Skinfaxi - 01.07.1959, Blaðsíða 7

SKINFAXI
71
liennar svarta myrkt. Ægilegur smánar-
blettur var hún á mannkyninu.
Flestar byltingar mannkynssögunnar
eru tengdar hugsjónum: samvizkufrelsi,
borgaralegu jafnrétti, sjálfstæði þjóða,
jöfnun lifskjara. Byltingin, sem við létum
viðgangast og kom heimsstyrjöldinni af
stað, var gei’samlega hugsjónasnauð.
Á mikilli tækniöld hættir mönnum við
að vanmeta einstaklinginn, livers sinnis
hann er og gerðar. En það skyldu menn
hafa hugfast, að um áratugi mótaðist saga
og flest framvinda mála í heiminum lang-
inest af atferli manns, er hafði enga hug-
sjón og var orðinn eins og óarga dýr.
Þeir, sem telja uppeldi og mótun ungs
fólks nokkurs vii’ði, ættu að lxugleiða, hve
langt niður á við hugsjónaleysið getur
leitt manninn og mannkynið.
En voru það þó ekki hugsjónamennirn-
ir, sem unnu heimsstyrjöldina síðari og
fórnuðu lífinu margir hverjir fyrir liug-
sjónir friðar og fi-elsis?
Að mörgu leyti er það rétt, en það er
bara ekki nóg að vinna heimsstyrjaldir
undir merkjum hugsjóna. Það þarf að
vinna mannshjörtun undir það merki og
láta friðinn mótast af því. Annars vei’ða
alltaf styrjaldir, kúgun og ofbeldi, sem
ríkir, unz yfir lýkur og öll von er úti.
Svokallaður friðui’, sem nú er, er um
of hugsjónasnauður. Við þurfum ekki
langt að fara til þess að sjá þess merki.
Stórveldi án íhlutunar friðarsamtaka
heims hefur beitt okkur Islendinga liin-
um mestu rangindum og ofheldi.
En heimsríkin eru heildir, sem einstak-
lingar mynda. Hlutdeild hinna mörgu ein-
staklinga í sameiginlegri sekt skiptir
mestu máli.
Hemingway tilfærir þessi orð að upp-
hafi hókar sinnar „Klukkan kallar“:
„Enginn maður er eyland, einhlítur
sjálfum sér. Sérhver maður er brot meg-
inlandsins, bluti veraldar. Ef sjávarbylgja
skolar moldarhnefa til liafs minnkar Evr-
ópa, engu síður en eitt annes væri, engu
síður en óðal vina þinna eða sjálfs þín.
Dauði sérhvers manns smækkar mig, af
því að ég og mannkynið erum eitt. Spurðu
því aldrei, hverjum klukkan hringir. Það
er þín eigin líkhringing.“
Mundi þess ekki gerast þörf, að hringt
væri klukku hugsjónanna, glymur ekki
um of í eyruin klukka dauðans og hug-
sjónafátæktarinnar?
Jens Marinus Jensen, fyrrum formaður
dönsku ungmennafélaganna, segir frá
því, að hann var barn að skoða mynda-
albúm fjölskyldunnar. Þar gat að líta
vinnulúið józkt bóndafólk með þrek og
seiglu í svipnum, en beygt nokkuð af
harði'i lífsbarátt.
Á einni myndinni gat þó að lita mann,
bjartan yfirlitum með mikla reisn og
höfðinglegan.
Drengurinn þaut með albúmið til
mömmu sinnar, hreykinn af þessum
fallega frænda.
„Þetta er ekki frændi okkar,“ sagði
móðir hans. „Þetta er hann Björnstjerne
Björnson.“
Foreldrar lians höfðu einhvern tíma
farið á mót til þess að hlusta á Björnson
og orðið svo hrifin af honum, að þau létu
mynd af lionum rneðal fjölskyldumynd-
anna.
Hversdagsleikinn er annar í dag hér
hjá okkur en meðal józkra bænda fyrir
síðustu aldamót. En okkur er í dag í starfi