Morgunblaðið - 23.08.2008, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAGUR 23. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Ólafur Þ. Stephensen.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Útlitsritstjóri:
Árni Jörgensen.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Atvinnulíf á Ís-landi lam-aðist í gær. Í
tvær klukkustundir
hrapaði framleiðni í
landinu svo að vart mældist púls.
Á vinnustöðum um allt land safn-
aðist fólk fyrir framan sjón-
varpsskjái til að fylgjast með
þegar liðsmenn íslenska lands-
liðsins í handbolta skrifuðu nöfn
sín stóru letri á spjöld sögunnar
með því að leggja það spænska
að velli í undanúrslitum Ólymp-
íuleikanna með ótrúlegum yf-
irburðum.
Nú er ljóst að landsliðið mun
hreppa verðlaun á leikunum,
eina spurningin er úr hvaða
málmi þau verða; silfri eða gulli.
Á morgun leikur landsliðið til úr-
slita gegn Frökkum og heil þjóð
mun fylgjast með hverju einasta
augnabliki.
Leiðin í úrslitaleikinn var ekki
auðveld. Liðið byrjaði á að
leggja Rússa, sem fengu brons á
Ólympíuleikunum 2004. Síðan
lagði það heimsmeistara Þjóð-
verja. Eini tapleikurinn var á
móti Asíumeisturum Suður-
Kóreu og síðan komu tvö jafn-
tefli, við Evrópumeistara Dana
og Afríkumeistara Egypta. Á
miðvikudag lögðu Íslendingar
Pólverja, sem unnu silfur-
verðlaun á HM í fyrra, og í gær
Spánverja, sem urðu heims-
meistarar í Túnis árið 2005.
Kjarninn úr heimsmeistaraliði
Spánverja lék á móti Íslend-
ingum í gær, en margir af leik-
mönnum íslenska liðsins nú
fengu sína eldskírn í Túnis.
Ólafur Stefánsson, fyrirliði
landsliðsins, fór allt aftur í kvið-
ur Hómers þegar hann sagði að
líkt og Ódysseifur hefði Logi
Geirsson rifið liðið með sér með
einstaklingsframtaki sínu í
leiknum í gær. Það mætti líkja
landsliðsmönnunum
öllum við hetjur
Hómers, þar á með-
al Ólafi sjálfum. Ár-
angur liðsins ber
hins vegar ekki aðeins ein-
staklingsframtakinu vitni, held-
ur ekki síður samheldni og krafti
liðsheildarinnar.
Íslenska landsliðið í handbolta
hefur oft leikið vel og miklar
vonir verið bundnar við það á
stórmótum. Það hefur alltaf
staðið sig með sóma, en aldrei
komist á verðlaunapall á stór-
móti hingað til.
Nú er hins vegar ekki laust við
að þeim, sem fylgt hafa landslið-
inu og stutt undanfarin ár og
áratugi, fagnað þegar vel hefur
gengið og reytt hár sitt í mótlæt-
inu, líði sem þeir séu loks að upp-
skera. Og hvílík uppskera.
Íslenska landsliðið á ekki bara
stuðningsmenn á Íslandi, það á
sinn sess í íslenskri þjóðarsál.
Þegar því gengur vel hrífst þjóð-
in með og árangur íþróttamann-
anna eflir samkennd hennar, að
minnsta kosti um stund. „Þegar
þjóðarsómi býður, þá á Ísland
eina sál“, eins og segir í kvæðinu.
Allir fulltrúar Íslands á
Ólympíuleikunum hafa staðið sig
með sóma og lagt allt í sölurnar
til að ná árangri í íþrótt sinni.
Handboltalandsliðið hefur nú
unnið eitt mesta afrek íslenskrar
íþróttasögu. Liðið getur því bor-
ið höfuðið hátt þegar það mætir
Frökkum í leiknum um gullið á
morgun.
Að keppa um gull á Ólympíu-
leikum er draumur hvers
íþróttamanns og á morgun á ís-
lenska landsliðið að njóta augna-
bliksins. Ef það leikur með sama
krafti, útsjónarsemi, samheldni
og bjartsýni og það hefur gert
hingað til á Ólympíuleikunum er
ekkert ómögulegt.
