 5:30 LÚXUS VIP SÝND Í KRINGLUNNI eeeee Rás 2 eeee - 24 Stundir eeee - V.J.V. Topp5.is/FBL eeee - S.U.S. X-ið 97.7 SÝND Í KRINGLUNNI SÝND Í ÁLFABAKKASÝND Í KRINGLUNNI SÝND Í ÁLFABAKKA OG KEFLAVÍK ÞAÐ ER ekkert grín að ætla sér að meta Nýdanska með hlutlægni að markmiði. Á tutt- ugu árum hefur sveitin sent frá sér fjölda- margar poppperlur sem eru samgrónar þjóð- arsálinni og alls ekki sársaukalaust að hnýta í – en að sama skapi gefst með útkomu heild- arverks sveitarinnar frábært tækifæri til að endurmeta framlag hennar og mæla það með nútímalegum kvörðum. Raunar er rétt að taka fram strax í upphafi að undirritaður varð fyrir nokkrum von- brigðum með þá ákvörðun útgefanda að skilja út undan – í kassa sem nefnist Allt – plötuna Freistingar (2002) sem innihélt lágstemmdar endurútsetningar á mörgum af bestu lögum Nýdanskrar, og plötuna Skynjun sem var tek- in upp á tónleikum með Sinfóníuhljómsveit Ís- lands árið 2004. Þótt ég skilji það sjónarmið að „Flugvélar“ hefðu verið óþarfar í þrígang í boxinu (á Pólförum, Freistingum og Skynjun) þá bera lögin af Freistingum og Skynjun óneitanlega með sér nokkuð annan hljóm sem hefði verið gaman að heyra meira af. Sér- staklega lofa lögin af tónleikunum með Sinfó góðu, bæði „Sökudólgur óskast“ og „Hvað kostar hamingjan?“ eru afbragð og sinfóníski hljómurinn hentar Nýdanskri einstaklega vel. Þetta veit ég því lögunum sem eru „ný“ og ekki á hefðbundnum hljóðversplötum er safn- að saman á skífunni Grænmeti og ávextir – hins vegar vantar bæði „Verðbólgin augu“ og „Afneitum draumnum“ sem voru á „best–of“ plötunni 1987–2007 sem kom út samhliða þessum kassa, og ansi blóðugt að skikka aðdá- endur til að blæða einnig í það sett til að eign- ast þau, auk þess sem allra fyrsta lag Ný- danskrar – „Síglaður“ – vantar. Kassinn er því nokkuð frá því að vera raun- verulegt safn heildarverka, enda bregða lögin sem vantar nokkuð öðru og litríkara ljósi á sveitina sem hefði verið gaman að taka með í reikninginn. En tölum ekki meir um það sem vantar í kassann og snúum okkur að því sem skiptir máli: Arfleifð Nýdanskrar (hvorki meira né minna). Ekki er á allt kosið … (1989)  Nýdönsk var stofnuð árið 1987, vann hljóm- sveitakeppni í Húsafelli sama ár, og í fram- haldinu tóku Stuðmenn hana upp á arma sína og fengu til upphitunar. Lög með sveitinni tóku að rata á safnplötur og árið 1989 kom frumraunin svo út hjá Steinari, Ekki er á allt kosið. Eins og með margar plötur frá þessum tíma hefur hljómurinn elst fremur illa en hon- um tekst þó ekki að skyggja á lagasmíðarnar sem eru margar hverjar mjög góðar. „Apa- spil“ er einna best laganna, grípandi og text- inn deilir á einsleitni og aðdáun á tískunni, „Hjálpaðu mér upp“ stendur fyrir sínu, en ég hef aldrei sætt mig almennilega við „Fram á nótt“ og finnst það alls ekki standa upp úr í þessu safni. Nýdönsk þótti hippaleg hljóm- sveit á sinni tíð og hún gerir upp við hippa- tímann í „Eru ekki allir í stuði,“ skemmtilegri sítarsýru þar sem hipparnir eru mærðir og skotnir niður í sömu mund og endurspeglar þannig blendnar tilfinningar ’68 kynslóð- arinnar sjálfrar. Lögin á Ekki er á allt kosið eru flest í sjálfum sér góðar poppsmíðar, en útsetningar ekkert sérstaklega djarfar svo úr verður á köflum heldur sakleysisleg popp- skífa, nokkuð ójöfn, en stórgóð á köflum. Á Ekki er allt kosið eru drög lögð að flestu því sem kemur til með að einkenna feril Ný- danskrar. Dýnamíkin sem er á milli hrjúfrar raddar Björns Jörundar og silkimjúkra tóna Daníels Ágústs (og síðar Jóns Ólafssonar) skapar skemmtilegt jafnvægi eða öllu heldur ójafnvægi. Þáttur Daníels eykst þó nokkuð þegar tekur að líða á fyrri hluta ferilsins, raunar strax á næstu plötu, og er það vel þar sem rifjárnsrödd Björns getur verið þreyt- andi til lengdar. Regnbogaland (1990) mnn Regnbogaland er síðri skífa en sú fyrsta þótt fyrstu tvö lögin gefi góð fyrirheit. Annað þeirra er stórsmellurinn „Frelsið“ eftir Björn Jörund með hippalegum texta um samruna við náttúruna og fullkomið frelsi þótt einnig sé sett spurningamerki: „Skyldi maður verða leiður á því / til lengdar að vera til?