Morgunblaðið - 12.10.2008, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. OKTÓBER 2008 35
UMRÆÐAN
Vertu viðbúin(n) vetrinum
Glæsilegt sérblað tileinkað vetrinum
fylgir Morgunblaðinu föstudaginn 31. október.
• Utanlandsferðir yfir vetrartímann.
• Skemmtileg afþreying innanlands.
• Vetraríþróttir - góð hreyfing og útivera.
• Hvað má gera sér til skemmtunar í vetur,
leikhús fleira.
• Teppi, kerti, bækur og annað hlýlegt.
• Haustskreytingar.
Meðal efnis er:
• Skemmtilegir og kósý hlutir fyrir
heimilið.
• Matarboð á veturna.
• Hvernig má verjast kvefi og öðrum
leiðindakvillum sem fylgja vetrinum.
• Bíllinn í vetrarbúning.
• Góð og hlý föt fyrir alla aldurshópa.
• Andleg heilsa.
Allar nánari upplýsingar veitir
Katrín Theódórsdóttir í síma 569 1105 eða kata@mbl.is.
Ásamt fullt af öðru spennandi efni.
Auglýsendur!
Pantið fyrir klukkan 16, mánudaginn 27. október.
HÖFUNDUR þessa
pistils hefur marglýst
yfir þeirri skoðun sinni,
að ráðstjórnarmenn-
irnir Davíð Oddsson og
Halldór Ásgrímsson
muni fá harðari dóma
sagnfræðinga fram-
tíðar en nokkrir aðrir
ráðamenn þjóðarinnar
að undanskildum Jör-
undi hundadagakon-
ungi og Danastjórn
miðalda. Nú er að því
komið að undanskilja
ekki hina tvo síðast-
nefndu.
Menn mæla hver
upp í annan, að nú sé
ekki rétti tíminn að
finna sökudólga. Fram-
sóknarmenn japla á því
eins og beljur á frosnum næpum að
ekki megi horfa í baksýnisspegilinn,
heldur beint fram. Á því ætlar þeim
að verða hált eins og fleirum.
Allir, sem augu hafa opin, gera sér
grein fyrir að vandamál íslenzku
þjóðarinnar nú eru arfleifð stjórnar
þessara tveggja manna, sem færðu
ævintýramönnum ríkisbankana á silf-
urfati. Mönnunum, sem litlu munaði
að tækist að kollsigla íslenzku þjóð-
arskútunni. Þeirra vegna mun það
taka þjóðina ófá ár að endurheimta
æru sína á öðrum löndum.
Gefins að kalla afhentu ráðstjórn-
armenn einkavinum lungann úr ver-
aldlegri auðlegð almennings: Fiski-
miðin fyrst og síðan
Síldarverksmiðjur ríkisins, bankana,
Landssímann og Íslenzka að-
alverktaka sem kannski er ljótasta
dæmið.
Síldarverksmiðjurnar
voru ekki seldar hæst-
bjóðanda heldur einka-
vinum fyrir einn þriðja
af eigin fé þeirra, eins og
það var skráð, en í raun
fyrir hálfvirði nýjustu
verksmiðjunnar á Seyð-
isfirði.
Forsætisráðherrann
þáverandi marglýsti því
yfir að Landsbankinn
yrði seldur dreifðri sölu.
Það var svikið og brugg-
urum frá Pétursborg
seldur fyrir lægri tölu
en sem birtar voru lengi
vel sem ársfjórðungs-
legur gróði af rekstri
bankans. (Nú er því
fagnað, að 1700 málverk
Landsbankans séu aftur
komin í eigu þjóð-
arinnar. Þau voru aldrei
seld, heldur gefin með
bankanum sem kaup-
bætir – „rabatt“.)
Við sölu Landsbankans notuðu
framsóknarrummungar tækifærið og
létu selja sér hlutabréf bankans í Vá-
tryggingarfélagi Íslands með a.m.k. 5
– fimm – milljarða afslætti. Seldu síð-
an þrem árum síðar með 25 – tutt-
uguogfimm – milljarða króna ágóða.
Miðað við annað í einkavæðingunni
er óhætt að fullyrða að í sölu Lands-
símans hafi ekki verið heil brú.
Það var utanríkisráðherrann, Hall-
dór Ásgrímsson, sem seldi sjálfum
sér og vinum sínum Íslenzka að-
alverktaka. M.a.s. formanni Einka-
væðingarnefndar, Jóni Sveinssyni.
Söluverð 3,2 milljarðar. Sama mun
hafa verið uppi á teningnum með lóð-
ir í Blikastaðalandi og stórvirkar
vinnuvélar á Keflavíkurvelli og mál-
verkin í Landsbanka. Það góss virðist
hafa verið afhent sem kaupuppbót.
Eigi alls fyrir löngu fréttist af sölu
lóða í Blikastaðalandi. Morgunblaðið
skýrði svo frá, að ekki fengist upp-
gefið söluverð, en menn gerðu ráð
fyrir að það hefði numið 16-18 millj-
örðum.
