Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1998, Síða 36

tugum. Hún hefúr verið að stækka og styrkj-
ast. Þekkingin hefur verið að aukast en hún
verður náttúrlega seint nógu góð og við þurf-
um alltaf að vera að gera betur. Ekki síst í ljósi
þess að veiðigetan er alltaf að aukast vegna
tæknibreytinga og við þurfum stöðugt að
vera meira á varðbergi um að fara vel með
stofnana. Eftir því sem tæknin vex og þrýst-
ingur á nýtingu veiðistofnana eykst verður
krafan um nákvæmari vitneskju og nákvæm-
ari veiðiráðgjöf stöðugt meiri. Við erum alltaf
nær mörkunum sem við megum ekki fara
framyfir. Það eitt krefst þess að við styrkjum
vísindalegan grunn veiðiráðgjafarinnar á
næstu árum og að við aukum á nákvæmni
mælinganna eftir því sem við getum.“
—Er hægt að auka þessa nákvæmni og þá
með hvaða hætti?
„Það getum við gert með meiri gagnasöfn-
un og úrvinnslu, bæði með okkar leiðöngr-
um og auknu samstarfi við þá sem eru úti á
hafi. Við teljum mikilvægt að byggja starf-
seminni öruggan ramma í framtíðinni bæði
hvað varðar húsnæði og aðstöðu. Við erum
að fá nýtt rannsóknarskip og það þarf að
tryggja rekstrargrundvöll þess. Nýtt skip
mun stytta úthald okkar í erfiðum vetrar-
veðrum norður í Dumbshafi vegna þess að
þetta er stærra skip og frátafir verða minni
vegna veðurs.”
Kanna nýjar lendur
-Breytir nýja skipið ykkar möguleikum að
öðru Ieyti?
„Það er ekki vafi á því. Við ætlum meðal
annars að nota þetta skip til að kanna nýjar
lendur. Það er mjög mikilvægt að okkur verði
á næstu árum gert kleift að kanna djúpmið.
Nýja skipið mun hafa mikla toggetu og við
getum farið út með stærstu og bestu veiðar-
færi mun dýpra og fjær landi en við höfum
gert á þeim skipum sem við höfúm núna til
umráða. En þetta getum við ekki nema það
sé verulegur vilji til þess að við förum í þessu
nýju verkefni. Að kanna nýja stofna á djúp-
miðum er mjög kostnaðarsamt því úthald á
svona skipi er dýrt. En ég tel þetta algjörlega
nauðsynlegt viðfangsefni og þá ekki síst með
tilliti til flökkustofna sem eru innan og utan
okkar Iögsögu og kvótauppskipti geta orðið á
alþjóðavettvangi á komandi árum. Þar mun
rannsóknarframlag hverrar þjóðar hafa veru-
leg áhrif á hvaða hlut hver þjóð ber úr býtum.
Þetta á náttúrlega við um stofn eins og
kolmunnastofninn, makríl og fleiri stofna.“
-Er hugsanlegt að enn séu ófundin ein-
hver gjöful fiskimið sem við getum nýtt?
„Á undanförnum árum hafa verið að finn-
ast nýjir möguleikar en auðvitað eru takmörk
sett fýrir því hversu margir stórir nýtanlegir
fiskistofnar uppgötvast á komandi árum.
Fyrir nokkrum árum var talað um ýmsar
smærri miðsjávartegundir torfufiska sem
hugsanlega stóra ónýtta auðlind og er gulllax-
inn dæmi um það. Sá stofn virðist hins vegar
ekkert gríðarlega stór og er jafnframt hæg-
vaxta en menn munu eflaust hefja veiðar á
ýmsum ónýttum tegundum á komandi
árum. En af þeim tegundum sem enn eru ó-
„Það er alveg óhætt að
segja það að Hafrann-
sóknarstofnunin nýtur
mikils trausts á alþjóð-
vettvangi. Þetta rann-
sóknarsvið er mjög al-
þjóðavætt og þar eru
mikil alþjóðatengsl.
Varðandi alla aðalráð-
gjöf okkar þá förum við
með hana á erlendan
vettvang og viðrum
hana þar.
nýttar er kolmunninn líklegast stærsti stofn-
inn sem kann að veita okkur verulega búbót
á næstu árum því þar erum við að fá inn mjög
sterka árganga.“
—Nú er ekki vafi á að Hafrannsóknarstofn-
unin nýtur trausts landsmanna en hvernig
stendur hún sig á heimsvísu?