… þá á Ísland
eina sál}Ólympíudraumurinn
Á mánudag hefstskólinn fyrir
alvöru hjá flestum
grunnskólabörnum.
Flest hafa þau lík-
lega hlakkað til að byrja í skól-
anum.
Sum börn eru þó áreiðanlega
með kvíðahnút í maganum –
ekki vegna þess að skólinn sé
óþekkt stærð fyrir þeim, heldur
einmitt vegna þess að þau búast
við að þar verði aðrir vondir við
þau. Börn, sem eru lögð í einelti,
bíða þess sum hver aldrei bætur.
Ingibjörg Helga Baldurs-
dóttir skrifaði áhrifaríka grein
um einelti í Morgunblaðið í gær.
Sonur Ingibjargar svipti sig lífi
eftir að hafa mátt þola margra
ára ofsóknir og ofbeldi.
Ingibjörg hvetur foreldra til
að fylgjast vel með því hvort
börnin þeirra verða fyrir einelti
og hafa strax samband við skól-
ann ef þá grunar eitthvað slíkt.
Hún bendir á það sem ekki er
síður augljóst; að foreldrar
barna sem leggja önnur í einelti
bera mikla ábyrgð: „Oft gera
foreldrar sér enga
grein fyrir því að
börn þeirra taka
þátt í einelti en það
er á þeirra valdi að
stöðva það.“
Ingibjörg veltir sömuleiðis
upp áleitnum spurningum um
viðbrögð skólanna. Hún segist
þekkja dæmi þess að kennarar
hafi verið áminntir fyrir hörku
gagnvart gerendum í einelt-
ismálum, þótt viðkomandi börn
hafi reynt að valta yfir allt og
alla. Hún spyr líka hvers vegna
það sé iðulega þolandinn í ein-
eltismálum, sem sé færður á
milli skóla. Af hverju ekki ger-
andinn?
Einelti er aldrei hægt að líða.
Það eru of mörg dæmi um að
fólk hafi lokað augunum fyrir
því. Afleiðingarnar geta orðið
skelfilegar.
Fullorðna fólkið ber ábyrgð-
ina í þessum málum. Það getur
stöðvað eineltið, en til þess þarf
að fylgjast vel með og foreldrar
að vera í nánu og góðu sambandi
við börnin sín.
Foreldrar gerenda
bera mikla ábyrgð}Tökum ábyrgð á einelti
S
teinunn heitin Sveinsdóttir var ein
dyggasta stuðningskona íslenska
handboltaliðsins sem ég hef
kynnst. Fyrir leiki signdi hún
hvern og einn leikmann með hátíð-
legri viðhöfn, bað fyrir þeim og klappaði svo
glumdi í. Það snertir enda viðkvæmt hjarta að
sjá myndir af henni að horfa á landsleik:
Prúðbúin rúmlega níræð kona með varalit,
glæsileg að vanda en með æstan glampa í aug-
um, hendurnar beint upp í loft af fögnuði, and-
litið eitt stórt bros og óp.
Steina Sveins hefði átt að vera hér með okk-
ur í gær, mikið rosalega hefði hún orðið kát.
Og líklega var hún þarna einhvers staðar,
eins og svo margir aðrir. Ég veit ekki hversu
oft ég hrópaði „JÁ!“ eða hversu oft ég veifaði
og klappaði og kallaði, en það gerði ekkert til
því að allir í kringum mig voru alveg eins. Þótt það sé
pínu pínlegt get ég meira að segja leyft mér að við-
urkenna það: Ég táraðist. Þegar allir föðmuðust og fögn-
uðu og vöknaði um augu og ekki varð aftur snúið þá tár-
aðist ég af ósjálfráðri hluttekningu: Við unnum!
