Morgunblaðið - 25.09.2008, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 25. SEPTEMBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Það að starfa í fé-
lagsmálum á að vera
bæði skemmtilegt og
gagnlegt. Það á að vera
eðlilegt að takast á um
málefnin. Flokksstarf
á að sjálfsögðu að snú-
ast um málefnin en
ekki fólkið.
Eftir landsþing FF, sem haldið var
fyrir tæpum tveimur árum, var ég
kjörin varamaður í miðstjórn. Þegar
hópur fólks gekk úr FF færðist ég of-
ar og hef þar af leiðandi setið í mið-
stjórn Frjálslynda flokksins.
Ég hafði á þessum tímapunkti ekki
hugmynd um verklag miðstjórnar í
stjórnmálaflokki.
Fyrsti miðstjórnarfundurinn gekk
mjög vel. Sá næsti varð frekar óþægi-
legur þar sem Kristinn H. Gunn-
arsson réðst á Sigurjón Þórðarson
með skít og skömm. Ég íhugaði hvort
stjórnmál væru af þessum toga, því á
næsta fundi réðst Kristinn H. bæði á
Sigurjón Þórðarson og Magnús Þór.
Það var greinilega svona sem þessi
flokkur starfar, áttaði ég mig á.
Miðstjórnarfundunum fjölgaði og
fórnarlömbum Kristins H. fjölgaði
líka, þar var Viðar Guðjohnsen, for-
maður ungliðahreyfingarinnar, tek-
inn fyrir og Tryggvi Agnarsson, síðar
formaður kjördæmafélags Reykja-
víkur norður. Þessi læti héldu áfram
og hönd Kristins H. fór að lyftast í öll-
um æsingnum.
Félagar FF í ákváðu að stofna fé-
lag í Reykjavík suður og norður. Það
þarf að vera vettvangur til að gefa fé-
lagsmönnum kost á að
starfa. Hittast og tala
um stjórnmál.
Stofnun á félögum FF
í Reykjavík fór svo mjög
fyrir brjóstið á Kristni
H. Gunnarssyni að hann
náði ekki áttum eftir
það. Hann taldi stofnun
þessara félaga vera að-
för að sér og uppnefndi
þau Power-stöðvar.
Félögin í Reykjavík
voru búin að finna hús-
næði til að halda úti
skrifstofu en ákveðið afl
í Austurstrætinu gerði allt til að setja
fótinn fyrir þá starfsemi.
Það var meira að segja svo lág-
kúrulegt að „Starfmenn í Austur-
strætinu“ þóttust ekki kannast við fé-
lagsmanninn sem þar starfaði ef
hringt var í þeirra síma.
Þeim tókst að fæla starfsmanninn í
burtu, og alveg er ég viss um það að
þeim hefur létt þar, Austurstræt-
isfólkinu.
Svo undarlega vill til að nýverið er
búið að opna skrifstofu í Kópavogi og
þar er kominn Helgi Helgason til
starfa. Helgi er á launum hjá flokkn-
um. Það var bara gert sísvona án þess
að bera það undir stofnanir flokksins.
Ekki var það nefnt einu orði á mið-
stjórnarfundi, þar sem mikil umræða
hafði farið fram um félögin í Reykja-
vík.
Það félagsstarf sem unnið hefur
verið í Reykjavík hefur allt verið í
óþökk Kristins H. Gunnarssonar.
Enda heldur hann sig langt frá hinum
almenna félagsmanni.
Það er nú einu sinni þannig að fé-
lagsstarf þarf að vera í samtökum
sem ætla sér að skila einhverri vinnu.
Það er óumflýjanlegt.
Kristinn H. tekur ekki þátt í neinu
slíku starfi. Hann lítur niður á all-
flesta félagsmenn. Hann hefur heldur
ekki starfað í málefnavinnu flokksins.
Úr orðum Kristins H. – hvort sem um
ræðir talað eða ritað mál – er óum-
flýjanlegt annað en að lesa vanvirð-
ingu á hinum almenna félagsmanni.
Það eru alltaf átök í stjórnmálum,
það er trúlega óumflýjanlegt. Engum
leynast átökin bæði í Sjálfstæð-
isflokknum og Samfylkingunni. Það
er hins vega erfitt þegar svona lítill
flokkur getur ekki þrifist fyrir inn-
byrðis átökum.
Núna þegar Kristinn H. setur Guð-
jón í skotgröfina og segir að öfl innan
flokksins séu að niðurlægja Guðjón
Arnar, gengur hann skrefi of langt
Kristinn H. setur sig ekki inn í hlut-
ina og hann kann að færa áherslurnar
frá sér yfir á Guðjón Arnar sem er af-
ar óheiðarlegt af honum þar sem
Guðjón Arnar hefur varið hann í öll-
um tilfellum og alls ekki alltaf réttlát
að mínu mati.
