Skinfaxi - 01.04.1960, Blaðsíða 6

38
SKINFAXI
Þeir ætluðust sem sé til þess, að sá tími,
sem fólk þyrfti hvorki til hvildar né vinnu,
væi’i notaður til þekkingarleitar og menn-
ingarauka.
Erlendis — til dæmis hjá frændþjóð-
um okkar á Norðurlöndum — lxefur og
vei’ið stofnað lil víðtækra fræðsluhreyf-
inga meðal ungs fólks, jafnt i fjölbýlum
sveitum eins og í þorpum og bæjum.
Starfræktir hafa verið fræðslu- og les-
hringar, leiklist iðkuð og kennd fram-
sagnai-list, og livai’vettna iiefur verið kom-
ið upp hókasöfnum, senx hafa upp á að
hjóða mjög mikið úrval alls konar bóka
til fræðslu og skemmtunar. I þessum söfn-
um eru lessalir og fræðahei’bergi, og á
seinustu árum liefur þeim söfnum fjölg-
að æ meir, þar sem komið hefur verið
upp liljómplölusöfnum með hlustunar-
tækjum, svo að liver og einn getur val-
ið sér þá hljómlist, sem liann fýsir að
heyra og hlustað á liana án þess að trufla
aðra. Er ekki aðeins tölulega, heldur lilut-
fallslega vaxúð miklu meira fé i nágranna-
Jöndunx okkar til bókasafna og fi-jálsx’ar
fi’æðluslarfsenxi, heldur en í þeim sveit-
unx og bæjunx hér á landi, þar senx franx-
lögin eru riflegust.
En það eru ekki aðeins bókasöfnin, sem
hér tiafa verið vanrækt, heldur og öll sú
mikla liandleiðsla, senx hin frjálsa fi-æðslu-
stai’fsemi nýtur tijá nágrannaþjóðum okk-
ar. Ilið eina, sem hér hefur verið sinnt
að verulegu ráði, er íþróttirnar, og þær
tiafa bætt stóruxxx úr skák. En þó að þær
hafi reynzt góð og þroskandi tómstunda-
iðja, eru þær engan veginn einhlítar, ef
liugsjónaleg og menningai’leg vakning og
framvinda á að verða slík, að það full-
nægi hvoru tveggja í senn: þrá unga fólks-
ins til viðfangsefna utan vettvangs strits-
ins og nauðsyn þjóðarinnar í framtiðinni
til framtaks og menningai’legrar endui--
nýj unar.
Afleiðing vanrækslunnar liefur oi’ðið sú,
að fjöldi af ungu fólki þéttbýlisins eyð-
ir tómstundum xí veitingastöðum, sem
ckkert liafa upp á að bjóða til andlegr-
ar liressingar eða vakningar — og á
skemmtistöðum, þar sem dansinn er liixx
eina upplyfting. Nú er það ekki nenxa
nauðsynlegt, að ungt fólk liittist öðru
hverju og rabbi um daginn og veginn,
og ennfremur sjálfsagt, að það skemmti
sér annað veifið við dans, en að þetta
tvennt verði aðaliðja þess i tómstundum,
er hóflaus eyðsla á tíma og hefnir sín
síðar með skorti á nauðsynlegi’i þekk-
ingu og vakningu til framtalcs og fyrir-
liyggju. Auk þess hefur þessi tómstunda-
iðja í för nxeð sér ólióflega eyðslu á fé,
og eru allt of mörg dæmi þess, að ungt
fólk, sem býr hjá foreldrum sínum í þorp-
unx eða bæjum —- eða í nágrenni slíkra
staða — vinnur fyrir góðu kaupi og getur
ekki talizt hafa lagzt i óreglu, geldur ekki
grænan eyri fyrir fæði og liúsnæði, en
leggur þó hvorki fé á vöxtu né neitt í það,
sem býr í liaginn upp á framtiðina. Og
þetta unga fólk fæðir þær afætur þjóð-
fétagsins, sem telja má einna auvirðileg-
astar og skaðlegastar, manneskjur, senx
í stað þess að leggja fé og starf í eittlivað
gagnlegt, eitltivað, sem skapar verðmæti,
gerir það að lífsstai*fi að i-eyta af hinni
upprennandi ltynslóð vinnulaunin jafn-
óðum og þeirra er aflað, og um leið draga
liana inn í ládeyðu drunga og dáðleysis.
Þess ber svo ekki að dyljast, að þau ung-
menni, sem venjast slíkum lífsliáttum,