Morgunblaðið - 25.09.2008, Blaðsíða 6

6 FIMMTUDAGUR 25. SEPTEMBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
FRÉTTASKÝRING
Eftir Ágúst Inga Jónsson
aij@mbl.is
STULDUR á vörum í versl-
unum hefur vaxið stórlega á síð-
ustu mánuðum og gagnrýnir
framkvæmdastjóri Samtaka versl-
unar og þjónustu lögregluna fyrir
úrræðaleysi. Hann segir vandann
snúa að erlendum glæpagengjum
sem steli úr verslunum á skipu-
lagðan hátt. Hér sé ekki um að
ræða erlenda farandverkamenn
eða Íslendinga, þó alltaf sé tals-
vert um að almenningur komi við
sögu og þekkt sé, að þegar kreppi
að þá aukist hnupl.
„Þessi erlendu gengi sem koma
hingað með reglubundnum hætti
gagngert til þess að stela valda
versluninni sífellt meiri búsifjum,“
segir Andrés Magnússon, fram-
kvæmdastjóri SVÞ. „Úrræðaleysi
lögreglunnar er sérstakt áhyggju-
efni og í raun er myljandi
óánægja innan verslunarinnar
með þjónustu lögreglunnar. Eins
og þessu er lýst fyrir mér þá
stefnir í algeran voða.“
Myndir ekki nægjan-
legar fyrir lögreglu
Hann nefnir sem dæmi að grip-
deildir á bensíni og olíu hafi færst
mjög í aukana. Menn komi á bens-
ínstöð, dæli á bíla og stingi svo af.
„Lögreglan sinnir þessu ekki og
segir einfaldlega að þeir geti ekki
átt við þetta. Jafnvel þó mynd af
númeraplötu og
viðkomandi
ökumanni hafi
náðst í örygg-
ismyndavél.
Þetta gerist
trekk í trekk,
en lögreglan
segist ekkert
geta gert,“ seg-
ir Andrés.
Hann er
spurður um orð Ómars Smára Ár-
mannssonar aðstoðaryfirlög-
regluþjóns sem kallaði í Morg-
unblaðinu á þriðjudag eftir því að
verslunin vaknaði og sagði ljóst að
menn hefðu verið sofandi á verð-
inum. Besta forvörnin væri gott
öryggi í verslunum og tryggja
þyrfti að öryggismyndavélar væru
til staðar og af þeim gæðum að
hægt væri að þekkja viðkomandi á
upptökum.
„Það er fráleitt að halda því
fram að verslunin hafi sofið á
verðinum. Allar stærri verslanir
og þjónustufyrirtæki hafa örygg-
ismyndavélar og annan slíkan
búnað, enda er stórt og mikið
hagsmunamál fyrir verslunina að
berjast gegn þessum ófögnuði.
Það er léttvægt fyrir lögregluna
að kasta ábyrgðinni yfir á versl-
unina, en þau mörgu dæmi sem
við höfum um að lögreglan hafi
ekki staðið sig í stykkinu sýna að
þar á bæ þurfa menn virkilega að
taka sig á,“ segir Andrés.
Tuttugu eins pakkar sendir
til Litháen á skömmum tíma
Smávara eins og snyrtivara hef-
ur verið eftirsótt af þessum gengj-
um og apótek og snyrtivöruversl-
anir finna fyrir þessu í auknum
mæli. „Það kemur kannski fjög-
urra manna hópur í verslunina.
Varan er tekin úr pakkningunni,
þannig að strikamerkið fer ekki í
gegnum skanna við útganginn og
pakkningarnar eru skildar eftir
tómar í hillunum. Þetta er út-
spekúlerað lið sem beitir alls kon-
ar aðferðum og kann sitt fag til
hins ýtrasta og veit hvernig á að
dreifa athygli starfsmanna,“ segir
Andrés.
„Það vill svo til að ég er ræð-
ismaður fyrir Litháen og þekki
málið því frá fleiri hliðum,“ segir
Andrés. „Í fyrra kom hingað
gengi frá Litháen og ég þurfti að
eiga samskipti við lögreglu hér til
að upplýsa sendiráðið í Kaup-
mannahöfn. Þá kom í ljós að á
mjög stuttum tíma höfðu farið
tuttugu 20 kílóa sendingar í gegn-
um póstinn hér á sama heim-
ilisfang í Litháen. Í ljós kom að í
pökkunum var fyrst og fremst
snyrtivara, sportfatnaður og
tískuvara. Þarna var greinilega
um skipulagða brotastarfsemi að
ræða,“ segir Andrés.