Ég leyni því ekki að ég starfaði
með Nýju afli en Nýtt afl var ekki
hryðjuverkasamtök.
Ég gekk í flokk sem Kristinn H.
Gunnarsson var ekki í, hins vegar
gekk Kristinn H. í flokk þar sem allt
þetta „hryðjuverkafólk“ var fyrir,
hvernig datt honum það í hug?
Átök í Frjálslynda flokknum
Guðrún Þóra
Hjaltadóttir segir
frá upplifun sinni
af félagsstörfum
í Frjálslynda
flokknum
»Núna þegar Kristinn
H. setur Guðjón í
skotgröfina og segir að
öfl innan flokksins séu
að niðurlægja Guðjón
Arnar, gengur hann
skrefi of langt.
Guðrún Þóra
Hjaltadóttir
Höfundur er næringarráðgjafi og
félagi í Frjálslynda flokknum.
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
Í DAG er haldið upp á það að liðin
eru fimm ár síðan Lækur, athvarf
fyrir þá sem átt hafa við geðrask-
anir að stríða,
hóf starfsemi
sína. Á þessum
fimm árum hafa
margir nýtt sér
það sem Lækur
hefur upp á að
bjóða en athvarf-
ið er opið alla
virka daga og
býður upp á fjöl-
breytta dagskrá
og námskeið.
Margir koma reglulega til þess að
njóta samskipta við annað fólk og
taka þátt í dagskránni en með því
er stuðlað að auknum bata og lík-
urnar minnka á því að fólk veikist
aftur.
Um 70 manns hafa á þessum ár-
um stundað Læk til lengri eða
skemmri tíma. Hátt á þriðja tug
einstaklinga hafa farið frá Læk og
haldið áfram á aðrar brautir.
Margir hafa snúið aftur til fyrri
starfa en aðrir hafa fundið sér ný
störf sem tengjast þeirra menntun.
Þá hefur fólk farið í starfstengt
nám, störf með stuðningi eða nám
með stuðningi, sem allt eru skref
fram á við fyrir viðkomandi ein-
staklinga. Við erum stolt af þeim
árangri og ekki síður því að yf-
irleitt sjáum við mikinn mun á al-
mennri líðan fólks eftir að það
byrjar að stunda Læk. Aðalmark-
mið Lækjar hefur verið að brjóta
einangrun og auka lífsgæði þeirra
sem átt hafa við geðraskanir að
stríða. Fólk kemur á eigin for-
sendum og tekur þátt í dagskránni
eins og því sjálfu hugnast.
Í Læk er stuðst við hugmynda-
fræðina um „eflingu“ eða „empo-
werment“. Sú hugmyndafræði á
rætur að rekja til hugmyndasmiðju
félagsfræðinnar frá árinu 1960 og
sjálfhjálparhreyfingarinnar frá
árinu 1980. Um 1990 jukust vin-
sældir þessarar meðferðarleiðar og
eftir það var aukin áhersla lögð á
ábyrgð einstaklingsins og ákvarð-
anatöku hans. Vellíðan fólks sem á
við geðraskanir að stríða felst ekki
aðeins í því að viðkomandi vinni
bug á einkennum geðrænna vanda-
mála, heldur skiptir líka máli að
vekja upp þann hluta af sjálfinu
sem hefur legið í dvala. Þá er átt
við þætti eins og styrkleika einstk-
lingins, skoðanir og það að þekkja
sjálfan sig. Vellíðan felst líka í því
að vera sjálfur fær um að taka
ákvarðanir og velja sér þann lífs-
stíl sem maður sjálfur kýs. Það er
talið að efling styðji fólk í að gera
þessa endurbót á sjálfinu mögu-
lega. Í Læk er einnig stuðst við
rannsóknir sem gerðar hafa verið
til að kanna hvað reynist best í
umhverfi þeirra sem náð hafa
bata. Þar er það virðingin sem ber
hæst, þá eru það tengslin við aðra,
en umhyggja frá umhverfinu skipt-
ir líka miklu máli. Þegar fólk veik-
ist af geðröskunum þarf ein-
staklingurinn ekki aðeins að takast
á við veikindin heldur einnig for-
dómana sem því miður leynast oft
í okkar samfélagi. Þessir fordómar
eru líka til staðar hjá einstakling-
unum sjálfum sem veikjast og gera
fólki oft erfitt fyrir. Sem betur fer
fara fordómarnir minnkandi og
það hefur sýnt sig að þeim mun
minni fordóma sem einstakling-
urinn hefur sjálfur gagnvart eigin
veikindum þeim mun betur gengur
honum í bataferlinu.
Listir hafa alltaf verið veigamik-
ill þáttur í starfsemi athvarfsins.
