Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1972, Page 22

Náttúrufræðingurinn - 1972, Page 22
10 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN í næsta umhverfi. Samsetning flórunnar stendur í nánu sambandi við það, hversu langt þetta hlé er hverju sinni. Stutt hlé á eldsum- brotum getur aðeins skapað aðstöðu fyrir plöntur, sem dreifast hratt (dreifing með vindi, vatni eða dýrurn) og geta vaxið í slæmum jarð- vegi, þ. e. svokallaðar frumbyggjaplöntur. Á Surtsey er og verður einstakt tækifæri til að fylgjast nreð hvernig þetta gerist. Því lengra hlé sem verður á eldsumbrotum, því betri verða lífsskilyrðin fyrir kröfuharðan gróður. Af dýrasteingervingum hafa ennþá aðeins fundizt skordýr í lög- unum í Mókollsdal, það eru hármý (Bibionidae) og blaðlús (Aphi- doidea). Hér er um að ræða vel varðveitta, vængjaða blaðlús, sem fannst sumarið 1967, og var henni lýst í ritgerð 1971 (Heie og Fried- rich, 1971). Eintakið er nú varðveitt á Jarðfræðistofnun Kaupmanna- hafnarháskóla. Blaðlúsin tilheyrir ættkvíslinni Longistigma Wil- son, 1909, sem meðal annars einkennist af því, að vængmerkið (pterostigma) er sérkennilega langt. Vert er að gera sér Ijóst, að eigi hafa áður fundizt steingervingar af ættinni Lachnidae, en Longi- stigma tilheyrir henni. í jarðfræðiritum lrefur ættkvíslarnafnið Lach- nus að vísu verið notað af nokkrum vísindamönnum (m. a. Germar og Berendt, 1856), en það hefur sýnt sig, að viðkomandi blaðlúsa- steingervingar tilheyra í raun réttri öðrum ættum (Heie, 1967). Steingerða blaðlúsin íslenzka tilheyrir ekki aðeins núlifandi ætt- kvísl, því að komið hefur í ljós við samanburð, að hin núlifandi teg- und Longistigma caryae Harris, 1841, er svo lík henni að sköpulagi (morfologi), að ekki er unnt að sjá neinn mun. Við höfum þess vegna gefið henni nafnið Longistigma caryae. Tegundin lifir ekki lengur á Islandi, en finnst í laufskógabeltinu í austurhluta Norður-Ame- ríku. Fundur þessarar blaðlúsartegundar sem steingervings á íslandi er að mörgu leyti merkilegur. í fyrsta lagi er hér um að ræða elzta fund af núlifandi blaðlúsartegund. Af núlifandi blaðlúsum hefur aðeins álm-garðaberjarrótarblaðlúsin Schizoneura ulmi L. fundizt steingerð, en upphlaup1) tilheyrandi þessari tegund hefur fundizt á álmblaði í plíósenlögum í Þýzkalandi (Heie, 1968). Þó skal þess getið, að unnt er að fylgja einstaka núlifandi ættkvíslum lengra aftur í tímann. Fleiri tegundir af ættkvíslinni Mindarus voru þegar til staðar í 1) Dýrið setur eggin á lifandi plöntur, en lirfan liefur síðan þau áhrif á við- viðkomandi plöntuvef, að hann Itólgnar upp og myndar einskonar Jiulstur umhverfis lirfuna. Hulstur þetta er nefnt gall eða galle á erlendum málum.

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.