Skinfaxi - 01.07.1955, Qupperneq 48

SKINFAXI
96
skoriS, sem hafa þurfti til lífsframfæris. Reyndu því hinir
þurfandi menn að reita allt, sem þeir gátu við sig losað, og
gjaldmiðill var i, til að láta fyrir bita og sopa og seðja sár-
asta sultinn. — Meðal annars var tóbakið, sem fékkst bæði
illt og lítið, en belgiskt tóbak var öðru hverju á boðstólum —
í laumi. íslendingurinn átti hring nokkuð verðmætan, og lét
liann fyrir tóbakið. Hafði hann við það nóg að reykja í tvo
mánuði eða lengur og þóttist vel hafa að verið. — Ég verð
að segja, að ég hrökk við, þegar ég heyrði þetta. Þarna skorti
manninn nær allar frumstæðustu lífsnauðsynjar, en slíkt var
ægivald tóbaksnautnarinnar, að tóbakið varð hann að fá, livað
sem öðru leið, og lét liann því dýrgrip af fingri sér til að
ná því í sína eigu.
Eftir öllum sólarmerkjum að dæma í frásögninni, er þetta
liinn mesti sæmdar- og manndómsmaður, og þó átti tóbakið
slíku valdi að fagna yfir honum. Hvað segið þið um það, ungu
sveinar og meyjar, sem nú eruð að stinga upp í ykkur fyrstu,
annarri eða þriðju sígarettunni, og þykist menn af? Treystið
þið ykkur til að standast tóbaksraunina betur en þessi sjó-
maður? Ég geri það ekki, þrátt fyrir mitt álit á ykkur.
Þið hugsið nú e. t. v. og segið, að þið vonizt eftir, að slík
Iierleiðing, eða önnur lienni iík, verði ekki ykkar hlutskipti
á lifsleiðinni. Ég vona það lika af heilum liug. En enginn
veit, hvað yfir kann að dynja, og alltaf er bezt að vera ekki
bundinn neinum þeim ávana, sem ekki er hægt að varpa frá
sér livenær, sem þörfin krefur.
En það þarf ekki að sækja dæmi í þýzka nauðungarvinnu til
að finna vald tóbaksins. í íslenzkri þjóðarsögu skráðri, og
þó einkum óskráðri, úir og grúir af sögnum um menn, sem
gátu gengið alls á mis vegna fjölskyldu sinnar — nema tóbaks-
ins, fyrir því urðu þarfir barnanna að vikja. — Er það ekki
ægilegt?
Mig minnir að Sigurður Guðmundsson skólameistari ræddi
einhvern tíma um það, hvað væru algáðir menn. Ég man ekki,
að hvaða niðurstöðu sá mikli máls og andans snillingur komst,
en ég held því fram, að sá maður sé ekki fullkomlega algáður,
sem hefur vafið að sér einhvern þann fjötur i lífsvenjum, sem
liann fær á engan veg slitið, jafnvel þó segja megi, að líf
liggi við. Og tóbaksnautnin er sá Gleipnir, sem einna mein-
lausastur sýnist i fyrstu, en fjötrar þvi harðar, sem meir er
um brotizt.
Kveikið því aldrei í fyrstu sígarettunni!
5. 5. 1955.