Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1964, Blaðsíða 43

Náttúrufræðingurinn - 1964, Blaðsíða 43
NÁTTÚRUFRÆÐINGU RI N N 37 S U M M A R Y The Retreat of the Last Glacial Ice-sheet and Some Voleanoes in the Kjölur Area, Central Iceland by Gudmundur Kjarlansson. Museum oj Natural History, Department of Geology, Reykjavik. The direction of glacial striæ in the Central Highlands of Iceland (cf. Figg. 1 and 2) show clearly that the main ice-divide between the Nortli and the South of the country ran south of the present topographic water-divide dur- ing the thinning and retreat of tlie last (Wurrn) ice-sheet. At tlie time of maximum thickness or at an early stageofthe thinningof the ice- sheet the ice-divide lay to the north of Mt. Bláfell whose northern shoulder (1160 m. a. s. 1.) became ice-scoured in the direction SW, wliile its summit (1204 m. a. s. 1.) bears no signs of glaciation. This suggests a thickness of about 850 m. for the ice-sheet when it was at its tliickest on the highland area to the southeast of Mt. Bláfell. At a later stage the ice-divide moved farther south owing to a more rapid deglaciation in the North than in the South of the country. The consequ- ent diversion in the flow of the ice is manifested by a younger set of striæ in a north ancl northwesterly direction. These striæ are not found on Mt. Bláfell as the ice-sheet had then beconte too thin to reach above it. But on low ground the younger set of striæ is found to cross the remainder of the older set at al- most right angles (Fig. 3). As thc ice-margin, rctreating soutliwards, passed the col of the Kjölur mountain pass a lake was dannned up on the south side of thc col. A distinct wave-cut shore-line on the hills bordering Kjölur on the west side marks the lakc level at about 630 m. a. s. 1. As this figure is just a probable estimate of the height of the col at the time of this lake, the latter may be assumed to liave had an outlet towards the north across the col. Now the col is higher (about 650 m. a. s. 1.) as in postglacial time it was covered with thick lava from the shield- volcano Kjalhraun. Farther south, on the slope of Leggjabrjótur, There is a series of lower shore- lines representing successive stages in the lowering of the ice-marginal lake level (Fig. 4) due to the thinning of the ice-sheet south of Kjölur. These lower shore- lines are less distinct, indicating a variable height ot the damming ice. A further proof, besides striæ and ice-dammed lakes, for the northward movement of the last ice-sheet in the Kjölur area is provided by easily recogni- zable erratic blocks originating in the rhyolite peaks of Kerlitagarfjöll, south of Kjölur, and found scattered over a sector running far north of tlie present water-divide. Two types of volcanoes, shieldvolcanoes and tablemountains, dominate the landscape of Kjölur. The first category is represented by the postglacial Kjal- hraun and the ice-scoured, interglacial Baldheidi and Skálpanes. But the most prominent tablemountains are Hrútfell, Kjalfell, Blágnípa. Skridufell and Blá-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.