Morgunblaðið - 25.09.2008, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 25. SEPTEMBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
FRÉTTASKÝRING
Eftir Jóhönnu Maríu Vilhelmsdóttur
jmv@mbl.is
FORSETAFRAMBJÓÐANDI
repúblikana, John McCain, kom
enn á óvart í kosningabaráttunni
vestra í gær. McCain tilkynnti að
hann vildi gera hlé á kosninga-
baráttunni svo hann gæti farið til
Washington og lagt sitt af mörk-
um til að sátt næðist um lausn
efnahagsvandans.
McCain fór fram á að sjón-
varpskappræðunum sem eiga að
fara fram á föstudagskvöld yrði
frestað. Þá hvatti hann Barack
Obama til að fylgja frumkvæði
sínu.
„Ég hvet forsetann til þess að
kalla til fundar með leiðtogum
beggja deilda þingsins auk mín
og öldungardeildarþingmannsins
Obama,“ sagði McCain í yfirlýs-
ingu sinni. Yfirlýsing McCains
kom aðeins nokkrum klukku-
stundum áður en George W. Bush
Bandaríkjaforseti átti að ávarpa
þjóðina vegna efnahagsvandans.
Óþarfi að fresta baráttunni
Skömmu eftir ávarp McCains
ávarpaði Obama fjölmiðla. Hann
sagðist hvorki sjá ástæðu til þess
að gera hlé á kosningabaráttunni
né að fresta sjónvarpskappræð-
unum.
„Almenningur hefur meiri þörf
en nokkru sinni áður að heyra
hvað frambjóðendurnir hafa fram
að færa,“ sagði Obama í yfirlýs-
ingu sinni. Hann sagði það verk-
efni forseta að kljást við fleira en
eitt verkefni í einu og að í ljósi
aðstæðna væri það nú mjög mikil-
vægt.
Obama sagði jafnframt að hann
hefði ekki í hyggju að fara til
Washington að svo stöddu, hann
væri í góðu sambandi við leiðtoga
þingsins og myndi fara þangað ef
nauðsyn krefði.
Efnahagur í brennidepli
Stjórnmálaskýrendur hófu þeg-
ar að velta því fyrir sér hvort
þetta skref McCains væri ætlað
til að beina sjónum frá hruni
hans í nýlegum skoðanakönn-
unum.
Það liggur fyrir að efnahags-
vandinn mun hafa alvarlegar af-
leiðingar fyrir forsetaframbjóð-
endurna. Í leiðara Washington
Post í gær kom fram að verkefni
næsta forseta hafi með efnahags-
kreppunni orðið mun meira krefj-
andi. Stór loforð beggja fram-
bjóðenda varðandi skattalækk-
anir eða aukin útgjöld verði að
lúta nýjum aðstæðum.
Vill fresta kappræðunum
McCain vill hlé á kosningabaráttunni og að kappræðum verði frestað en
Obama segir meiri þörf en nokkru sinni áður að áherslur þeirra heyrist
Í HNOTSKURN
»Samkvæmt nýrri skoð-anakönnun hefur Obama
níu prósentustiga forskot á
McCain.
»Fyrir tveimur vikum varbaráttan nokkuð jöfn, þá
leiddi McCain með tveimur
prósentustigum.
»Fleiri kjósendur segjasttreysta Obama fyrir efna-
hagsvandanum en McCain.
Reuters
McCain Efnahagsvandinn hefur
reynst McCain fjötur um fót.
ÞINGIÐ í Írak samþykkti í gær með
miklum meirihluta ný lög um
sveitarstjórnakosningar en hart
hefur verið deilt um málið í marga
mánuði. Er nú stefnt að því að kjósa
í janúar en ekki október eins og til
stóð.
Samþykktin er talin geta skipt
sköpum í viðleitni Bandaríkja-
manna við að koma á sáttum milli
helstu fylkinga í Írak. Einna harka-
legustu deilurnar hafa verið um
stöðu olíuborgarinnar Kirkuk sem
Kúrdar vilja innlima í svæði sitt í
norðaustanverðu landinu.
Niðurstaðan varð að fallast á til-
lögu Sameinuðu þjóðanna um að
þingnefnd fjalli um deilur Kúrda,
araba og Túrkmena, eins af mörg-
um þjóðarbrotum í Írak en þeir eru
allfjölmennir í Kirkuk. kjon@mbl.is
Sátt um ný
kosningalög
náðist í Írak
TVEIR flugmenn hjá félaginu Go á
Havaí hafa verið sviptir skírteininu
tímabundið vegna þess að þeir sofn-
uðu undir stýri í stuttu flugi. Vél
þeirra var á leið frá Honolulu til
Hilo-alþjóðavallarins með 40 far-
þega en missti af vellinum vegna
þess að mennirnir steinsváfu.
Flugumferðarstjórar reyndu ár-
angurslaust að ná fjarskipta-
sambandi við mennina og tókst það
eftir 17 mínútur, vélin var þá um 20
km frá Hilo. Flugmennirnir sneru
þá við og lentu í Hilo. Annar missti
skírteinið í 60 daga, hinn í 45 daga.
kjon@mbl.is
Lúr í stjórn-
klefanum
JAPANSKA
þingið staðfesti í
gær kjör Taro
Aso úr Frjáls-
lynda lýðræð-
isflokknum í
embætti for-
sætisráðherra.
