Skinfaxi - 01.07.1960, Blaðsíða 7

SKINFAXI
71
leggja ríflega til safna sinna, og er þó
Iivergi starfrækslan jafnvíðtæk og aðbúð
safnanna eins góð og tíðkazt með öðrum
þjóðum, sem leggja mikla rækt við al-
þýðumenntun. Framlag rikisins nam og
aðeins til jafnaðar á íbúa hér á.landi kr.
6.32, en i Danmörku kr. 18.28.
Við skulum nú atliuga möguleikana á
viðhlítandi rekstri sveitar- og héraðs-
bókasafna með þeim tekjum, sem þau
höfðu árið 1958 og hafa raunar enn.
Meðallekjur sveitarbókasafns á land-
inu öllu voru kr. 5.585. Láta mundi nærri,
að meðalverð bókar, sem keypt er í
bandi, sé nú orðið kr. 150.00. Segjum, að
safn þurfi ekki að greiða bókavörzlu,
liúsleigu eða ljós, aðeins iðgjald af bruna-
tryggingu. Samt getur það ekki keypt
nema 35 af þeim um það bil 200 bókum,
sem út koma árlega.
Tökum síðan tekjumöguleika sveitar-
bókasafns í 200 manna lireppi. Gerum
ráð fyrir, að heimatekjur nái þvi hámarki,
sem rílcissjóður greiðir á móti samkvæmt
núgildandi lögum — eða kr. 20.00 á íbúa.
Þær verða þá kr. 4.000. Á móti koma kr.
12.50 úr ríkissjóði, eða kr. 2.500. Tekjurn-
ar verða þá alls kr. 6.500. Þær nægja um
það bil fyrir 40 bókum, ef safnið þarf
ekki að greiða starfrækslu, húsaleigu, ljós
eða hita! Árið 1958 voru tekjurnar hjá 33
söfnum undir 2 þús. kr., hjá 29 frá 2—3
þús., hjá 29 frá 3—4 þús. og hjá 28 frá
4—5 þús., eða hjá 119 söfnum af 204, sem
nutu framlags, undir fimm þúsund krón-
um!! Sýnir þetta hvort tveggja, að meiri
hluti safnanna hefur tekjur langt fyrir
neðan það, sem nauðsynlegt er að þau
hafi, ef þau eiga að nálgast að þjóna til-
gangi sínum — og að áhugi ráðamanna
út um sveitir landsins er sums staðar ær-
ið lítill fyrir starfsemi þeirra!
Til þess að sýna, hverjar eru tekjur
héraðsbókasafna skulu tekin þessi dænii:
Héraðsbókasafn Borgarfjarðar, sem er
sveitarbókasafn hrepps með nærfellt 800
íbúum og á að vera héraðsbókasafn 11
hreppa í tveimur sýslum, hefur samkv.
núgildandi lögum 28,500 króna árstekjur,
Héraðsbókasafn Dalasýslu rúmlega tíu
þúsund króna tekjur, Héraðsbókasafn
Austur-Húnavatnssýslu um 22 þús. kr. og
Bókasafn Héraðsbúa í Egilsstaðaþorpi um
14 þús. kr.
Þarfir og hlutverk safnanna.
Sveitarbókasafn þarf að geta uppfyllt
þannig þarfir sveitarbúa í hverri sveit, ef
á annað borð er eitthvað til þess lagt og
ekki á annan hátt séð fyrir lesþörf sveit-
arbúa, að það gefi þeim kost á að sjá það
helzta, sem út kemur eftir íslenzk skáld
og alþýðlega íslenzka ritliöfunda um
fræðileg efni, enn fremur nokkur erlend
skáldrit, sem út koma á íslenzku og al-
jjýðleg fræðirit, sem þýdd eru. Lágmarks-
þörfin mundi nema um 50 hindum, en
þau kosta sem næst 7.500 krónum.
Héraðsbókasafn þarf að hafa á boð-
stólum allt það helzta, sem út kemur ár-
lega á íslenzku, sumt í tveimur eintökum,
og það þarf að eiga öll merkustu rit ís-
lenzkra bókmennta, sem áður eru út kom-
in. Enn fremur öll helztu erlend skáldrit,
sem út hafa verið gefin hér á landi, og
loks öll þau tiltölulega fáu fræðirit, sem
þýdd liafa verið á íslenzku. Það á einnig
að safna úrvalseintökum af bókum um
héraðið og bókum eftir menn, sem þar
hafa fæðzt eða lengstum alið þar aldur