Skinfaxi - 01.08.1970, Blaðsíða 12

Vestfirzkir roðskór.
lista, en það fólk leggur líka meiri verð-
mæti af mörkum en það órar sjálft fyrir,
og þess orðstír mun ekki deyja. Þennan
hóp þarf að stórefla, og á ferðum um
nokkur héruð landsins í þessu skyni hef
ég sannfærzt um, að til er fjöldi fólks,
sem gefið gæti mikilsverðar upplýsing-
ar, en hingað til hefur ekki náðst til.
Óskandi væri, að unnt reyndist að finna
þetta góða fólk og virkja til starfa sem
fyrst. Stórfenglegt væri, ef hægt yrði að
mynda eins konar nefnd í hverri sveit,
sem mundi ræða spurningalista þá, sem
sendir væru, og svara þeim. Því að oft
rifjast hlutirnir betur upp, þegar fleiri
eru saman komnir.
Einhverjir kunna að spyrja: Til hvers
er verið að safna þessum hégóma? Hvaða
gagn er að þessu? Það er víst ævinlega
örðugt að rökstyðja gagnsemi þess, sem
ekki er unnt að mæla í peningum. En
spyrja mætti á móti, hvort mönnum þætti
ekki lakara, ef íslenzkum þjóðsögum
hefði aldrei verið safnað af Jóni Árna-
syni eða Jónas frá Hrafnagili aldrei efn-
að í rit sitt um íslenzka þjóðhætti. Þessi
söfnun þeirra var á sínum tíma kölluð
liégómi og kerlingabækur. Nú þvkja
þetta einhverjir mestu dýrgrijiir, sem við
eigum, og safn Jóns Árnasonar með hin-
um merkustu sinnar tegundar í veröld-
inni. Jónasi frá Hrafnagili entist ekki ald-
ur til að safna nema broti af þeim upp-
lýsingum, sem hann ætlaði sér. Samt
er rit hans hið bezta, sem við eigum í
þessa veru. Og hvert er svo orðið okk-
ar starf, síðan hann lézt fyrir rúmum 50
árum?
Ungmennafélögin unnu á sínum tíma
mikið og þarft starf við að vekja Islend-
inga af dvala í þjóðfrelsis- og menning-
armálum. Kannski unnu menn að nokkru
í anda Einars Benediktssonar á þeim
tíma við að „velta í rústir og byggja á
ný.“ Og e.t.v. sáust menn stundum lítt
fyrir, þegar verið var að velta í rústir,
eins og enn vill of oft bera við. Fólk vildi
gleyma eymdartímanum, og þá skolaðist
fleira með á burt. Enn eimir eftir af
því, að sumt fólk eins og vilji helzt ekk-
ert muna eftir hinu „gamla“; jafnvel
fyrirverði sig. Til þess er þó sízt ástæða.
Ekkert er svo smávægilegt, að ekki kunni
að þykja fengur að því eftir 50—100 ár.
Eg tek dæmi af handritunum okkar
blessuðum. Einatt eru til mörg handrit
af hverri sögu, en það sem fræðimönn-
um nú þykir oft einna merkast við sum
þeirra, er krot það, sem ritarar hafa
stundum sett út á spássíur, þegar þeir
voru að reyna pennann sinn: Vísustúfur,
málsháttur eða annað slíkt, sem á þeim
tíma þótti ekki bókfellsins vert og lenti
þarna fyrir slysni. Svo er um fleira.
Ef aldamótakynslóðin margumtalaða
og ungmennafélagshreyfingin gætu nú
enn einu sinni sannað hollustu sína við
íslenzka þjóðmenningu og gert átak til að
bjarga því sem bjargað verður af ís-
lenzkum þjóðliáttmn, þá hækkaði heið-
urssess þeirra í sögunni enn til muna.
12
SKINFAXI