Reglulega er farið á myndlist-
arsýningar, tónleika og aðra list-
viðburði. Þá eru haldin myndlist-
arnámskeið og þátttakendur hafa
sýnt verk sín á vegum „Lista án
landamæra“, nú síðast á Súfist-
anum í Hafnarfirði síðastliðið vor
þar sem mörg verkanna vöktu
verðskuldaða athygli. Á fyrsta ári
Lækjar var stofnað ferðafélagið
Sólarsýn, sem heldur utan um ut-
anlandsferðir athvarfsins. Lækur
hefur farið í þrjár metnaðarfullar
menningar- og skemmtiferðir, en
mörg fyrirtæki og einstaklingar
hafa stutt við Sólarsýn og gert
þessar ferðir mögulegar. Vil ég
nota tækifærið og færa þessum að-
ilum okkar bestu þakkir. Það var
mikil framsýni hjá Rauða krossi
Íslands, Hafnarfjarðarbæ og
Svæðisskrifstofu málefna fatlaðra
á Reykjanesi að koma á fót þessari
starfsemi sem margir hafa notið
góðs af og munu gera í framtíð-
inni. Ég vona og tel í raun að okk-
ur hafi á þessum fimm árum tekist
að byggja upp góðan stað sem
veitir þann stuðning sem honum er
ætlað.
ÞÓRDÍS GUÐJÓNSDÓTTIR,
hjúkrunarfræðingur
og forstöðumaður Lækjar
sem er athvarf fyrir fólk með
geðraskanir í Hafnarfirði.
Lækur 5 ára
Frá Þórdísi Guðjónsdóttur
Þórdís
Guðjónsdóttir
Eftir myndun nýrrar
ríkisstjórnar vorið 2007
var ljóst að áform voru
uppi um breytingar á
heilbrigðisþjónustu
landsmanna. Í stefnu-
yfirlýsingu stjórn-
arflokkanna kom fram
að skapa skyldi svig-
rúm til fjölbreytilegra
rekstrarforma, m.a.
með útboðum og þjón-
ustusamningum. Þessar áherslur
komu okkur framsóknarmönnum
ekki á óvart þar sem okkur var ljóst
eftir 12 ára samstarf við sjálfstæð-
ismenn að þeim þótti ganga illa að
færa reksturinn frá hefðbundnum
ríkisrekstri til einkarekstrar. Þessi
ágreiningur birtist ekki síst í fyr-
irspurnartímum þegar núverandi
formaður heilbrigðisnefndar, Ásta
Möller, spurði ráðherra Framsókn-
arflokksins út í heilbrigðismál.
Það sem kom okkur hins vegar á
óvart var að Samfylkingin skyldi
vera svona fljót að tileinka sér einka-
rekstraráráttu Sjálfstæðisflokksins
og fylgja þeim í einu og öllu í þessum
róttæku breytingum.
Eftir að forsætisráðherra, Geir H.
Haarde, hafði tjáð sig á fundi í Val-
höll með þeim hætti að samstarfið
við Samfylkinguna gerði sjálfstæð-
ismönnum kleift að gera breytingar
á heilbrigðiskerfinu sem ekki hefði
verið mögulegt með öðrum stjórn-
málaflokkum var ljóst að eitthvað
mikið var í undirbúningi. Í fram-
haldinu var síðan samþykkt á Al-
þingi að setja á laggirnar nýja stofn-
un, sjúkratryggingastofnun, og nú
hefur þeirri stofnun verið settur
lagarammi.
Óðagotið og málsmeðferðin
Öll málsmeðferð af hálfu heil-
brigðisráðherra og formanns heil-
brigðisnefndar var með endemum.
Frumvarpinu um sjúkratryggingar,
sem nú er orðið að lögum, var dreift
á Alþingi sl. vor –
meira en mánuði eftir
að frestur til að leggja
fram mál hafði runnið
út. Formaður tók sér
síðan það bessaleyfi,
sem ekki samræmist
þingsköpum, að senda
málið út til umsagnar í
eigin nafni til að vinna
tíma. Heilbrigð-
isráðherra auglýsti
stöðu forstjóra fyrir
stofnunina án þess að
um hana giltu lög og
svona mætti áfram telja. Engu að
síður náði málið ekki fram að ganga
á vordögum en það var afgreitt nú á
septemberþinginu. Áður hafði heil-
brigðisnefnd farið í kynnisferð til
Svíþjóðar til að eiga samtöl við Svía
um þær breytingar sem þeir hefðu
gert á fyrirkomulagi heilbrigð-
isþjónustunnar en þaðan er aðalfyr-
irmynd þeirra breytinga sem hér
eru nú orðnar að veruleika. Í Svíþjóð
er heilbrigðisþjónustan á hendi hér-
aðanna og hafa sjö af 20 héruðum
tekið upp umrætt fyrirkomulag.
