Náttúrufræðingurinn - 1970, Blaðsíða 24

118
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Allt þetta urðu menn að þekkja. Um fermingu þekkti ég um 400
örnefni og var þó auðvitað hvorki formaður né fyrirliði við fugla-
veiðar eða eggjatöku. En tvö örnefni áttu fróðustu menn ekki að
þekkja, þegar Árni Magnússon leitaði eftir: heitið á sjálfri innsigl-
ingunni, lifæð Eyjarskeggja, svo og heitið á stærsta og eina eigin-
lega dalnum á Heimaey. Þar var túlkun hins mikla lærdómsmanns
tekin sem öruggari heimild. Að mínum dómi hefur Dalver því
aldrei heitað Herjólfsdalur. Við strákar töluðum aldrei um annað
en Dalinn, né gerði fullorðið fólk það í mínu ungdæmi. Fyrst af
bókum lærðum við það, að dalurinn Jiéti fullu nafni Herjólfs-
dalur, en þar voru áhrif Árna Magnússonar á ferðinni. Ég geri
ekki ráð fyrir, að þetta vafasama nafn eða rangnefni falli niður
aftur, enda skiptir litlu máli, ltvað dalurinn er nú kallaður, ef því
er ekki lialdið of fast fram, að þarna hafi fyrsti bærinn staðið.
Um byggðina í Eyjum fljótlega eftir landnám hlýtur að Irafa
farið eins og um byggðina almennt í landinu, þ.e. að býlunum
fjölgaði ört jafnframt því sem Jrau smækkuðu. Ég lteld Jrað væri
í fullu samræmi við niðurstöður Ólafs Lárussonar (1944), ef býli
liefðu verið komin í Sandaskörðum, inni í Dal og víðar um byggi-
leg svæði á Heimaey snemma á 12. öld, svo að rústir frá Jressum
tímum segja út af fyrir sig ekkert til né frá um staðsetningu Dals
þess, sem Herjólfur bjó í.
9. Brekkubobbi (Helix hortensis). Að lokum skal hér vikið að
líffræðilegu atriði, sem kann að snerta eldri jarðsögu Eyjanna. í
sand- og grasbrekkunni vestan í Neðri-Kleifum og líklega einnig
Undir Löngu lifir snígill einn með fagran, brúnröndóttan kuðung.
Hann finnst hvergi liér á landi nema hér og undir Eyjafjöllum,
að því er dr. Finnur Guðmundsson hefur tjáð mér. Annað afbrigði
af honum, með gráum í stað brúnna randa, lifir víða á Austur-
landi. Dr. Finnur vakti fyrir löngu athygli mína á því, að, sumir
dýrafræðingar teldu á Jrví vissar líkur, að Jaessi snigill ltefði lifað
af síðustu ísöld liér á landi. Ég veitti honum Jrví athygli á jarð-
fræðiferðum og lann Austfjarðategundina m.a. sunnan í Gunnólfs-
víkurfjalli á Langanesi, en Jtar hefði hann getað lifað af ísöld.
En mikla útltreiðslu hefur hann nú eystra, við gil og í brúnum
Fljótsdals og Jökuldals, og hefur þá komizt langt frá sínum ísaldar-
heimkynnum. Þar, sem ég sá Eyjafjallabobbann, virtist liann blátt