Sjómannablaðið Víkingur

Ukioqatigiit

Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1954, Qupperneq 18

Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1954, Qupperneq 18
6. Þorbergur son Jóns á Sauðá var efnilegur maður, miklu skaphægari föður sínum. Hann fékk meyjar þeirrar er Þuríður hét, dóttir Jóns prests á Hóli í Sæmundarhlíð, Jónssonar prests og læknis í Holtsmúla. Þeir voru bræður Þuríðar Gunnlaugur, er fórst í utan- för á Fálkanum frá Akureyri, og Jón prestur og læknir, síðast á Grenjaðarstað. Þau voru böm Þorbergs og Þuríðar Guðbjörg og Páll, er upp ólst með Jóni presti á Grenjaðarstað, móðurbróður sínum. Ætlum vér þau Þorbergur byggi fyrst á Sauðá móti Jóni föður hans. Nú var það þriðja vor 19. aldar, að Þorbergur Jóns- son reri til Drangeyjar með formanni þeim er Jón hét, er sumir kölluðu Frúarkoll. Var hann Jónsson, hús- maður í Brekkukoti í Óslandshlíð, sjóliði mikill. Fór hann með skip Jakobs Havsteins kaupmanns í Hofsósi. Það var nýtt, mikið og fagurt, hafði það smíðað Þor- steinn bóndi Arason á Höfða á Höfðaströnd, bróðir Jóns Arasonar á Miðmói, er drukknað hafði þá fyrir 10 vetrum af báti, er hann vitjaði um selanót með Jóni Eyjólfssyni á Yzta-Mói, föður Eyjólfs á tánni og Jóns í Jaðri við Glaumbæ, en son Jóns Arasonar var Ari bóndi í Innri-Njarðvík. Skip kaupmanns hét Þorskur- inn. Var það ærið hásiglt, en Jón Frúarkollur manna djarffærastur að sigla. Hafði þó Þorsteinn, er skipið smíðaði, haft á orði að lækka nokkuð mastur þess, en Jón ei viljað heyra það. Þeir vom hásetar Jóns, aðrir en Þorbergur: Einar járnsmiður, sigldi, bjó á Miðhús- um í Óslandshlíð. Voru böm hans Bjöm og Gróa. 3. Jón Magnússon, búandi frá Þúfum í Óslandshlíð. 4. Kristján son Hrólfs, annars búanda á Þúfum. 5. Guð- mundur, kallaður Selnes-Guðmundur; var hann við ald- ur, og 6. Sæmundur, húskarl Jóns bónda Bjamasonar á Bakka í Viðvíkursveit, bróðir manns þess, er kall- aður var Kvæða-Mangi. Það var nú fyrir Jónsmessu skírara, er þá bar á föstudag, um helgina áður, að kona sú Helga hét kom með Reykstrendingum á fjöru fram og vildi komast með þeim hætti sem fyrirhafnar- minnst að geta fundið bróður sinn, er Sveinn hét og bjó að Háleggsstöðum, því hún hugðist að fá far með Höfðstrendingum. Dvaldi hún þar þessa daga og bað Jón Grímseyjarformann kallaðan að flytja sig í land næstkomandi helgi. Hét hann því. Var hann og á há- karlaskipi og taldi sig mundi ei borð bresta. En siður er við Drangey að flytja afla sinn í land á helgum þegar gefur. Nú leið á fimmtudag og var þá hvasst og veður vestan. Sigldu þá tvö skip að austurlandi, er iðk- uðu fleka sína austan eyjar, því ei treystust að berja vestur fyrir Hæringshlaup á fjöruna. Vom fyrir þeim Þorsteinn bóndi frá Vatni og Erlendur frá Hólakoti, sonur Jóns gamla Grímólfssonar á Þönglaskála, er þar var einn formanna á fjörunni. Var það nú þennan dag, að Jón Kollur og hásetar hans sátu í byrgi sínu og sungu jafnan hið sama: „Mörg er hryðja etc.