Af hverju eru ekki allir dagar svona dagar? Þegar ég
hugsa um það þá eigum við náttúrulega að fagna miklu
oftar og miklu betur yfirleitt. Við eigum að hlæja miklu
meira og dansa meira, syngja meira – alveg sérstaklega
syngja meira – og kyssast meira, elskast meira, tefla
meira og leika okkur meira og fríka dálítið út meira. Það
verður jú að segjast eins og er að miðað við suma í suðri
erum við Íslendingar dálítið lokuð og þung og
fámál svona dags daglega; við gætum alveg
lært sitt og hvað í þeim bransa.
En það verður líka að segjast eins og er að
þegar við fáum ærlegt tilefni til þá fögnum við
innilega og þá gleymist allt hitt eitt augnablik
og við stöndum saman. Múrar ryðjast burt:
Karlmenn gráta saman, þeir kyssast, faðm-
ast, húrra, húrra. Jafnvel hömlulaus sársauki
er ekkert mál, hann gleymist undir eins.
„Þetta er ævintýri sem ætlar engan enda
að taka,“ hrópar íþróttafréttamaður í ákafa.
„Guð blessi móðurina sem ól þig!“ er öskrað á
suðrænan máta í íslensku sjónvarpi. Og í
stað þess að hugsa „Það er eitthvað að hon-
um þessum“ er tekið undir af heilum hug.
Múgsefjun er hættuleg en hún getur líka
verið óviðjafnanleg. „Ef einum gengur illa
eru allir tilbúnir að hjálpa manni úr lægðinni,“ segir ein
skyttan sem á tilteknu augnabliki í leiknum hefur nagað
sig að innan. „Allir taflmennirnir verða að vinna saman,
það er bannað að skilja útundan“ er sagt um æðsta lög-
mál skáklistarinnar. Hversu mörg ætli þau séu sviðin þar
sem einmitt þetta er nauðsynlegt leiðarljós?
Árangur er sjaldan stjörnusóló egósins heldur vel
heppnuð samvinna. Til hamingju með frábæran árangur:
Nú falla öll vötn til Íslands.
P.S. Styrktartónleikar fyrir mannréttindi í Tíbet ann-
að kvöld í Salnum kl. 20. Mætum!
glg@althingi.is
Guðfríður Lilja
Grétarsdóttir
Pistill
Já!
Hver er hræddur við
Menningarhúsið Hof?
Eftir Hjálmar Stefán Brynjólfsson
hsb@mbl.is
A
kureyrarvaka, sem hald-
in verður 30. ágúst nk.,
markar ákveðin tíma-
mót. Þá verður ná-
kvæmlega eitt ár í að
menningarhúsið Hof verði tekið í
notkun í höfuðstað norðursins.
Nokkur styr hefur staðið um menn-
ingarhúsið, aðallega kostnaðinn við
byggingu þess. Hins vegar hafa
margir bent á möguleikana sem fel-
ast í því fyrir menningarstofnanir
bæjarins.
Húsið er 7400 fermetrar og inni-
heldur tvo stóra sali sem rúma ann-
ars vegar um 200 manns og hins
vegar um 500 manns. Húsið er á
þremur hæðum auk kjallara. Þriðja
hæðin er ætluð Tónlistarskólanum.
Á annarri hæð verður Akureyr-
arstofa, og á 1. hæð verður verslun
og upplýsingamiðstöð bæjarins.
Það liggur fyrir að með tilkomu
hússins mun Sinfóníuhljómsveit
Norðurlands hafa aðstöðu til tón-
leikahalds, auk þess sem Leikfélag
Akureyrar mun nýta húsið í 6-8 vik-
ur árlega fyrir stóra leiksýningu. Að
auki felast í húsinu möguleikar á að
halda fjölmennar ráðstefnur.
Ánægðastir allra með tilkomu
menningarhússins Hofs eru tónlist-
armenn. Í gegnum tíðina hefur þurft
að setja upp stórtónleika í ýmsu hús-
næði sem ekki er til þess hannað, oft
með ærnum tilkostnaði en litlum ár-
angri hvað snertir hljómgæði. Úr
þessu mun Hofið bæta.
