Skinfaxi - 01.09.1925, Blaðsíða 22

102
SKINFAXI
framsöguræða mælti vera á ungmennafélagsfundi, þar
sem rætl er um þetta mál, en eftir að framsöguræða er
flutt, má í umræðum altaf bæta við nýjum dænmm,
sem skýra frásögnina, fæst þá óþrjótandi umliugsunar-
forði.
Mikið hefir verið ritað og rætt um, hvernig á því
standi, að íslendingar hinir fornu rituðu ódauðlegar
sögur og gerðu það einir allra Norðurlandabúa. Aldrei
mun þetta merkilega mál verða skýrt tilhlitar, svomargt
hefir það verið og mikilsháttar, sem studdi sagnalist
okkar Iiina fornu. pó hefir vcrið bent á ýmislegt, sem
skýrir mál þetta að nokkru, svo sem ]>að, að sögurn-
ar séu bein afleiðing af trúar- og siðgæðishugmyndum
Islendinganna fornu, ættarbönd þeirra hafi verið svo
sterk, og víkingseðlið runnið þeim svo mjög i merg og
blóð, að ekki þótti annað sæma dugandi mönnum, en
greiða blóðhefndir fyrir frændur sína, ]>á, sem vopn-
bitnir urðu, enda séu deilur og vígaferli aðalefnið í
fornsögum. En það þurfti fleira en þetta til þess að
skrifa sögurnar, Norðmenn voru líka vikingar engu sið-
ur en íslendingar, en skráðu þó fátt um styrjaldir
sínar.
Sagnalist og ritsnild íslendinga er heimaalin og má
því heita séreign þeirra; frumbýlisár, ferðamenska og
þjóðskipulag íslendinga á lýðveldistímanum Iiefir gef-
ið henni lífið og gerí hana svo þjóðlega, sem raun hef-
ir á orðið.
pegar landnemar íslands létu í haf, til þess að leita
eyjunnar í úthafinu, urðu þeir að kveðja flest sem þeir
áttu og unnu, þá mistu þeir eignir og óðul, æltland og
frændur, og margir þeirra urðu að láta þá óbætta; þeir
hlutu því að segja eins og Grimur, að þeir báru ekki
gæfu til að þjóna ofjörlum sínum eins og þeir vildu
og vert var. ]?eim svall bæði heift og harmur við heim-
anbúnað, og sist að furða, þó að þeim hafi orðið visla-
skiftin og frumbýlingsárin næsta minnisstæð; eflaust