Náttúrufræðingurinn - 1975, Qupperneq 69

NÁTTÚ RU FRÆÐING URl NN
193
líffræði (m. a. vistfræði) við Háskóla íslands eftir að kennsla hófst í þeirri
grein á árinu 1968.
Síðustu 5 kaflar bókarinnar fjalla um friðlýsingu náttúruminja, útivistar-
svæði, landnýtingu, umhverfisfræðslu og Jrá er hér einnig birt tillaga um stofnun
umhverfisráðuneytis, sem höfundur flutti á náttúruverndarþingi 1972. Allt
hefur þetta verið birt eða flutt áður. Síðan fylgir allmikill viðauki (30 bls.), þar
sem m. a. er skrá yfir friðlýst svæði, skrá yfir friðlýstar plöntutegundir, lög og
reglur um náttúruvernd, sem nú eru í gildi, og lög Náttúruverndarsamtaka
Austurlands. Má e. t. v. staðhæfa, að þörf hafi verið á að safna þessu saman á
einn stað, en hvers vegna er þá t. d. fuglafriðunarlögunum sleppt?
Bókinni lýkur síðan með orðaskýringum og bókaskrá. íslenzk fræðiorð vist-
fræðinnar eru mjög á reiki enn sem komið er, og eru ýmsir aðilar að koma sér
upp orðasafni, hver f sínu horni. Fer samræming að verða mjög aðkallandi.
Þau eru þannig hverfandi fá fræðiorðin, sem notuð eru bæði í bók þessari og
við vistfræðikennslu í Háskólanum. Annars hefur orðasmíð höfundar liér yfir-
leitt tekizt vel, þótt finna megi að stöku orðum og skilgreiningum orða. (Þannig
fjallar stofnvistfræði lítið um einstakar lífverur, eins og segir í skilgreiningu, og
ckki er vistfræði stofna nefnd autecology á ensku. Nokkuð ankannaleg er skil-
greiningin á náttúrlegu jafnvægi).
Talsvert er um skýringarmyndir og ljósmyndir í bókinni. Þær eru ekki tölu-
settar og ekki nægilega tengdar textanum. Sumar ljósmyndanna virðast ckki
eiga ýkja mikið erindi í bók þessa.
Óneitanlega ber bókin þess nokkur merki að vera að verulegu leyti safn fyrri
greina og erinda höfundar, og verður efnið af Jressum sökum nokkuð ósamstætt
og uppfyllir tæplega Jtær vonir, sem titillinn, Vistkreppa og náttúruvernd, vekur.
En hér hefur verið safnað saman á einn stað talsverðu magni upplýsinga um
umhverfismál mönnum til hægðarauka, en ekki sízt er bókin vænleg til j)ess að
vekja menn til enn frekari umhugsunar um innlend umhverfismál, og mun hún
uggaust gera mikið gagn á þann hátt. Að mati uiidirritaðs eru Jtað einkum kafl-
ar 1 (Vistfræði — viðfangsefni og vísbendingar), 8 (Að liðnu náttúruverndar-
árinu 1970) og 9 (Vatnsvirkjanir og erlend stóriðja), sem gefa bókinni gildi á
Jrennan hátt, að öðrum köflum ólöstuðum.
Agnar Ingólfsson.
Carl H. Lindroth, Hugo Anderson, Högni Böðvarsson, Sigurður
Richter: SURTSEY, ICELAND. The Developntent of a New Fauna,
1963—1970. Terrestrial Invertebrates. Entomologica Scandinavica.
Supplementum 5. 1973. 280 bls., 50 myndir, 45 töflur.
Hér er mikið rit á ferð og girnilegt til fróðleiks. Höfundar ritsins mynduðu
á árunum 1965 og 1966 starfshóp, sem fylgjast skyldi náið með landnámi land-
hryggleysingja á Surtsey. Eru hér birtar helztu niðurstöður rannsóknanna frarn
að árinu 1970, en auk þess eru atliuganir lrá árunum 1971 og 1972 teknar með
að talsverðu leyti, Jirátt fyrir titilinn. Auk eigin söfnunar byggir hópurinn mjög
13