Þessi ferð tókst ágætlega og var í
marga staði upplýsandi.
Hvers vegna styðja framsókn-
armenn ekki breytingarnar?
Þingmenn Framsóknarflokksins
sátu hjá við lokaafgreiðslu málsins
og færði ég rök fyrir þeirri afstöðu í
umræðunni. Við styðjum að sjálf-
sögðu markmið frumvarpsins sem er
að tryggja sjúkratryggðum aðgang
að fullkomnustu heilbrigðisþjónustu
og aðstoð sem á hverjum tíma eru
tök á að veita og að allir sjúkra-
tryggðir njóti hér eftir sem hingað
til umsaminnar þjónustu, óháð efna-
hag. Við styðjum einnig þann tilgang
frumvarpsins að styrkja hlutverk
ríkisins sem kaupanda heilbrigð-
isþjónustu. Kostnaðargreining ein-
stakra aðgerða og læknisverka er
mikilvæg og að því máli hefur verið
unnið. Við teljum hins vegar mik-
ilvægt að áfram verði lagt til grund-
vallar að heilbrigðisþjónusta getur
aldrei orðið í formi hefðbundinna
viðskipta þar sem hagnaðarvon ræð-
ur för.
Það sem við viljum ekki bera
ábyrgð á er framkvæmd heilbrigð-
isráðherra Sjálfstæðisflokksins á
lögum um sjúkratryggingar. Það
liggur í loftinu að breyting til víð-
tæks einkarekstrar er á döfinni og
eitt er víst að sporin hræða. Á stutt-
um ferli hefur heilbrigðisráðherra
gripið til gerræðislegra ráðstafana
sem gefa vísbendingar um það sem
koma skal. Margt er óútfært sem
varðar þessa lagasetningu og stjórn-
arsinnar segja ýmist að mikill kostn-
aður við rekstur heilbrigðiskerfisins
sé ástæða breytinganna eða að þetta
nýja fyrirkomulag muni ekki draga
úr kostnaði. Það er algjörlega óljóst
hvernig samningar verða útfærðir
gagnvart minni stofnunum á lands-
byggðinni sem gegna mikilvægri
þjónustu og ekki er ljóst hvernig
hlutverk heilbrigðisstofnana í
menntun heilbrigðisstétta verður
leyst af hendi. Svona mætti áfram
telja.
Þau lög um sjúkratryggingar sem
nú hafa verið sett eru fyrst og
fremst rammi utan um þann vilja
Sjálfstæðisflokksins að stórauka að-
komu einstaklinga að rekstri heil-
brigðisstofnana.
Við framsóknarmenn munum
standa vaktina og veita stjórnvöld-
um aðhald á næstu mánuðum – með
hagsmuni landsmanna í huga.
Okkur er annt um heilbrigð-
iskerfið sem byggt hefur verið upp
undir okkar forystu og er talið eitt
það besta sem þekkist á byggðu bóli.
Ný lög um sjúkratryggingar
Valgerður
Sverrisdóttir
Valgerður Sverrisdóttir
»… að heilbrigð-
isþjónusta getur
aldrei orðið í formi hefð-
bundinna viðskipta þar
sem hagnaðarvon ræður
för.
Höfundur er þingmaður.
Lag: Ástarfaðir himin hæða
Breytt sé kjörum milli manna
mikil nú og brýn er þörf.
Best það oflaun – örbirgð sanna,
ó, sú verði breyting djörf.
Jafnrétti sé karla og kvenna.
Kristur þeirrar stefnu var.
Ei má í hans fótspor fenna,
fetum veg hans einnig þar.
Hnattrænn sá er verstur vandinn,
voðalegust styrjöld er.
Himnaföður friðarandinn,
fer í trú til jarðar hér.
Vígaferlum víst menn hætti,
veljum samning, frið’ að ná.
Dyggðum með hver deilu sætti
dagljóst kveðjum vopnin þá.
Villt er árás! enginn gegni
eitursölum – höfnum þeim.
Líf er heilagt, vel því vegni
Vinning gefi þessum heim.
Kærleikurinn, kært er nafnið,
kærast þó er hann að fá.
Dýrlegt hann er dyggðasafnið.
Drottinsbæn með gefi þá.
Stjórnmál augljóst þjóðir þiggja,
þjónustu og stjórn að fá.
Þau mál fái á bjargi að byggja.
Bjargið Jesús hann er þá.
Efni sín og eign hver skoði
uppgjörið sé hvergi valt.
Einn er þegna og þjóðar voði
það er skuldafenið allt.
Kærleiks flokkur kom til greina
kynnir sannleik þjóð að fá.
Góðs að vænta var að reyna
vandamála lausn að tjá.
PÉTUR SIGURGEIRSSON
biskup.
Væntingar