Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1991, Page 10

Náttúrufræðingurinn - 1991, Page 10
2. mynd. Stevns Klint á Sjálandi í Danmörku. Horft til norðurs. Klettarnir eru 15-20 m háir. Örvarnar benda á mörk krítar og tertíers. Fiskileirinn er í tiltölulega þunnum lin- sum strax neðan við mörkin. Þar neðan við eru krítarlög (skril'krít), en ofan markanna eru kalksteinslög, gömul kóralrif. Stevns Klint on Zealand in Denmark. View towards north. The arrows point towards the Cretaceous-Tertiary houndary. The Fish clay is found immediately beneath the boundary. Ljósm. photo Kristinn J. Albertsson. Sýni af leirlögunum sýndu að ekki einasta er umtalsvert meira magn (þ.e. þrítugfalt) af iridíum í leirlaginu á mörkum krítar og tertíers en í lög- um undir og ofan á, heldur er óvenju- lega mikið magn rúmlega tuttugu ann- arra frumefna í lögunum, þ.á.m. osm- íums. Með þessar niðurstöður varð Alvar- ezfeðgum og samstarfsmönnum þeirra fyrst fyrir að kanna hvort hér væri um staðbundið fyrirbæri að ræða eða hvort þessi óeðlilega magnaukning eðalmálma fyndist víðar. Þeir tóku því sýni af leirlögum á tveim vel þekktum stöðum sem geyma jarðlög af sama eða svipuðum aldri; Stevns Klint við Fakse Bugt í Danmörku, um 50 km suður af Kaupmannahöfn og Wood- side Creek, um 40 km norðaustur af Wellington á Norðureyju Nýja-Sjá- lands. Lögin í sjávarhömrunum við Stevns Klint, rétt hjá Hpjerup kirkju (2. mynd) sýna m.a. hin velþekktu „fiskileirs“-lög sem geyma mikinn fjölda steingervinga (fiskabeina) (sbr. Rasmussen 1975). Við efnagreiningar sýnanna kom í ljós sams konar eðal- málmaaukning og í ítalska leirnum, t.d. reyndist fiskileirinn í Danmörku innihalda um 160 sinnum meira iri- díum en búist hafði verið við og ný- sjálensku sýnin reyndust hafa um tví- tugfalt áætlað magn (Alvarez o.fl. 1980, Ganapathy 1980). Efnagreining- ar á jafn gömlum setlögum annars staðar í heiminum leiddu síðar sömu- leiðis í ljós óvenjulega mikið magn 4

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.