“ Þannig kallast textinn á við uppgjörið við hippatím- ann á plötunni á undan, „orgía, kynsvall, reykur og sviti“ (úr „Eru ekki allir í stuði“) er kannski leiðinlegt til lengdar líka. Titill plöt- unnar er því merkingarhlaðinn – vissulega er Regnbogalandið eftirsóknarvert en líklega alltaf utan seilingar, eins og regnboginn hopar það þegar við nálgumst. Heimsvistarlegar pælingar sem þessar setja svip á plötuna – lagatitlarnir eru nokkurn veginn á einn veg; „Skynjun,“ „Veröld,“ „Tíminn,“ „Tilvera,“ „Draumur,“ „Allt,“ „Blóm,“ „Tré,“ „Sól,“ sem sagt mjög hippalegt allt saman, en þó með fyrirvara og séð með augum nostalgíunnar fremur en sem raunverulegur valkostur til framtíðar. Textarnir eru oft á mörkum hins súrrealíska eða sýkadelíska en tónlistin er öllu hefðbundnari og helst til rislítil. Lögin eiga erfitt með að festast og ekki bætir úr sér genginn hljómurinn úr skák. Deluxe (1991)  Á þriðju plötu sveitarinnar vildu meðlim- irnir að sögn gera „svolítið þróttmikla plötu“ og í því ljósi kemur á óvart að á Deluxe eru fjölmargar frábærar ballöður. Platan er öll hljóðrituð á einni viku og tekin upp lifandi í hljóðverinu án allra stafrænna galdra. Það skilar sér í nútímalegri hljómi (þótt þver- sagnakennt sé) og við bætist að drengirnir eru í fantaformi hvað lagasmíðar varðar, enda fleiri um hituna eftir að Jón Ólafsson og Stef- án Hjörleifsson höfðu gengið til liðs við sveit- ina. Skífan hefst á „Sól,“ grípandi sveitaballa- poppi og ferðast svo um margslungið „Landslag skýjanna“. Með „Stjörnuryki“ eftir Jón Ólafsson tekst platan þó virkilega á loft. Lagið er gullfallegt píanódrifið popp með frá- bærri melódíu, „Alelda“ þekkja allir, „Gyðjan“ eftir Stefán Hjörleifsson er berstrípuð kassa- gítarballaða með mjög fallegum söng og hljómagangurinn í „Deluxe“ undarlega ánetj- andi – það er eins og lagið sé að læðast niður stiga. Þrjú ólík lög loka skífunni, popplagið „Nautn,“ hið sérstaka og berskjaldaða „Ást mín á þér“ þar sem Björn Jörundur fer á kostum og „Svefninn laðar,“ eins konar Óli Lokbrá Nýdanskrar þótt textinn sé heldur drungalegri. Veikustu punktar plötunnar eru lögin „Erfitt en gaman“ og „Ríki konung- anna“ sem eru einhvern veginn ekki neitt neitt, hallærislegt og sveitalegt rokk. Himnasending (1992) mn „Ilmur“ (sem ég hélt reyndar alltaf að héti „Konur ilma“) er með stærri smellum Ný- danskrar, og enn stærri er líklega „Horfðu til himins.“ Bæði lögin er að finna á Himnasend- ingu. Platan er áberandi fagmannlegust á ferli sveitarinnar fram að þessu, hljómur allur skýrari og smekklegri og hugað að ýmsum smáatriðum í útsetningum. Hljómsveitin er einhvern veginn orðin „alvöru“ og ekki skrýt- ið að þessi plata hafi orðið til eftir dvöl sveit- arinnar í Englandi við meiktilraunir undir nafninu Arctic Orange. Frægðarsól Ný- danskrar skein líklega hvað skærast í kring- um útgáfu Himnasendingar, fyrrnefndir smellir hjálpuðu til við að gera plötuna þeirra mest seldu, en á heildina litið er platan þó heldur ójafnari en fyrirrennarinn og ekki jafnfjölbreytt. Hér er að mestu höggvið í sama knérunn lag eftir lag þrátt fyrir meist- aratakta á stundum; Björn Jörundur er til dæmis rosalegur í hinu annars auðgleym- anlega „Engill.“ Hér er endanlega fram kom- inn sá hljómur sem ég (og eflaust fleiri) hef alla tíð tengt við Nýdönsk, og héðan af verða ekki stórkostlegar breytingar á stíl eða stefnu sveitarinnar. Hunang (1993) bbbbn Hunang er eins og framhald Himnasend- ingar, hún er tekin upp í sama hljóðveri með sama fólki og eins og þar er hljómsveitin öll virk í lagasmíðunum. Þrátt fyrir að hér sé engan útvarpssmell að finna (sem bitnaði nokkuð á sölu plötunnar á sínum tíma) þá virkar platan betur sem heild. Ekki svo að skilja að hér séu ekki lög sem hefðu getað slegið í gegn – „Neptúnus“ er t.d. frábært popplag – þau gerðu það bara ekki. Heild- arbragurinn er ögn afslappaðri og kannski eitthvað þyngri þótt bjartsýnin ráði yfirleitt ríkjum, þó með raunsærri hætti en á hinu fan- tastíska Regnbogalandi. „Grjót“ er líkast til eitt það bítlalegasta sem Nýdönsk lét frá sér, þar fjallar textinn um hringrás lífsins, svo er stungið á kýli neyslumenningarinnar í „Ham- ingju,“ og Daníel Ágúst horfir í upphafslaginu með söknuði til ævintýraheims, til Mjallhvítar sem lifir áfram utan við tímann, meðan við hin deyjum. Meira að segja lög sem eru svipuð Heldur sínu striki Morgunblaðið/Brynjar Gauti Nýdönsk Hélt upp á tvítugsafmælið í fyrra með tónleikum í Borgarleikhúsinu. TÓNLIST Geisladiskaaskja Nýdönsk – Allt Kassi með sjö hljóðversplötum Nýdanskrar auk nýrr- ar safnplötu.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.