Skinfaxi - 01.09.1925, Side 25

SIÍINFAXI
105
leita víða í nútíðarritum, án þess að finna fegurra dreng-
skapardæmi eða meiri sannleiksást en hjá heiðingjan-
nm Kolskeggi. Hann kvaddi bróður sinn, ættjörð og
alt, sem hann unni, til þess að efna orð sín og lilýða
landslögum. Fögur er þessi fyrirmynd Njálu og margt
má af henni læra.
Enda er óhætt að segja um Njálu, að þar er ekki
ein báran stök. Hún á ótæmandi auð af algildum sann-
indum og lífsspeki, sem liver maður getur lært mikið
af, en því mun Njála misskilin, að oft er illa lesið, næg-
ir þar að minna á almenningsdóminn um Hallgerði og
Bergþóru, hann hefir verið mjög á einn veg. Bergþóra
lofuð sem mest má verða, en Hallgerður talin ímynd
afhrakskvenna, hún hefir verið kölluð kvensvarkur
hinn mesti og þjófur, og síst er því gleymt, að hún
réð mönnum sínum hana, en þess er sjaldan minst, að
Bergþóru var líka áfátt í ýmsuni greinum, hún var
skapstór og óvægin og eggjaði syni sina fast til hefnd-
arverka, þó ærið væru þeir framgjarnir, því má segja
að margt hafi verið líkt í skapgerð þessara kvenna, en
þó verður að lokum hár himinn á milli þeirra, það er
bjart um Bergþóru sem framast má verða, hún stígur
á bálið með þeim, sem hún unni, og lét lif sitt í örm-
um hans, en ólánið og ömurleikinn slcefla yfir Hall-
gerði við Iiliðina á víga-Hrappi, hinum mesta óhappa-
manni. Af hverju stafar þessi mikli munur á frægðar-
ljóma? Af mismunandi áhrifum frá vinum og sam-
ferðamönnum. Bergþóra var ung gefin Njáli og unni
honum hugástum, hún bjó mestan hluta æfi sinnar
með hæglátum spekingi, sem luinni að göfga kosti henn-
ar, þess vegna hrann hún með honurri, en örlögin nídd-
ust á Hallgerði, þau grófu kosti liennar kvika, en not-
uðu gallana. Fóstri hennar var striðlyndur ójafnaðar-
maður og Höskuldur notaði illa föðurréttinn, er hann
gaf liana barnunga til fjár, þvert á móti vilja hennar.
En það sannaðist á Hallgerði, að fáir ganga ólánsmenn