Skinfaxi - 01.04.1988, Blaðsíða 38

----Afmæli UMFÍ
Hlutverk ríkis, bæjar- og
sveitarfélaga í fjármögnun
/
og starfsemi UMFI
Hlutverk samtaka eins og
Ungmcnnafélags íslands skiptir ákaflega
miklu máli í íslensku þjóðfélagi vegna
þess að starfsemi ungmennafélaganna er
víða um land burðarankeri æskulýðs- og
íþróttastarfs heilla byggðarlaga og ræður
í mörgum tilvikum úrslitum um að
jafnrétti ríki meðal ungs fólks um
þátttöku þesss í íþróttum og félagslcgu
starfi.
íslensk æskulýðsstarfsemi er fjölþætt
og það hefur verið styrkur hennar að hún
byggist að verulegu leyti á eldmóði og
sjálfboðavinnu félagslynds fólks sem
skilur þörfina á slíku starfi og skynjar að
hvatningin verður margföld þegar
áhugamcnnskan og baráttugleðin rugla
saman reitum sínum fremur en kerfis-
bundin opinber stundatafla. Miðað við
fámenni þjóðarinnar er með ólíkinum
hvað æskulýðsstarfsemi hjá
áhugamannasamtökum er öflug á Islandi.
I>að er dýrt að vera íslendingur, það kostar
mciri vinnu til árangurs en hjá flestum
öðrum þjóðum, en starfsemi samtaka eins
og Ungmennafélags Islands er vissulcga
snar þáttur í sífelldri sjálfstæðisbaráttu
íslendinga. Ég vann að þessu erindi í
flugvél á hcimleið frá Japan í gegnum
London. Sessunautur minn frá London
sagði mér frá því þegar hann fyrir
nokkrum árum bjó í 250 þúsund manna
borg í Bretlandi og borgarstjórnin var að
vandræðast lcngi með það að hún gæti
ekki látið byggja almcnningssalerni ncma
að ti 1 kæmi vcrulegur styrkur frá ríkissjóði
Bretlands. Hvar stæði ísland í dag ef við
hefðum ekki haft meira áræði og atorku cn
þcssir bresku grannar okkar. En þetta
dæmi undirstrikar einnig að það er í mörg
horn að líta í íslensku þjóðfélagi og
ómctanlegt að sjálfstæð samtök skuli
stuðla að ræklun ungs fólks á íslandi til
betri framtíðar og traustari menningar. A
hinn bóginn er það ekki síður mikilvægt
að samfélagið komi til móts við starf
áhugasamtakanna mcð því að hlúa að
þeim og styrkja á eins eðlilegan hátt og
unnt er mcð fjárframlögum eða á annan
hátt. Hvar mörkin eiga að vera gctur verið
umdeilanlegt, en í þeim efnum sem öðrum
þarf að finna skynsamlegan farveg og
jákvæðan þótt æskilegast sé að hin
sjálfstæða starfsemi sé sem minnst háð
ríkissjóði eða sveitar- og bæjarfélögum.
Opinberum aðilum rennur þó blóðið til
skyldunnar í þessum efnum, því
ríkisvaldið, bæjar- og sveitarfélög eiga
mikilla hagsmuna að gæta og eiga að
sjálfsögðu að láta sitt af mörkum og virða
þannig það sem vel er gert í þágu
samfélagsins.
En hvar eiga þá mörkin að vera, því
lítil takmörk eru fyrir því hve miklum
peningum er unnt að eyða ef
hugmyndaílugið er auðugt. Til þess að
komast að niðurstöðu í þeim efnum
varðandi Ungmennafélag íslands er
nauðsynlegt að líta á þann farveg sem
félagið hefur mótað sér í gegnum árin,
taka tillit til reynslunnar, vona og óska í
ranni hreyfingarinnar.
Alls eru á landinu 230 ungmennafélög
með 29600 félaga. Fjárhagur félaganna er
sjálfstæður og er það að mínu mati
skynsamleg leið, en rekstur aðalstöðva
Ungmcnnafélags íslands hefur um árabil
að mestu byggst á fjárframlagi úr
ríkissjóði. Á síðastliðnu ári veitli
fjárveitingavaldið 7 milljónum króna
fyrir 1987 og 344 þúsund króna sem
kennslustyrk á móti jafnhárri upphæð frá
ÍSÍ. Pá fær Ungmennafélag íslands greid-
dar 5 krónur fyrir hvern ungmennafélaga
sem er orðinn 16 ára og greiða félögin {>að
til Ungmennafélags íslands. Þá fær
Ungmennafélag íslands 10% af þeirrl
vellu sem kemur í hlut ungmenna-
félaganna í Lottóinu, en 90% drcifast til
héraðssambandanna. Þessi 10% voru um
3,2 milljónir króna á síðastliðnu ári.
Ungmennafélögin hafa sjálfstæðan
rekstur og Landsmót er ti 1 dæm i s hald ið á
vegum viðkomandi héraðssambands, en
þau eru einnig með sjálfstæðan rekslur.
Áætla má að veltan hjá öllum
ungmennafélögunum árið 1987 sé um
300 milljónir króna. Veltan natn 218
milljónum króna 1986, en hækkði um
ÁrniJohnsen
liðlega 80 milljónir króna á
landsmótsárinu 1987.
Þessi velta skiptist í marga þætti. Um
65% félagsmanna taka þátt í íþróttum
ýmiskonar og 35% taka þátt í
félagsmálum svo sem leiklist, skógrækt,
föndri, kvöldvökum og ýmsu flciru. Flest
félög hafa skógræktarreiti, flest stunda
leiklist þótt Sunnlendingar og
Borgfirðingar séu dugmestir á því sviði og
flest félögin hafa fræðslunámskeið. Þá er
um að ræða þjóðdansa, hjólreiðar, siglin-
gar, skák og bridge. Félagsmálaskólinn
hefur verið vaxandi þáttur í starfinu, en
þar er fjallað um framkomu, framsögu,
fundarreglur og stjórnun félaga. Þessi
þáttur hcfur mcðal annars verið cfldur til
þess að sporna við því þegar
byggðaröskun dregur úr starfi félaga.
Ég gat þess fyrr að fjárveiting
Alþingis var 7 milljónir króna fyrir 1987
og var það veruleg hækkun frá árinu áður.
Þessi hækkun varð til þess að
höfuðslöðvarnar gátu hreyft sig ef svo má
segja, ekki bara hjakkað í sama farinu.
Höfuðstöðvarnar eru að Öldugötu 14 í
Reykjavík og eru eina sameiginlega
fjárfcsting ungmennafélaganna fyrir utan
Þrastaskóg. Á skrifstofunni á Öldugötu er
almcnna tcngingin við félögin út um allt
land, þaðan er félagsmálaskrifstofunni
stjórnað, útgáfustarfseminni og þar er
gistiaðstaða fyrir hópa utan af
landsbyggðinni, ungt fólk sem tekur þátt í
íþróttamótum og öðru æskulýðsstarfi og
þarf um Reykjavík í því sambandi. Þessi
þjónusta er stórmerkilegur þáttur í starfi
Ungmennafélags íslands og gistinætur á
þessu ári eru nú 3000 talsins, ókeypis, en
55 til 60 manns geta gist í
höfuðstöðvunum á dýnum. Þessi
þjónusta nær út fyrir ungmennafélögin og
hefur létt mjög undir með
landsbyggðarfólki. Höfuðstöðvarnar í
Vesturhlíð við Öldugötu voru kcyptar á
38
Skinfaxi