Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1991, Síða 10

Náttúrufræðingurinn - 1991, Síða 10
2. mynd. Stevns Klint á Sjálandi í Danmörku. Horft til norðurs. Klettarnir eru 15-20 m háir. Örvarnar benda á mörk krítar og tertíers. Fiskileirinn er í tiltölulega þunnum lin- sum strax neðan við mörkin. Þar neðan við eru krítarlög (skril'krít), en ofan markanna eru kalksteinslög, gömul kóralrif. Stevns Klint on Zealand in Denmark. View towards north. The arrows point towards the Cretaceous-Tertiary houndary. The Fish clay is found immediately beneath the boundary. Ljósm. photo Kristinn J. Albertsson. Sýni af leirlögunum sýndu að ekki einasta er umtalsvert meira magn (þ.e. þrítugfalt) af iridíum í leirlaginu á mörkum krítar og tertíers en í lög- um undir og ofan á, heldur er óvenju- lega mikið magn rúmlega tuttugu ann- arra frumefna í lögunum, þ.á.m. osm- íums. Með þessar niðurstöður varð Alvar- ezfeðgum og samstarfsmönnum þeirra fyrst fyrir að kanna hvort hér væri um staðbundið fyrirbæri að ræða eða hvort þessi óeðlilega magnaukning eðalmálma fyndist víðar. Þeir tóku því sýni af leirlögum á tveim vel þekktum stöðum sem geyma jarðlög af sama eða svipuðum aldri; Stevns Klint við Fakse Bugt í Danmörku, um 50 km suður af Kaupmannahöfn og Wood- side Creek, um 40 km norðaustur af Wellington á Norðureyju Nýja-Sjá- lands. Lögin í sjávarhömrunum við Stevns Klint, rétt hjá Hpjerup kirkju (2. mynd) sýna m.a. hin velþekktu „fiskileirs“-lög sem geyma mikinn fjölda steingervinga (fiskabeina) (sbr. Rasmussen 1975). Við efnagreiningar sýnanna kom í ljós sams konar eðal- málmaaukning og í ítalska leirnum, t.d. reyndist fiskileirinn í Danmörku innihalda um 160 sinnum meira iri- díum en búist hafði verið við og ný- sjálensku sýnin reyndust hafa um tví- tugfalt áætlað magn (Alvarez o.fl. 1980, Ganapathy 1980). Efnagreining- ar á jafn gömlum setlögum annars staðar í heiminum leiddu síðar sömu- leiðis í ljós óvenjulega mikið magn 4
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.