Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1979, Blaðsíða 18

þegar endurnýjun flotans fór fram
(Jón Jónsson ofl. 1976).
Þrátt fyrir aukna veiðigetu
hvalbátanna, þegar tekið hefur
verið tillit til breytinga í reglum
um hvalveiðar, þá hefur veiðin
farið minnkandi miðað við af-
kastagetu. Röksemdin um
minnkandi afla miðað við veiði-
getu hefur verið notuð í áratugi
sem röksemd fyrir minnkandi
stofnstærð og ofveiði veiðidýra.
Við ofveiði langreyðar í S-höf-
um kom í ljós, að samfara hruni
stofnsins lækkaði mjög aldur dýr-
anna við kynþroska, og var orðinn
6 ár um 1960 (Lockyer 1972). Á
íslandsmiðum er kynþroskaaldur
langreyðar nú um 6—7 ár, sem
óneitanlega bendir til mikils
veiðiálags á stofninn (Lockyer
1978).
Athuganir á hvalategundum
veiddum frá Hvalfjarðarstöðinni
öðrum en langreyði hafa verið
18
mjög litlar. Búrhvalur er tegund
sem er mjög á fallanda fæti í
heiminum og tillögur um friðun
hans hljóta sífellt meiri stuðning.
Á næsta hvalveiðiþingi, í júli 1979,
verður m.a. lögð fram tillaga um
friðun búrhvals næstu þrjú árin,
meðan ítarleg úttekt verði gerð á
fyrirliggjandi gögnum um ástand
búrhvalastofna. Eru þetta við-
brögð til að reyna að ná saman
upplýsingum sem annars kynnu
að berast of seint, enda hafa afla-
kvótar verið svo ríflegir hjá hval-
veiðiráðinu, að 1978 tókst ekki að
veiða uppí þá í N-Kyrrahafi, þrátt
fyrir stöðuga lækkun kvótans í
áraraðir (Mar. Act. Newsl. 1979).
Koma skipsins Rainbow War-
rior á Islandsmið síðastliðið sumar
vakti umtalsverða athygli. Yfir-
lýstur tilgangur veru skipsins
á íslandsmiðum var að trufla
hvalveiðar, en för skipsins hingað
var væntanlega ekki síður til að
vekja athygli á hvalveiðum okkar
íslendinga.
Islendingar einir þjóða
stunda nú veiðar á langreyði, og
búrhvalurinn sem við veiðum í
umtalsverðum mæli er einnig
mjög á fallanda fæti vegna
gegndarlausrar ofveiði undan-
farna áratugi.
Hví stunda íslendingar enn
veiðar á þessum sjávardýrum?
Hvalveiðar eru “arðbær“ at-
vinnuvegur, sem kostar lítinn
mannafla, litla og ódýra orku og
mun minna fjármagn en margar
aðrar atvinnugreinar. Hjá Hval hf.
hafa unnið á þriðja hundrað
manns undanfarnar vertíðar
(3—4 mán), og orkan sem fyrir-
tækið notar er fyrst og fremst
svartolía og rafmagn. Afrakstur-
inn hefur svo verið nær 1%
útflutingstekna þjóðararinnar ár-
lega. En réttlætir það hvalveiðar
okkar?
Andstaðan gegn hvalveiðum í
heiminum hefur aukist mjög
verulega undanfarin ár. Þekking-
in á gegndarlausri ofveiði hvala
undanfarna áratugi, í þeim til-
gangi að breyta þessum risum
hafsins í dýrafóður og skóáburð,
hefur opnað augu margra fyrir
miskunnarleysi keppninnar um
að ná hámarksgróða (Whal Man
1978).
Nauðsyn á takmörkun og
stjórnun hvalveiða var þegar ljós
snemma á þessarri öld og leiddi til
stofnunar „Alþjóða“ hvalveiði-
ráðsins (nú með 19 aðildarlönd-
um) árið 1949. Strax í upphafi
skilgreindi hvalveiðiráðið það
sem sitt hlutverk að tryggja
áframhald hvalveiða í heiminum.
Fyrsta verk þess var að setja
veiðikvóta í S-höfum, enda voru
stofnar steypireyðar og hnúfubaks
þá að hruni komnir. Kvótinn var
settur 16.000 steypireyðareiningar
(1 steypireyður = 2 langreyðar =
2'/2 hnúfubakur = 6 sandreyðar).
Með þessari kvótasetningu var
VÍKINGUR