Skinfaxi - 01.08.1991, Blaðsíða 17

V I Ð T A L
þroska, heiðarleik og drengskap ein-
staklingsins. Af íþróttunum lærðu
menn að beita viljaþrekinu og lærðu
ýmsa einfalda hluti eins og mikilvægi
þess að menn yrðu að leggja eitthvað á
sig til þess að ná árangri. Það var í
þessu samhengi sem íþróttirnar komu
inn í evrópska skóla.
íþróttir hafa einnig haft pólitískt gildi
og verið hluti af stjórnmálum mjög
lengi og eru enn. Menn hafa notað
íþróttimar til að sýna fram á yfirburði á-
kveðins þjóðskipulags. Við sáum það
vel, bæði á ÓL í Moskvu 1980 og á ÓL
í Los Angeles 1984, að íþróttirnar
tengjast þjóðerniskennd og metnaði
þjóðanna mjög mikið. En íþróttir hafa
líka verið notaðar í friðsamlegum til-
gangi. íþróttamót hafa verið notuð til
þess að efla frið og skilning milli þjóða.
Það kann að koma mönnum spánskt
fyrir sjónir að bein tengsl íþrótta við
heilsurækt eru ekki svo óskaplega göm-
ul, en það er það hlutverk íþrótta sem er
mest áberandi í dag. Astæðurnar eru
sennilega þær að rannsóknir á hjarta-
sjúkdómum hafa leitt í ljós ákveðna
fylgni milli lítillar hreyfingar og tíðni
hjartakvilla og fyrir u.þ.b. tuttugu árum
komu fram ýmsar áherslubreytingar
sem leiddu til þess að meiri áhersla var
lögð á almenningsíþróttir.
Síðan komst það í tísku að vera hress og
íþróttamannslegur í útliti og það ýtir
undir þá hugmynd að almenningur eigi
að stunda íþróttir. í dag er staðan sú að
íþróttir hafa lítið sem ekkert gildi í sam-
bandi við hemað. Þær hafa hins vegar
enn pólitískt gildi en tengsl þeirra við
þjóðemiskennd fer minnkandi að mínu
mati.
íþróttir hafa auk þess mikið gildi í efna-
hagskerfi þjóða. Rannsóknir, sem við
höfum gert hér á landi, sýna að íþróttir
hafa mikið gildi í efnahagskerfinu. Mik-
ill fjöldi fólks hefur atvinnu í tengslum
við íþróttimar, þær skapa mikið af þjón-
ustustörfum, þar má nefna kennslu,
framleiðslu á íþróttavörum, ferðalög og
margt fleira. Fyrir nokkrum árum var
það nánast eini þátturinn í bresku hag-
kerfi sem óx hröðum skrefum, annars
staðar var stöðnun.
Það er athyglisvert að töluverð breyting
hefur orðið á skoðunum manna á upp-
eldislegu gildi íþrótta. I dag hafa ýmsir
efasemdir um að íþróttir hafi uppeldis-
legt gildi. í Frakklandi, Þýskalandi og
fleiri löndum Evrópu svo og í Banda-
ríkjunum og Kanada draga sumir í efa
að íþróttir eigi erindi inn í skólana, þær
hafi ekki bætandi áhrif á menn eins og
álitið hafi verið.
Meira að segja í Bretlandi, þaðan sem
hugmyndin um íþróttir í skólum er
komin, eru uppi háværar raddir um það
að keppnisíþróttir séu eitthvað sem ekki
eigi að halda að bömum. Menn tala um
að atvinnumennskan hafi grafið undan
fornum gildum um drengskap og heið-
arleik og hún kenni mönnum ekki leng-
ur að bera virðingu fyrir andstæðingi
sínum, dómaranum og leikreglum. Það
ofbeldi sem átt hefur sé stað innan sem
utan knattspyrnuvalla, þar sem menn
hafa jafnvel látið lífið, ýta undir þessi
viðhorf.
Enn sem komið er vitum við ekki hvert
þessi þróun leiðir okkur, en það er alveg
augljóst að þama steðjar hætta af íþrótt-
unum og íþróttastarfinu.”
Að sigra hvað sem það
kostar og fara út fyrir
ramma íþróttamennsk-
unnar
Er þessi breyting ekki einungis af-
sprengi streitu og hraða nútímasamfé-
lagsins og hefur þau áhrif að
spennustig fólks verður hátt, jafnt í
íþróttum sem annars staðar?
„Jú, ég tel að svo sé. Skemmtanagildi í-
þrótta er mjög fyrirferðarmikið í dag og
við sjáum að fjölmiðlar ráða mjög
miklu um það sem er að gerast í íþrótt-
unum og geta þar af leiðandi haft mikil
áhrif á skoðanir fólks og þróun íþrótta.
Fréttaefni á íþróttasíðum blaðanna er að
miklu leyti bein lýsing á því sem gerist.
Ekki er nein greining á leikaðferðum,
skipulagi eða almennri starfsemi
íþróttahreyfingarinnar í landinu. Það
sem oft virðist skipta mestu máli er að
Skinfaxi
17