Morgunblaðið - 27.05.2008, Side 40

40 ÞRIÐJUDAGUR 27. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
SÝND Í ÁLFABAKKA,KRINGLUNNI, KEFLAVÍK OG SELFOSSI
/ KRINGLUNNI/ ÁLFABAKKA
INDIANA JONES 4 kl. 5:30D - 8D - 10:40D B.i. 12 ára DIGITAL
INDIANA JONES 4 kl. 5:30 - 8 - 10:40 LÚXUS VIP
LOVE IN THE TIME OF CHOLERA kl. 5:30 - 8 - 10:40 B.i. 7 ára
NEVER BACK DOWN kl. 8 - 10:30 B.i. 14 ára
NIM'S ISLAND kl. 5:30 LEYFÐ
IRON MAN kl. 5:30 - 8 - 10:30 B.i.12 ára
DRILLBIT TAYLOR kl. 5:30 B.i.10 ára
IN THE VALLEY OF ELAH kl. 8 B.i.16 ára
THE HUNTING PARTY kl. 10:40 B.i.12 ára
INDIANA JONES 4 kl. 6:30D - 9D - 10D B.i. 12 ára DIGITAL
NEVER BACK DOWN kl. 11:30 B.i. 14 ára
NIM'S ISLAND kl. 6 - 8 LEYFÐ
U2 3D kl. 11:403D LEYFÐ 3D DIGITAL
IRON MAN kl. 6:30 - 9 B.i. 12 ára
SÝND Í KRINGLUNNI SÝND Í ÁLFABAKKA
eeee
S.V. - MBL
eeee
L.I.B.
Fréttablaðið
SÝND Í ÁLFABAKKA SÝND Í ÁLFABAKKA
Einhver þurfti að taka þettaað sér,“ sagði CornellCapa, vörslumaður arf-
leifðar nokkurra af kunnustu
frétta- og heimildaljósmyndurum
liðinnar aldar, þegar ég spurði
hvers vegna hann hefði helgað líf
sitt minningu látinna ljósmyndara.
Capa, sem lést níræður í síðustu
viku í New York, var aldrei jafn
frægur og Robert bróðir hans, sem
oft er sagður frægasti stríðsljós-
myndari allra tíma. En það má líka
spyrja að því, hvert orðspor
Roberts Capa væri í dag – hann lést
er hann steig á jarðsprengju í Indó-
kína árið 1954 – ef yngri bróðir
hans hefði ekki unnið ötullega að
því síðustu hálfu öldina að halda
minningu hans á lofti.
  
Capa-bræðurnir voru ungversk-ir gyðingar með fjölskyldu-
nafnið Friedmann. Árið 1931 hélt
Robert til Parísar til að verða ljós-
myndari og tók upp Capa-nafnið.
Fimm árum síðar flutti Cornell til
Parísar og hugðist nema læknis-
fræði, en örögin höguðu því þannig
að þess í stað tók hann að fram-
kalla filmur bróður síns, David
„Chim“ Saymour og Henri Cartier-
Bresson, mannanna sem stofnuðu
Magnum árið 1947. Árið 1937 flutti
Cornell ásamt móður sinni til New
York og ekki leið á löngu þar til
hann var orðinn ljósmyndari LIFE-
tímaritsins.
Cornell Capa myndaði víða um
heim og gaf út margar bækur með
myndafrásögnum sínum. Eftir að
Robert bróðir hans lést einbeitti
hann sér að því sem hann kallaði
„uppbyggilegar“ ljósmyndafrá-
sagnir. Hann sagði að nóg væri að
hafa einn stríðsljósmyndara í
hverri fjölskyldu. „Ég vil ljós-
mynda fyrir friðinn.“
Þegar hann var spurður hverjar
væru bestu ljósmyndir sem hann
hefðu tekið, sagðist hann ekki vera
bestur í stökum sterkum myndum.
„Mér tekst best upp þegar ég fæ
hóp af ljósmyndum til að segja
sögu. Myndir mínar eru orð sem
skapa setningar þegar þær eru
settar saman og verða þannig að
sögu ... áhersluna legg ég á frá-
sagnargildið en ekki listræna
merkingu.“
Cornell Capa skráði til að mynda
sögur frá valdatíma Peróns í Arg-
entínu, lífvörð drottningarinnar í
Englandi, og eftirminnilegar eru
myndafrásagnir hans af fyrstu 100
dögum John F. Kennedys í embætti
og kosningabaráttu Eisenhowers
og Adlai Stevensons. En svo hætti
hann að taka myndir. „Ég hef ekki
tekið eina einustu ljósmynd síðan
1974, og það er satt,“ sagði hann
við mig vorið 1991.
  