En það á ekki að finna sökudólga.
Framsóknarmafían á að fá að njóta
ávaxta erfiðis síns við að hramsa til
sín auðæfi. Finnur, Helgi S., Halldór,
Þórólfur og co. eiga að vera velkomn-
ir að sjálftöku sinni.
Og nú blasir við arfleifð ráðstjórn-
arherranna, Halldórs og Davíðs, og
menn trúa ekki sínum eigin augum.
Það eru meinleg örlög, að öðrum
þeirra virðist enn haldast uppi að
hræra í pottum ríkisvaldsins að vild
sinni, en réttir valdhafar horfa á að-
gerðalausir, sárir og ákaflega móðir.
Arfleifðin
Sverrir Her-
mannsson fjallar
um sölu ríkisfyr-
irtækja
Sverrir
Hermannsson» Og nú blasir
við arfleifð
ráðstjórn-
arherranna,
Halldórs og
Davíðs, og menn
trúa ekki sínum
eigin augum.
Höfundur er fv. bankastjóri
Landsbanka Íslands.
„CARRY trade“ er
nafn á ákveðinni teg-
und viðskipta. Þetta
hugtak er ekki mikið
kynnt í íslenskum
fjármálablöðum, samt
er Ísland, miðað við
höfðatölu, lang-, lang-
stærsta „Carry
trade“-landið í heim-
inum. Ástæða þess að
fjölmiðlarnir kynna okkur Íslend-
ingum ekki þetta hugtak er að
„Carry trade“ hefur á sér slæmt
orð. „Carry trade“ gefur af sér, að
því er virðist, gífurlegan hagnað í
fyrstu, en endar svo alltaf í gjald-
þroti og hörmungum. Þetta vita all-
ir fjármálamenn. „Carry trade“ fer
þannig fram að tekin eru lán í lönd-
um með nánast enga vexti, t.d. í
Japan, og flutt til hávaxtalanda eins
og Íslands. Mikil þensla og skuld-
setning verður í landinu. Hið mikla
fjármagn sem streymir til landsins
gerir það að verkum að verð á
hlutabréfum og húseignum hækk-
ar, þótt þetta séu að mestu leyti
sömu eignirnar og voru fyrir. Um
síðir gerist það í hinu skuldsetna
landi þar sem peningunum hefur
verið dælt inn að gengið tekur að
falla um leið og gengið styrkist í
lánveitendalandinu. (Sjá you-
tube.com/
watch?v=JjglR2KYz5o&feat-
ure=related)
Fjármagnið er sogað tilbaka út
úr landinu, lánin falla, samtímis
hefur orðið verðfall á eignunum,
þær duga ekki á móti skuldunum,
ægilegar hörmungar ganga yfir
landið. Þetta gerist reglulega, þó
sérstaklega í löndum þar sem lítil
reynsla er af bankamálum.
En nú fer ég að koma að efninu.
Hið stórkostlega við bankaviðskipti
í dag er að það er hægt að græða á
tapinu líka. Þegar staða bankanna
er orðin vonlaus er til dæmis hægt
að framkalla gengisfellingu til þess
að fá gengishagnað líkt og íslensku
bankarnir hafa gert undanfarið ár.
Annað sem hægt er að gera í and-
látsferlinu er að taka svokallaða
skortstöðu gegn hávaxtagjaldmiðl-
inum. Veðjað er á að gengið muni
falla. Vandamálið er að þegar and-
látsferlið er tiltölulega langt komið,
eins og hjá íslensku bönkunum að
undanförnu, þá er allur heimurinn
sannfærður um að gengið muni
falla og allir vilja taka skortstöðu
gegn hávaxtagjaldmiðlinum. En
ekki er hægt að taka
skortstöðu gegn krón-
unni nema einhver
mótaðili finnist sem er
tilbúinn til að veðja
jafnmiklu á móti að
gengi krónunnar muni
styrkjast. Vogunar-
sjóðir stóðu í biðröðum
eftir að fá að taka
skortstöðu gegn krón-
unni, en enginn heil-
vita Íslendingur sem
átti peninginn sjálfur
vildi veðja á móti, að
gengið myndi styrkjast, þegar búið
var að spá að bankarnir myndu
lenda í kröggum. En íslensku bank-
ana vantaði sárlega skortstöð-
ugróða, eða umboðslaun fyrir að
miðla skortstöðusamningi (það eru
íslensku bankarnir sem taka út og
miðla skortstöðum gegn Íslandi).
Eina færa leiðin til þess að finna
fjármagn til þess að veðja á móti
(þ.e. að krónan myndi styrkjast)
væri að véla út almannafé til þess.
