Náttúrufræðingurinn - 1970, Blaðsíða 5

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
99
borð í höfunum staðið sem næst
í stað. Þó að Helgafellshraun
nái niður fyrir sjávarmál aust-
an og vestan á eyjunni, verður
nú að álykta, að hraunin hafi
runnið þar út í sjó, en væntan-
lega hlaðið undir sig gosmöl eða
gjalli, sem þá mundi mynda lag
undir stórum hluta hraunbreið-
unnar. Ofan á hrauni og fjöru-
sandi í borholunni liggja enn
1G m setlög. Sandur í efstu 7 m
er vafalaust foksandur, því hann
er mikill á þessum slóðum og
myndaðist eftir landnám. 9 m
af tuffi þar undir hygg ég líka
að sé svipað eðiis, en ef til vill
meira komið ofan úr hinni
bröttu móbergshlíð Hánnar,
sem liggur upp frá borholu-
staðnum.
Undir hraungjallinu í hol-
unni er enn sjávarsandur, sem
á 22 m sjávardýpi liggur á bas-
alti, skornu af gangi neðantil,
en undir því er 3 m þykkt lag
af hiirðnuðum fjörusandi með
skeljabrotum á 37—40 m sjávar-
dýpi. Nú hagar svo til í næsta
nágrenni, að Austur-Há er gos-
stöð, sem framleitt hefur gjall
og hraunlög og síðan myndað
brattan hamar vegna ágangs sjáv-
ar austan frá. Þessi gosstöð er
I. mynd. Efri hluti borholu, sem gerð
var á Heimaey 1964. Berglög eftir
greiningu Jens Tómassonar.