“, því margir þeirra voru söngmenn og beztir Sæmundur og Selnes-Guðmundur. Var til þess tekið, hvað fagurlega þeim lét söngurinn. Þá var það, að Helga bað Jón Guðmundsson á Grindum að flytja sig í land og hét hann því. En Jónsmessumorgun lygndi mjög og kastaði úr éli. Fóru þá allir austurlendingar út á niðurstöður sínar og bjuggust til landferðar. Jón á Grindum skildi eftir son sinn ungan, er Jón hét, á fjörunni hjá Helgu, og bað þau bera úr byrgi sínu ofan í flæðarmál, það hann vildi með í land fara, meðan hann vitjaði um nið- urstöðu norður með ey að vestan. Þá varð það, að Jón Kollur kom af niðurstöðum að fjörunni og vildi sækja eitthvað, er hann vildi á land flytja. Fór Helga þá út á skipið hjá honum frá sveininum, þó vissi enginn til, að hún beiddi hann þess áður, og er að sjá, að þar sannaðist orðskviðurinn, að ei verður feigum forðað. Héldu nú skipin í land hvert af öðru, því leiði var all- gott upp á Höfðaströnd og ei hvassara en svo, að undir var róið að skerpa gang. Jón Grímseyjarformaður sá til tveggja skipa eftir sér, og gátu sumir hásetar hans til, að annað mundi Þorskurinn, er svo hátt bar seglið upp. Var Jón þá kominn á opna Bæjarvík, er skip þessi mundu á miðju sundi á milli lands og eyjar. En um það leyti er Jón lenti á Bæjarklettum sem kallað er, neðan Bæjar á Höfðaströnd, og hann hafði uppsátur, sá það einn háseta hans, er Sigfús hét, frá Garðshorni þar á ströndinni, manna skyggnastur, að hvarf segl annars skips þessa, og kvað því reiðaspjöll orðið hafa, en eigi sást til þess síðan af Jóni né hásetum hans, en Bæjar- smali kvaðst séð hafa þústu nokkra reka norður og inn að Þórðarhöfða. En hitt skipið sigldi inn í Þöngla- skálavör. Var formaður þess Jón Grimólfsson, gamall og sljóskyggn. Var maður sá á skipi með honum er Sigurður hét, móðir hans var Ingibjörg á Hofi á Höfða- strönd, Ólafsdóttir bryta Jónssonar. Hafði Ingibjörg átt Sigurð með Jóni stúdent Péturssyni frá Langamýri í Vallhólmi. Margrét var ein systkina Ingibjargar, móðir Jónasar prests, föður Þórðar assessors. Sigurður bjó að Á. Hann var mjög fyrir ráðum á skipi Jóns Grímólfssonar. Hann var sundurgerðai*maður mikill, skapbráður og gambraði mikið jafnan. En skip Jóns Kolls rak sama dag undir Búðarbrekkum sunnan undir Þórðarhöfða mannlaust, nær með öllum farangri, því fuglakippur höfðu flækzt um þóftur; var ómeitt, nema brotnað hafði mastrið, er það kenndi niður á hvolfi, og gat lítið var brotið á kinnunginn. Var því róið inn í Hofsós kvöldið sama. En það þótti mönnum allkyn- legt, að hásetar Jóns Grímólfssonar skyldu ekkert vita, hvað skipi þessu varð að tjóni, er svo voru samskipa, og lá nær, að málarekstur væri af gerr, nema Jakob Havstein kaupmaður hlífði Sigurði, því verið hafði hann í þjónkan hans. En það sagði Jón Grímólfsson, að undir ár hefði hann farið að hita sér og ei séð til skipsins, er hann settist upp aftur. En Sigurður sat undir stýri meðan og þóttist ekkert til þess séð hafa. En það sáu tveir formenn, er síðar komu frá eynni, að skipin sigldu samsíða, Jón á Grindum og Jón Hallsteinsson frá Þrast- arstaðagerði. Einn háseta Jóns Grímólfssonar hét Eyj- ólfur, kallaður heyrnarlausi, en þó skilgóður, kvaðst upp hafa kallað, að 2 menn sæi hann á kjöl, og segði þá Sigurður við lágt, að gefa skyldi hann honum á kjaftinn með hnallinum, ef hann vildi nokkru Ijúga. En það vissu menn, að Sigurður var sjóhræddur, þó oft léti hann digurmannlega, og ætluðu menn, að víst hefði Sigurður til séð og mætti einhverjum bjarga, ekki í meira veðri, nema honum hefði æðra til gengið. Það hafði og orðið fram á fjöru, að þeir Sigurður og Jón Kollur deildu og létust mundu um veðja, hvort betra siglingaskip væri Þorskurinn eða Þönglaskálaskip. Gátu 144 VIKINEUR

x

Sjómannablaðið Víkingur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.