Víkur nú sögunni annað. Maður er
nefndur Bjarni Ármannsson. Hann
er fjármálamaður og sérhæfir sig í
að sölsa undir sig almannafé. Þegar
hann var bankastjóri Íslandsbanka
tókst honum að ná til sín persónu-
lega miklum auðæfum. Næst tókst
honum að ná til sín geysimiklu al-
mannafé úr fæðingarorlofssjóði.
Síðan varð hann höfuðpaurinn í
mesta hneykslismáli seinni ára sem
leiddi til falls borgarstjórnar
Reykjavíkur, nefnilega REI-
málinu. Þar tókst honum næstum
því að ná til sín orkuauðlindum
þjóðarinnar með einokunarsamn-
ingum. En spillingin komst í há-
mæli og þjóðin vissi ekki betur en
að Bjarni væri fluttur utan. En, nei.
Þorsteinn Már Baldvinsson og Lár-
us Welding laumuðu Bjarna inn í
Almenna lífeyrissjóðinn; settu
minkinn mitt í langstærsta
hænsnabúið. Meðan Bjarni hefur
verið í stjórn lífeyrissjóðsins hefur
einmitt verið tekin skortstaða með
gengishækkun íslensku krónunnar.
Það þýðir að allur gengishagnaður
af hinni geigvænlegu gengisfellingu
undanfarinna vikna rennur ekki til
lífeyrissjóðanna heldur til bankans.
Ef Almenni lífeyrissjóðurinn á einn
milljarð dala þá hefði sjóðurinn þar
átt 60 milljarða íslenska króna virði
fyrir ári. Eftir gengisfellinguna
núna þá ætti sjóðurinn að eiga í
krafti þessa milljarðs dollara 110
milljarða íslenskra króna. En nú er
búið að búa svo um hnútana að líf-
eyrissjóðurinn á bara áfram 60
milljarða en bankinn (eða e.t.v.
kaupandi hans af skortstöðunni)
hefur fengið 50 milljarða geng-
ishagnaðinn. Þetta sýnir svo ekki
verður um villst að atburðir liðinna
daga eru meðvitað framkallaðir.
Þess ber að geta að skortstaða
gegn íslensku krónunni hefði stuðl-
að að áhættudreifingu, þá hefðu
verðmætabreytingarnar á íslensku
og erlendu eignunum hreyfst í
gagnstæðar áttir, en skortstaða
með styrkingu íslensku krónunnar
magnar hreyfingarnar í sömu átt
fyrir íslenskar og erlendar eignir.
Það er því ekki áhættudreifing og í
raun ólöglegt fyrir lífeyrissjóði.
Kæri lesandi. Sagt er að framtíð Ís-
lands sé björt, við eigum bæði orku-
auðlindir og auðlindir í hafinu. Hins
vegar gleymist að við eigum ekki
lengur fiskinn, og nýlega tókst
næstum því að stela orkuauðlind-
unum. Vegna þess að siðferðisþreki
þjóðarinnar er ábótavant og skoð-
anamyndun stýrt af fjölmiðlum í
eigu auðmanna, þá munum við ekki
bera gæfu til þess að nýta auðlind-
irnar til almannaheilla líkt og Norð-
mönnum hefur tekist.
Bjarni Ármannsson og
Almenni lífeyrissjóðurinn
Andrés Magnússon
skrifar um efna-
hagsmál
» Bjarni Ármannsson
situr í stjórn Al-
menna lífeyrissjóðsins
fyrir Glitni. Tekin hefur
verið skortstaða sem
færir gífurleg auðæfi frá
sjóðnum til bankans.
Höfundur er læknir.
MORGUNBLAÐIÐ birtir alla út-
gáfudaga aðsendar umræðugrein-
ar frá lesendum. Blaðið áskilur sér
rétt til að hafna greinum, stytta
texta í samráði við höfunda og
ákveða hvort grein birtist í um-
ræðunni, í bréfum til blaðsins eða
á vefnum mbl.is. Blaðið birtir ekki
greinar, sem eru skrifaðar fyrst og
fremst til að kynna starfsemi ein-
stakra stofnana, fyrirtækja eða
samtaka eða til að kynna viðburði,
svo sem fundi og ráðstefnur.
Innsendikerfið
Þeir sem þurfa að senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðs-
ins. Formið er undir liðnum
„Senda inn efni“ ofarlega á forsíðu
mbl.is. Einnig er hægt að slá inn
slóðina www.mbl.is/sendagrein
Ekki er lengur tekið við grein-
um sem sendar eru í tölvupósti.
Í fyrsta skipti sem formið er
notað þarf notandinn að nýskrá sig
inn í kerfið, en næst þegar kerfið
er notað er nóg að slá inn netfang
og lykilorð og er þá notandasvæðið
virkt.
Ekki er hægt að senda inn
lengri grein en sem nemur þeirri
hámarkslengd sem gefin er upp
fyrir hvern efnisþátt en boðið er
upp á birtingu lengri greina á
vefnum.
Nánari upplýsingar gefur starfs-
fólk greinadeildar.
Móttaka aðsendra greina