Skinfaxi - 01.07.1959, Blaðsíða 4

G8
SKINFAXI
Kristofer Bruun talar um, að sig hafi
langaS að gera lif sitt að ljóSi. Hann vík-
ur þar aS því, að skáldin séu oft ekki í
samræmi við það, er þau sjá fegurst á
innblástursstundunum, en eigi að síður
sé jiað göfugt viðfangsefni að leitast við
að gera mannlífið, sína eigin ævi, að lista-
verki.
Þar hafá menn brugðizt. Það er eftir-
tektarvert, að útburðirnir, sem balda
vöku fyrir Stepliani G. Steplianssyni, eru
ekki aðeins þær sálir. sem sviknar voru
um sinn rétt, lieldur einnig þær, er sviku
aðra um lífsréttindin.
Á götum Rómaborgar gengu þeir sam-
tímis Seneca og Páll postuli. Það eru á-
höld um, hvor þeirra bafi ritað eða tal-
að fagurlegar um mannhelgi og rétt
mannsins til l'relsis og annars jiess, er
mestu varðar. Báðir munu þeir hafa dáið
fyrir tilstilli lærisveins annars þeirra,
Nerós keisara.
Við höfum frásagnir um dauða Senecu.
Sendimenn komu til hans frá Neró með
skipun um að haun réði sér bana.
„Ég verð að fá að rita erfðaskrá mína,“
mælti hann.
„Til Jiess er enginn tími.“
„Gott og vei,“ mælti Seneca þá við sína
nánustu, „ég eftirlæt ykkur Jiað, sem betra
er veratdarauði, en j)að er fagurt fordæmi
göfugs lífs míns.“
Þvi miður var hér ofmælt. Seneca hafði
liugsað fagurlega og ritað, en líf lians var
ekki fagurt. Hann var eirin mesti auð-
maður samliðar sinnar, og hafði hann
eignazt auð sinn með samvizkulausu okri,
])annig, að jafnvel heil skattlönd stundu
undir Jieirri ájiján.
Páll postuli gat hins vegar með góðri
samvizku fengið fagurt fordæmi ævi
sinnar i hendur mannkyninu, þar sem
voru fjársjóðir þjónustu hans í þágu lífs-
hugsjónarinnar.
Norskt skáld var að deyja. Yfir rúmi
lians í sjúkrahúsinu héklc spjald, J)ar sem
á skyldi ritað J)að, sem sjúklingurinn
hefði með sér. Spjald J)etta var autt.
„Nakinn kom ég af móðurlífi, og nak-
inn fer ég héðan,“ sagði hann brosandi
við vin sinn.
En i nekt hins ytra lét hann þjóð sinni
eftir innri klæði; skjólgóð reyndust þau,
er kalt blés fyrir norsku Jijóðinni.
Ungmennafélögin urðu til á hugsjóna-
tímum. Islenzka ])jóðin átti sér draum
frá þeim degi, er Ingólfur Arnarson steig
á skipsfjöl úti í Noregi, drauni um far-
sæld, frelsi, lög og rétt, er gefi einstak-
lingnum meiri skilyrði til J)roska og at-
liafna en Haraldsrétturinn, að sama skapi
og víðlendara var og meira útsýni í land-
námi Ingólfs cn i þröngum hyggðiun vest-
anfjalls í Noregi.
Draumurinn rættist. íslenzka J)jóðin
gerði líf sitt að ljóði og listaverki.
En J)ar kom, að menn hættu að lifa lmg-
sjónalífi, enda J)ótt níénn hrygðu upp
ódauðlegum myndum í.ritum.
Það varð þjóðinni dýrt að hregðast
draumi sínum og hugsjónum.
En alltaf átti hún sér J)ó spámenn, trú-
arleiðtoga, þeim mun stærri sem fleiri
dyrum var lokað með óáran, einokun og
einveldi, og veraldlega höfðingja, er har
hált; þótt Jieir yrði að lúta erlendri há-
tign, leituðust J)eir við að standa á rétl-
inum.
Loks tók svo að vora i landinu, veður-
far var að visu enn slæmt, en suðrið tók