Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1972, Qupperneq 50

Náttúrufræðingurinn - 1972, Qupperneq 50
38 NÁTTÚRUFRÆÐIN GURINN Það er ekki fyrr en um og eftir 1700, sem hægt er að nokkru að gera sér grein fyrir því eftir heimildum, hvar Skeiðará hefur runnið. í Chorograpica íslandica Árna Magnússonar, sem prentuð er í Safni til sögu íslands, er lýsing á Öræfunum eftir sr. Gísla Finnboga- son sóknarprest í Sandfelli. Þessi lýsing mun samin um aldamót- in 1700, og er fyrst lýst Skaftafelli. Þar stendur: „Fyrir framan það (Skaftafell S. B.) flóar Skeiðará“. Varla var hægt að liafa fáorðari umsögn um Skeiðará, en þó má af henni ráða að hún hafi þá runnið austan til á Skeiðarársandi. Næsta heimild er í sýslulýsingu Sigurð- ar Stefánssonar sýslumanns frá árinu 1746. Þar segir svo, eftir að rætt hefur verið um Skeiðarárjökid og Súlu: „Annað vatnsfall er á þessa sands eistra kante og kemur úr þessa stóra iökuls eistra enda, heiter Skeidaraa: þad er miket stoort og háskasamlegt vatn hellst umm firrnefndar sumar tijder; í þuij hefur og oft manntioon orded, þad er strángt vatn og vijda med bleitumm, so hestarnner söckva þar nidur. Það vatn fellur nær riett til siaafar langann veg framm á firrnefndumm sande og giörer J^ar eirn ós, sem kallast Scheidaraar- oos.“ Eggert Ólafsson og Bjarni Pálsson fóru um Skeiðarársand árið 1756. Sagt er frá Jieirri ferð í öðru bindi Ferðabókar Jreirra en ekki lýst nákvæmlega hvar Skeiðará rann þá. Þó er sagt að Morsá renni í hana í Morsárdalsmynninu, og að Skeiðará hafi jafnvel stutt að gereyðingu landsins þar. Sé þarna rétt frá sagt, hlýtur Skeiðará að hafa komið lir jöklinum fast við f jallið eins og hún hefur gert á Jressari öld. Þess er þó að gæta, að Eggert telur Morsárdal ná að Jökulfelli (sbr. Heitu lækina), svo að vel má vera að hann hali talið dalsmynnið frá fremstu tá Skafta- fells í Jökulfell. Því miður eru sumar lýsingar Eggerts ekki nákvæm- ar og jafnvel rangar (sbr. Breiðamerkursand) og er því hugsanlegt að Skeiðará hafi runnið nokkru fjær Skaftafelli en eðlilegast virðist að ætla sbr. framanskráð. Árið 1794 fór Sveinn Pálsson læknir, öðru sinni um Öræfin. í Ferðabók hans er á nokkrum stöðum getið um Skeiðará. Á bls. 498 (Jöklaritinu) er nokkuð rætt um Skeiðará, og er Jrar m. a. Jretta (skýringum sleppt): „Sagt er að núverandi nafn árinnar, Skeiðará sé þannig til komið, að einu sinni hafi vefjarskeið dottið í ána og ekki náðst aftur. Fyrir fáum árum féll áin fram austanhallt á miðj- um sandi í svo nefndum Gamla farvegi, en nú sem stendur spýtist lnin undan jöklinum rétt lijá Jökulfelli og rennur fram á austur-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.