Frjáls för fólks frá
Búlgaríu og Rúmeníu
Hann segist hafa sérstakar
áhyggjur af því að um áramót
rennur út undanþáguákvæði um
frjálsa för fólks frá Búlgaríu og
Rúmeníu inn á Evrópska efna-
hagssvæðið. Þá muni aukast hér
komur fólksfrá þessum löndum
sem hafi misjafnt orð á sér.
„Við erum í startholunum með
að herja meira á lögreglu og
dómsmálayfirvöld um að sinna
versluninni betur hvað þjófnaði
varðar. Mörg mál, stór og smá,
eigum við í mestu vandræðum
með að fá fylgt eftir,“ segir Andr-
és Magnússon.
Morgunblaðið/Kristinn
Valda verslun búsifjum
 Erlend glæpagengi stela úr verslunum á skipulagðan hátt  Myljandi óánægja
innan verslunarinnar með þjónustu lögreglu, segir framkvæmdastjóri SVÞ
„VIÐ sáum fyrri hluta
sumars að þjófnaður á
bensíni var vaxandi
vandamál. Við brugð-
umst hart við, örygg-
isbúnaður var aukinn,
málin voru kærð og
stuldurinn var settur í
innheimtu enda ekki
sanngirni í öðru gagn-
vart viðskiptavinum
fyrirtækisins,“ segir
Hermann Guðmundsson forstjóri N1.
Hann segir að eitthvað hafi dregið úr
þessum þjófnaði án þess að hann viti hver
ástæðan sé. „Það er þó ljóst að þegar verð-
ið á eldsneyti er eins svívirðilega hátt og
verið hefur síðustu mánuði þá skiptir
tankur af bensíni eða olíu fólk máli, en við
líðum ekki að fólk stundi þessa iðju.“
Aðspurður um þjófnað í öðrum versl-
unum fyrirtækisins segir Hermann að N1
sé með um 90 þúsund vörunúmer á boð-
stólum og alltaf sé eitthvað um þjófnað.
Undanfarna mánuði höfum við til dæmis
orðið varir við nokkuð af þjófnuðum í bíla-
búðum fyrirtækisins. Þá er algengt að 4-5
einstaklingar komi inn í verslunina og
hluti hópsins truflar starfsfólk meðan aðr-
ir hlaða á sig vörum. Við höfum staðið
svona gengi að verki og í öllum þessum til-
vikum hefur verið um útlendinga að
ræða,“ segir Hermann.
Heldur hefur dregið
úr bensínþjófnaði
Hermann
Guðmundsson
STOLIÐ er úr íslenskum verslunum fyrir
um 2.500 milljónir króna á ári og kostn-
aður sem verslanir verða fyrir vegna
þjófnaða, mistaka og öryggisviðbúnaðar
er yfir 3.000 milljónir króna árlega, eða
um 10 þúsund kr. á hvern Íslending, sam-
kvæmt alþjóðlegri könnun frá síðasta ári.
Búðaþjófnaður hafði minnkað um 5,7%
á milli ára hér á landi en það er meiri
minnkun en í öðrum ríkjum Evrópu. Það
sem gerst hefur á undanförnum mánuðum
með tilkomu erlendra gengja sem koma
hingað í þeim tilgangi að stunda skipulega
glæpastarfsemi breytir örugglega þessari
mynd, segja forystumenn SVG.
Stolið úr verslunum
fyrir 2,5 milljarða
„ÞETTA hefur alltaf verið vandamál og þjófn-
aður í verslunum alltaf verið til staðar en hann
óneitanlega eykst með versnandi efnahags-
ástandi,“ segir Svava Johansen, forstjóri NTC.
Fyrirtækið rekur 19 tískuvöruverslanir í
Kringlunni, Smáralind og á Laugaveginum og
segir Svava að ekki sé marktækur munur hvað
þjófnað varðar eftir svæðum.
„Við höfum farið í gegnum nokkrar svona
efnahagssveiflur og þekkjum þennan rytma,“
segir Svava. Hún segir að öryggisbúnaður hafi
verið aukinn í verslunum fyrirtækisins og sér-
stakur öryggisstjóri hefur verið ráðinn.
„Við erum komin með mjög öflugt örygg-
iskerfi sem beint er að ákveðnu svæði í versl-
unum okkar ef eitthvað sérstakt fer í gang,
bæði á kassa og inni í versluninni,“ segir Svava.
Hún nefnir sem dæmi að öryggismyndavélar
séu fyrir framan mátunarklefa og fylgst sé með
því hversu mikið fólk fer með inn í klefann og
með hvað það kemur út úr honum.