Við sátum í skrifstofu hans í ICPí New York – International
Center of Photography. Einhverri
merkustu stofnun samtímans sem
helguð er verkum ljósmyndara, en
tilvist hennar má þakka járnvilja
stofnandans, Cornells Capa. Í ICP
eru sýningarsalir sem sýna ein-
göngu verk byggð á ljósmyndum,
merkur námskeiðaskóli, og þar eru
varðveitt filmusöfn og verk margra
mikilvægra ljósmyndara. Capa
hætti að mynda til að einbeita sér
að rekstri ICP.
„Einhver þurfti að taka þetta að
sér,“ sagði Capa og setti upp sýn-
ingu eftir sýningu á verkum sem
hann sagði falla undir félagslega
meðvitaða ljósmyndun. Ljósmynd-
un fólks sem hafði ákveðna sýn á
heiminn og vildi bæta hann.
„Þetta byrjaði allt í maí árið 1954
þegar Robert bróðir minn steig á
jarðsprengju í Indókína og lést.
Daginn eftir fórst Werner Bishof í
bílslysi í Andesfjöllum, en hann var
einn besti vinur okkar Roberts og
einnig heimskunnur ljósmyndari.
Þá vöknuðu strax spurningar um
hvað ætti að gera við verk þessara
ljósmyndara, filmur þeirra og
myndir. Þeir voru látnir en verk
þeirra máttu ekki hverfa með
þeim.“
Cornell Capa tók að sér að gæta
verka þeirra, og síðar verka
„Chims“ sem var skotinn við Súes-
skurðinn, og Dan Weiners sem
fórst í flugslysi. Engin leið er að
geta sér til um hvað hefði gerst ef
hann hefði ekki verið til staðar, og
þó; alltof margir frábærir ljós-
myndarar hafa nánast orðið
gleymskunni að bráð þar sem eng-
inn Cornell Capa hefur verið til að
halda minningunni og verkunum á
lofti. Capa byggði heila stofnun í
New York fyrir vini sína.
Cornell Capa var afar viðræðu-góður þennan vordag fyrir 17
árum, allt þar til ég spurði hann að
því, hvort það væri satt sem stund-
um heyrðist, að hann hefði alls ekki
verið síðri ljósmyndari en Robert
bróðir hans.
Þá hnyklaði hann loðnar brýrn-
ar, horfði á mig reiður og sleit sam-
talinu. Nánast rak mig á dyr. Ég
skildi að ég hafði ekki sýnt bróð-
urnum nægilega virðingu með því
að bera þá saman.
Nokkrum dögum síðar barst mér
pakki frá ICP, árituð bók frá Cor-
nell með ljósmyndum þeirra
bræðra saman. Mér var líklega
fyrirgefið.
Einhver
þurfti að taka
þetta að sér
AF LISTUM
Einar Falur Ingólfsson
» Það má líka spyrjaað því, hvert orðspor
Roberts Capa væri í dag
ef yngri bróðir hans
hefði ekki unnið ötullega
að því síðustu hálfu öld-
ina að halda minningu
hans á lofti.
Morgunblaðið/Einar Falur
Bróðirinn „Ég vil ljósmynda fyrir friðinn,“ sagði Cornell Capa og þótti nóg
að hafa einn stríðsljósmyndara í fjölskyldunni.
efi@mbl.is
OPRAH Winfrey er enn óskoruð
drottning spjallþáttanna, en stjarna
hennar skín þó svolítið daufar en oft
áður, ef marka má áhorf á þáttinn
hennar. Samkvæmt fyrirtækinu
Nielsen Media Research hefur það
minnkað um sjö prósent það sem af
er ári og þetta mun vera þriðja árið í
röð sem grisjast úr áhorfendahópn-
um.
Sama gildir um tímarit Winfrey,
sem ber nafnið O og skartar mynd af
henni á hverri forsíðu. Lestur þess
hefur dregist saman og þar er nú
leitað að nýjum ritstjóra til þess að
snúa þróuninni við.
Enn þarf Winfrey þó ekki að hafa
miklar áhyggjur því þáttur hennar
hefur þriðjungi meira áhorf en næsti
spjallþáttastjórnandi á eftir getur
státað af, sálfræðingurinn og læri-
sveinn hennar, dr. Phil McGraw.
Reuters
Stjarna Enginn kemst enn með tærn-
ar þar sem Winfrey hefur hælana.
Færri vilja
sjá Winfrey
ÞAU Brad Pitt og Angelina Jolie
hafa nú brugðist við sífelldri fjölgun
í fjölskyldunni með því að festa kaup
á nýju húsi. Þau eiga von á tvíburum
í sumar en eiga fyrir fjögur börn.
Húsið sem þau hafa fest kaup á er,
samkvæmt heimasíðu sjónvarps-
stöðvarinnar E!, í Suður-Frakklandi
og kostar rúmlega 4,3 milljarða. Alls
er landareignin um 400 hektarar og
þar er meðal annars að finna tvær
sundlaugar, 20 gosbrunna, vínekru
og stöðuvatn. Í húsinu eru 35 svefn-
herbergi og tveir æfingasalir. Eign-
in er umkringd skógi á alla kanta til
þess að tryggja að fjölskyldan hafi
gott næði.
Reuters
Par Angelina Jolie og Brad Pitt í
Cannes um helgina. Þau munu brátt
flytja alfarin til Frakklands.
Festu kaup á
rúmgóðu húsi