Hins vegar eru ekki allir tónlistar-
menn jafn-hrifnir. Aðalsprauta vin-
sællar dægurhljómsveitar hér í bæ
benti mér á það á förnum vegi að
hann hefði ekki fengið styrk til að
halda útitónleika á Akureyrarvöku,
svipaða og boðið er upp á á Menn-
ingarnótt. „Það eru ekki til pen-
ingar,“ sagði hann og brosti, „þeir
fara allir í að byggja Hofið.“
Kostnaður á móti möguleikum
En hver er þessi kostnaður?
Kostnaður við byggingu Hofsins er
áætlaður um þrír milljarðar króna.
Þar af er hlutur Akureyrar 2 millj-
arðar en tæpan milljarð mun ís-
lenska ríkið borga. Nánar tiltekið
720 milljón krónur auk verðbóta, alls
um 950 milljónir.
Oddur H. Halldórsson bæjar-
fulltrúi heldur því fram í grein í
Vikudegi 2. júní sl., að árviss rekstr-
arkostnaður verði um 360 milljónir
króna. Í útreikningum Odds er mið-
að við að rekstrarkostnaður sé um
10% af byggingarkostnaði, fyrir ut-
an fastan kostnað. Við þennan út-
reikning gerir Ingibjörg Ösp Stef-
ánsdóttir, verkefnastjóri fyrir
undirbúning á rekstri Hofs, þá at-
hugasemd að bærinn borgar árlega
10% af þeim 2 milljörðum sem hann
leggur í byggingu hússins, en ekki
þremur milljörðum.
Í útreikningum Odds er ekki held-
ur gert ráð fyrir samlegðaráhrifum
sem felast í húsinu. Þannig mun
bærinn ekki lengur greiða leigu af
húsnæði fyrir Tónlistarskólann.
Ekki þarf heldur að greiða fyrir
leigu á húsnæði undir tónleika Sin-
fóníunnar. Að auki munu skapast
tekjur af sýningum Leikfélags Ak-
ureyrar og ráðstefnuhaldi. Vegna
þessara þátta má áætla að rekstr-
arkostnaðurinn sé nær því að hlaupa
á bilinu 140–170 milljónir. Nákvæm
tala mun liggja fyrir í næsta mánuði.
Í kringum rekstur hússins verður
stofnuð sjálfseignarstofnun. Í haust
verður leitað til fulltrúa í atvinnulíf-
inu og bæjarbúa til að afla stofnfjár.
Stofnunin mun síðan skipa stjórn,
sem sér um að ráða framkvæmda-
stjóra. Framkvæmdastjórinn annast
svo daglegan rekstur hússins.
Meginröksemd á bakvið rekstr-
arformið er sú að tryggja að eign-
arhald hússins haldist í bænum, að
Hofið sé eign bæjarins. Það hefði
verið ótryggt með hlutafélagaformi.
Morgunblaðið/Hjálmar S. Brynjólfsson
Hof Að utan er menningarhúsið klætt með stuðlabergi. Byggingin, stundum
kölluð „Colosseum“ norðursins, er bæði glæsileg og tilkomumikil.
„Húsið mun valda straumhvörfum
og styrkja mannlíf og menningar-
líf bæjarins. Því má heldur ekki
gleyma að bæjarfélagið er vel
statt til að takast á við rekstur
hússins,“ segir Sigrún Björk Jak-
obsdóttir bæjarstýra Akureyrar.
„Við vildum hafa þessa stofnun
sjálfstæða frá rekstri bæjarins.
Þess vegna er hún rekin sem
sjálfseignarstofnun. Húsið verður
þannig rekið án þess að gróða-
sjónarmið ráði för, auk þess sem
bæjarbúar fá tækifæri til að eiga
hlut í húsinu.
Ég lít á það sem svo að það
verði hlutverk Akureyringa allra
að nýta þau tækifæri sem felast í
húsinu, bæði einstaklinga og fé-
lagasamtaka í bænum.“
Við undirbúning á rekstri húss-
ins hefur t.d. verið litið til mögu-
leika í ráðstefnuhaldi. Ljóst er að
þar felast tækifæri enda bendir
Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir á að
skv. rannsóknum séu afleiddar
tekjur af ráðstefnugestum að með-
altali um 150 þúsund krónur á
mann.
STRAUM-
HVÖRF ››