Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1968, Qupperneq 40

Náttúrufræðingurinn - 1968, Qupperneq 40
30 NÁTTÚRU FRÆÐIN GURINN sá hann vegna reykja og gufu, en taldi eldsuppkomuna hafa verið í einum gíghól norður af Blæng. Má vera að þetta „lave rundladne Bierg“ sé gígur sá á norðaustursprungu Lakagíga, sem er í for- grunni á mynd II. Á þriðja degi hélt Magnús til byggða. Sveinn Pálsson ber brigður á, að Magnús hafi komizt lengra en að Kaldbak, en mér virðist kort það, er Magnús hefur gert af út- breiðslu hraunsins, benda eindregið til þess, að hann hafi komizt á Blæng. Kortið er furðu gott og Magnús fer mjög nærri réttu um lengd vesturhraunsins. Einnig er mikill fengur að lýsingu hans á hraunum og vikrum svo skömmu eftir gosið. Sveinn Pálsson bætti þó stórum um þekkingu á sjálfum gosstöðvunum. Sveinn lagði upp í för þangað frá Geirlandi 30. júlí 1794, gisti fyrstu nótt við Galta og fór daginn eftir yfir hraunið fyrstur rnanna þar efra, en þegar haustið 1783 liafði verið gengið.yfir vesturhraunið frá Skaftárdal yfir i Skaftártungu. Sveinn kom fyrstur manna að gígaröðinni suðvestur af Laka og hafði einnig yfirsýn yl’ir norðeystri gígaröð- ina af Varmárfelli 31. júlí, en þaðan hélt hann til Geirlands um kvöldið. Kort Sveins af Skaftáreldahrauni og eldstöðvunum er nokkru réttara en kort Magnúsar Stephensens. Það kort Þorvalds Thoroddsens, sem hér er birt (1. mynd) er byggt á þeim kortum, ssem hér hefur verið getið. Nú líða nær 9 áratugir þar til Lakagígar eru kannaðir að nýju. Var það hinn kunni norski jarðfræðingur Amund Helland, sem lagði upp frá Hörgsdal ásamt landa sínum, A. M. Hansen, 12. ágúst 1881. Þeir gistu fyrstu nóttina við Öldusker. Næsta dag hrepptu þeir þoku, en könnuðu suðvestur gígaröðina, og norðaust- urgígana daginn eftir. Mældu þeir hæð fjölda gíga með loftþyngdar- mæli. Árið 1886 birti Helland greinargott rit um Skaftárelda: Lakis kratere og lavaströmme. Fylgja því tveir uppdrættir, annar af útbreiðslu hraunanna, hinn af gígaröðinni, og er það þetta kort, sem síðan hefur birzt í ótal eldfjallaritum. Það er í mjög stórum mælikvarða, nálægt 1:11 000, og er kortið rúmir 2 metrar að lengd. Mjög er það einfaldað, en þó vel hægt að átta sig á því. Næstir á vettvang eru tveir enskir vísindamenn, Tempest Ander- son og H. J. Johnston-Lavis og birti sá fyrrnefndi lýsingu á nokkr- um af Lakagígum og myndir af þeim í bók sinni: Volcanic Studies in many Lands, sem út kom í London 1903 (bls. 122—134 og pl. LXIV—LXVIII).
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.