Öryggi aukið að gefnu tilefni
„Við teljum að við höfum varið okkur ágæt-
lega og höfum lagt mikla áherslu á öryggisþátt-
inn með versnandi tíma í huga. Við höfum í
rauninni aldrei verið eins vel sett hvað örygg-
iskerfin varðar og því miður var það að gefnu
tilefni.“
Hún segir að bæði Íslendingar og útlend-
ingar eigi í hlut. „Hjá okkur hafa nokkrir hópar
útlendinga verið áberandi. Vegna fyrri reynslu
höfum við verið sérstaklega á varðbergi gagn-
vart þeim. Því miður eru það alltaf einhverjir
örfáir sem sverta heila þjóð,“ segir Svava Joh-
ansen.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Öryggi Svava Johansen segir að öryggi hafi
verið aukið hjá NTC og öryggisstjóri ráðinn.
Vandinn eykst með versnandi
ástandi í efnahagsmálum
„SUMIR eru svo bí-
ræfnir að þá skiptir
engu þótt væli í örygg-
ishliðum, þeir hlaupa
bara út í bíl sem bíður
fyrir utan og svo er ek-
ið á fleygiferð í burtu,“
segir Sigurbjörn Gunn-
arsson, framkvæmda-
stjóri Lyfju, um stuld
úr lyfjabúðum fyr-
irtækisins. Hann tekur
fram að ekki séu mörg dæmi um svona
framkomu en þetta sé þó meðal þess sem
við er að glíma.
Hann segir að hrinan hafi náð hámarki
í fyrra en á þessu ári hafi heldur dregið
úr þó svo að vandinn sé enn gríðarlegur.
Sigurbjörn segir að stöðugt sé unnið að
því hjá fyrirtækinu að auka öryggi í
verslunum fyrirtækisins til að draga úr
glæpum. „Við erum með öryggismynda-
vélar í nánast öllum okkar verslunum, ör-
yggisverðir eru á kvöldin í þeim versl-
unum sem eru opnar til miðnættis. Vörur
hafa verið færðar til og við höfum reynt
að innleiða nýjar aðferðir,“ segir Sig-
urbjörn. Hann segir hlutskipti lögregl-
unnar erfitt. Til dæmis fari góss í mörg-
um tilvikum á haugana þar sem ekki sé
hægt að sanna með óyggjandi hætti hvað-
an varan er komin.
Sigurbjörn segir að í fyrrasumar hafi
erlend glæpagengi verið áberandi en í ár
hafi heldur dregið úr. „Enn er búð-
arþjófnaður samt gríðarlegt vandamál
hjá okkur. Oft eru 2-3 saman með litla
bakpoka eða í víðum úlpum. Þegar þeir
koma inn í verslunina dreifa þeir sér
gjarnan og 1-2 ná athygli starfsfólks
meðan sá þriðji athafnar sig. Oft rífa
þjófarnir vöru úr umbúðum sem örygg-
ismerkið er á og skilja tóma pakkningu
eftir í hillunni,“ segir Sigurbjörn Gunn-
arsson.
Suma skiptir
engu máli þótt væli
í öryggishliðum
Sigurbjörn
Gunnarsson
ÞEIM sem staðnir verða að búðarhnupli á næstu mánuðum verður
boðin sátt á staðnum sé verðmæti þýfisins undir 50 þúsund krónum.
Samtök verslunar og þjónustu vinna að þessu verkefni í samvinnu við
lögreglu. Með þessu vilja samtökin sýna frumkvæði til að stemma
stigu við vaxandi búðarhnupli og létta álagi af lögreglu.
Andrés Magnússon, framkvæmdastjóri SVÞ, segir að starfshópur
innan samtakanna vinni að þessu verkefni. Verkefnið er kallað end-
urheimt verðmæta og er unnið að breskri fyrirmynd, en þar í landi
kallast það „civil recovery“. Ráðgert er að því verði hleypt af stokk-
unum í haust.
„Í stuttu máli gengur hugmyndin út á það að þjófum eða hnupl-
urum verði gefinn kostur á að afgreiða mál með sátt á staðnum þegar
um er að ræða búðarhnupl að verðmæti allt að 50 þúsund krónur.
Sérstakir starfsmenn hjá verslunarfyrirtækjum fá vottun um að þeir
megi ganga frá svona samkomulagi í samráði við öryggisverði,“ segir
Andrés Magnússon.
Sátt gerð við hnuplara á staðnum
Andrés
Magnússon
Aðgerðir Þjófnaður á eldsneyti var vaxandi vandamál fyrri hluta sumars og var brugðist hart við, segir forstjóri N1.