Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1951, Blaðsíða 28

Áraförin.
Jón hét maður, kallaður tófusprengir, af því hann
gortaði af því að hafa elt uppi tófu og sprengt hana
á hlaupunum. Jón þessi var gortari hinn mesti og sagði
af sér hinar ótnílegustu afrekasögur. Munu þær fremur
hafa verið sagðar handa mönnum til að hlægja að
heldur en af hinu, að Jón byggist við að þeim yrði al-
mennt trúað, svo fjarstæðukenndar voru þær. Ein saga
Jóns tófusprengis var á þessa Íeið:
„Einu sinni rerum við í blíðalogni af Suðurnesjum,
en þegar degi hallaði, gerði landsynning svo mikinn,
að ekki hafði annar eins komið í manna minnum. Húsin
fuku til og frá eins og hey, en alla báta rak til hafs.
Ekkert skip náði lendingu nema það, sem ég var á, en
fast urðum við að taka á, meðan við vorum að berja í
land. Daginn eftir var logn, og rerum við sömu leið
fram og við höfðum komið um kvöldið. Þótti okkur þá
bregða undarlega við, því að áraförin frá kvöldinu
áður sáust enn á sjónum, og mátti rekja þau alla leið
fram á Svið. Það voru hraustir drengir í þá daga“.
★
Byljirnir.
Haildór biskup Brynjólfsson á Hólum var einn þeirra
manna, sem höfðu afar gaman af að segja saklausar
stórlygasögur, eingöngu í því skyni að skemmta mönn-
um. Þessi er ein af sögum hans:
„Einu sinni var fjarskalegt hvassviðri. Ekki mátti
samt láta það hjá líða að brynna kúnum og voru þær
reknar í lækinn, eins og venja var til. Þegar fyrsta
kýrin rak hausinn út úr fjósinu, rak á svo mikinn byl,
að hann tók höfuðið af kúnni við dyrastafinn, en í sama
bili kom annar bylur og rak hann höfuðið aftur á kúna,
en öfugt, svo að eyrun á henni vissu niður eftir þetta“.
★
Sögur Tómagar Steinssonar.
Þriðji skröksagnahöfundurinn, sem hér verður lítið
eitt frá sagt, er Tómas Steinsson á Borgum í Grímsey.
Hann var uppi á fyrri hluta 19. aldar, andaðist 1843.
Hann var hinn mesti merkismaður, greindur vel og
annálaður fyrir dugnað. Skemmtinn var hann í við-
ræðu og hafði þá jafnan á reiðum höndum skrítlur og
ýkjusögur. Voru þær ætíð svo úr garði gerðar, að eng-
inn maður með heilbrigða skynsemi gat trúað þeim.
Skulu nú sagðar nokkrar þeirra.
★ ’
Hafskipið.
Einn morgun var Tómas snemma á fótum sem oftar.
Sér hann þá hvar stórskip heldur inn með Grímsey að
austan og svo inn fyrir og vestur fyrir. Léggst það
fram undan Sveinagörðum og rær Tómas fram í það.
Hafði hann aldrei séð slíkt ferlíki. í körfunum voru
akrar og kvikfénaður. Ekki skildi hann mál skipverja,
því að þeir sögðu ekkert nema „drúl, drúl“, enda höfðu
þeir allir blýkjafta og blýnef. Þó varð hann þess var,
að maður var sendur úr körfunum til þess að leita að
kvígu, sem þeim var horfin á efri byggðinni. Nú vildi
svo til, að þilfarsbúar gáfu Tómasi skófnapott, því að
þeir höfðu nýlokið grautarsoðningu, en svo var pott-
Á FRÍ
urinn stór, að fimmtíu rima stigi lá ofan í hann, og
þurfti Tómas þó að stökkva meira en hæð sína, áður
en hann næði skófunum, en hér var til matar að vinna.
En í miðjum skófnapottinum finnur hann kvíguna liggj-
andi, 'og er hún að jórtra. Ekki sagði karl frá því, að
hann hefði fengið fundarlaun.
★
Rekatréð.
Einu sinni kom Tómas úr landi. Varð þá á vegi fyrir
honum svo langt tré, að hann sigldi meðfram því þétt-
an byr í sólarhring og sá ekki fyrir endann.
★
Byrinn.
Oðru sinni fór Tómas í land í svo hvössu leiði, að
faðirvor, sem hann byrjaði að lesa á Grímseyjarhöfn,
stóð heima við Grímseyjarsund, svo að þegar hann sagði
amen, skauzt hann fyrir Gjögra, og þá kom báturinn
þrisvar upp með þarann á hníflinum.
★
Steinninn.
I eitt skipti var Tómas að ganga upp Handfestargjá,
en svo heitir uppganga í Grímseyjarbjargi. Þá hrundi
steinn úr bjarginu. Hann var á stærð við fimmtíu fiska
kistu og stefndi á karl, en með því að ekki var hægt
að víkja sér undan, brá hann við lófanum og kastaði
steininum austur á fertugt.
★
Stökkullinn.
Einu sinni þegar Tómas var í fiskiróðri, kom stökkull-
inn og réðst á þá, en karl tók hann hryggspennu, kast-
aði honum hálfa viku sjávar og sagði: „Komdu aftur,
ef þú þorir, karl minn góður!“ Það var orðtæki Tómasar.
★
Hákarlinn.
Einu sinni reri karl í hákarl og dró gríðarlega stóran
hákarl. Karl greip um sporðinn á grána og slöngvaði
honum upp í bátinn. Þegar í land kom og Tómas fór
að hluta háksa í sundur, kom innan úr honum mórauður
hrútur. Var hann lifandi. Undir þann hrút hélt karl
ám sínum um veturinn, og varð það afbragðs fjárkyn.
★
Hér fara á eftir nokkrar vísur eftir Kristján N.
Júlíus, gamanskáldið Vestur-íslenzka, sem alkunnugt er
64
VIKINGUR