„Það er alveg óhætt að segja það að Haf-
rannsóknarstofnunin nýtur mikils trausts á
alþjóðvettvangi. Þetta rannsóknarsvið er
mjög alþjóðavætt og þar eru mikil alþjóða-
tengsl. Varðandi alla aðalráðgjöf okkar þá
förum við með hana á erlendan vettvang og
viðrum hana þar. Það er fastur hluti af okkar
ráðgjafaferli að fá álit erlendra sérfræðinga á
því sem við erum að gera. Enda er það mjög
mikilvægt að fá einhvers konar mælikvarða á
starfsemina og reyna að hafa einhver viðmið
sem geta leiðbeint okkur um hvort við erum
á réttri leið eða ekki. Við vorum áðan að tala
um brjóstvitið og reynslu sjómanna sem þátt
í okkar starfi. Annar mikilvægur þáttur er að
fá alþjóðlegan samanburð á okkar vinnu og
aðferðafræði og það er gert reglulega.“
Rannsóknir á vistkerfinu
-Þú talar um mikilvægi þess að styrkja
starfsemi stofnunarinnar. í hverju á það eink-
um að felast?
„Það er hægt að gera það á ýmsa vegu. Það
er hægt að fara og ná í meiri mælingar svo ná-
kvæmnin verði meiri. Einnig er hægt að fara
í fleiri rannsóknarleiðangra og taka fleiri sýni.
En allt tekur þetta tíma og kostar peninga.
Einnig er mikilvægt að reyna stöðugt að þróa
nýjar aðferðir og vera opinn fýrir nýjum að-
ferðum ásamt því að ástunda sjálfsgagnrýni.
Þótt okkar starf verði íýrir gagnrýni á opin-
berum vettvangi þarf það ekki vera neitt
slæmt heldur getur það verið okkur hjálp og
styrkur ef það er gert af sanngirni. En þessar
rannsóknir okkar á vistkerfinu eru mjög mik-
ilvægar meðal annars í tengslum við umræð-
una varðandi áhrif hugsanlegrar loftslags-
breytinga á lífkerfið. Til þess að ná betri ár-
angri með nýtingu lífvera þurfum við að
skilja betur allt þeirra umhverfi og umgjörð.
Við þuríúm að rannsaka frekar áhrif okkar
veiða á vistkerfið og vera reiðubúin að sitja
fýrir svörum á erlendum vettvangi þar að lút-
andi. Góðar rannsóknir og nákvæmar niður-
stöður er eina vopnið sem við höfum í þeirri
umræðu. Þá getum við hreinlega sýnt fram á
að við höfum rannsakað málið mjög ná-
kvæmlega og höfum stjórn á málunum. Góð
og öflug rannsóknarstarfsemi á næstu árum
getur því orðið okkar sterkasta vopn í mark-
aðssókn fýrir íslenskar sjávarafurðir. Það
verður spurt um ástand þeirra stofna sem við
erum að nýta. Við getum heldur ekki sýnt
framá að hreinleiki íslenska hafsvæðisins sé
mikill nema með marktækum rannsóknum
sem standast ítrustu rýni á alþjóðlegum vett-
vangi. Allt kostar þetta auðvitað peninga en
við erum líka tilbúin að forgangsraða verk-
efnum og hagræða í okkar rekstri.“
-Hvað með áhrif veiðarfæra á botninn og
annað svo sem sjávargróður?
„Það eru hlutir sem við erum að rannsaka
og höfum áætlanir um að auka þar við. Þetta
hefur verið rannsakað gegnum tíðina en er
nokkuð flókið mál. Erfitt er að einangra ein-
staka áhrifaþætti og sjá hverjir eru mestu á-
hrifavaldar á þróun lífríkis á tilteknu svæði.
Hvort það eru veiðarfæri, umhverfisþættir
eða samkeppni í kerfinu. Þetta er ekki auð-
veld spurning en hún er mikilvæg. Við höf-
um fullan hug á að sinna þessum þætti betur
en gert hefur verið og það er líka ákveðin
hreyfing erlendis í þessa átt. Einnig höfúm
við á síðustu árum komið mjög að þróun
allskyns skiljubúnaðar. Guðni heitinn Þor-
steinsson var ákaflega ötull við það og þar er
skarð fýrir skildi. En við ætlum að sinna því
36
Sjómannablaðið Víkingur