Talið er að Aso,
sem sagður er
mjög íhalds-
samur þjóðernissinni, muni senn
boða til nýrra þingkosninga til að fá
ótvírætt umboð frá kjósendum.
Flokkur hans hefur haft yfirhönd-
ina í Japan í meira en hálfa öld.
kjon@mbl.is
Aso nýr for-
sætisráðherra
Taro Aso
NÍU daga gamlir tígrisdýrahvolpar sugu í gær
með ánægju gyltu á svínabúi í bænum Mar-
ianovka, um 400 kílómetra sunnan við Kíev í
Úkraínu. Móðirin, sem er í dýragarði skammt
frá bænum, hafði hafnað hvolpunum og því ljóst
þeir hefðu drepist ef þessi óvænta lausn hefði
ekki verið notuð. Dæmi eru um að hundar hafi
fóstrað tígurhvolpa en ekki er vitað um önnur
dæmi þess að svín hafi hlaupið í skarðið.
Reuters
Ætli þeir læri að rýta eins og svín?
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
RÆTT er um að herða lög um skot-
vopnaeign í Finnlandi í kjölfar
fjöldamorðsins í fyrradag. Ungur
maður, Matti Juhani Saari, réðst
þá til atlögu í iðnskóla í Kaukajoki í
vestanverðu Finnlandi og drap níu
skólafélaga sína og einn starfs-
mann skólans með skammbyssu.
Segir lögreglan ljóst að maðurinn,
sem framdi sjálfsvíg að loknu voða-
verkinu, hafi reynt að drepa fólkið,
ekki aðeins særa það.
Málið hefur valdið skelfingu í
landinu en í fyrra framdi annar
ungur maður fjöldamorð í skóla í
Finnlandi. Rannsókn lögreglu
bendir til þess að Saari hafi keypt
skammbyssuna í Jokela, bænum
þar sem árásin varð í fyrra. Ekki sé
heldur útilokað að árásarmennirnir
hafi þekkst, aðfarir þeirra hafi ver-
ið svo svipaðar.
Skotvopnaeign er útbreiddari í
Finnlandi en flestum öðrum lönd-
um heims, þar eru um 1,6 milljónir
slíkra vopna en mest er um að ræða
veiðibyssur. Matti Vanhanen for-
sætisráðherra og fleiri ráðamenn
heimsóttu Kauhajoki í gær. Vanha-
nen er meðal þeirra sem vilja huga
að aðgerðum til að reyna að draga
úr hættunni á atburðum af þessu
tagi.
„Eftir atburði af þessu tagi tel ég
að við verðum að kanna hvort það
eigi að vera svona auðvelt fyrir fólk
að komast yfir handvopn,“ sagði
Vanhanen í gær.
Um 14.000 manns búa í Kauha-
joki og blöktu þar fánar í hálfa
stöng í gær.
„Þögull en ekki einmana“
„Á yfirborðinu bara venjulegur
strákur, honum gekk vel í skóla,
var þögull en ekki einmana þótt
hann byggi einn með kettinum.“
Þannig lýsa vinir Saari honum.
Í grein á vefsíðu danska blaðsins
Politiken kemur fram að árið 2006
gegndi Saari herskyldu í bænum
Kajaani. Hann hætti skyndilega,
ekki er vitað hvers vegna en að
sögn vina hans varð hann þar fyrir
miklu einelti.
Í febrúar sl. varð hann fyrir
líkamsárás við pylsuvagn þegar
maður ógnaði honum með byssu.
Saari fór að sýna skotvopnum sí-
fellt meiri áhuga.
Lögreglan fann bréf heima hjá
honum þar sem fram kom að hann
hefði lagt drög að árásinni sl. sex
ár, hann segist hata mannkynið og
lausnin á öllu sé Walther P22-
skammbyssa.
Rætt um herta
byssulöggjöf
Reuters
Hryggð Íbúi í Kauhajoki tendrar
kerti við skólann í gær.
Vinir Saari segja að hann hafi á yfir-
borðinu verið „venjulegur strákur“ N-KÓREUMENN hafa meinað
fulltrúum Alþjóðakjarnorkumála-
stofnunarinnar, IAEA, aðgang að til-
raunastöð sinni og ætla að hefja
framleiðslu á kjarnakleyfu efni á
næstu dögum, að sögn IAEA.
Að beiðni N-Kóreumanna hefur
stofnunin nú fjarlægt allar eftirlits-
myndavélar og innsigli í tilrauna-
stöðinni í Yongbyon. Ákvörðun ráða-
manna í N-Kóreu er áfall fyrir
Bandaríkjamenn og getur grafið
undan samningi um að Norður-Kór-
ea hætti tilraunum með kjarnavopn
gegn ýmsum ívilnunum. Sjálfir segja
N-Kóreumenn að Bandaríkjamenn
hafi ekki staðið við fyrirheit um að
fjarlægja ríkið af lista yfir hryðju-
verkaríki. kjon@mbl.is
Fulltrúar
IAEA frá
N-Kóreu
Aftur hafnar
vopnatilraunir