Náttúrufræðingurinn - 1991, Qupperneq 40

sem eru næstar íslandi eru í SA-Eng-
landi (137 pör 1987; hefur fækkað
mikið; Spencer o.fl. 1989) og í Frakk-
landi (þúsundir para).
Stöku trílar hafa vetursetu í V-Evr-
ópu, en flestir halda til við sunnanvert
Miðjarðarhaf og við strendur V-Afr-
íku, sunnan Sahara. Fartími á haustin
stendur frá ágústlokum til fyrri hluta
október og jafnvel fram í nóvember.
Fuglarnir koma til baka í mars-apríl.
Aðeins einn tríll hefur sést á íslandi
og þarf það ekki að koma á óvart þeg-
ar um svo strjálan varpfugl í Evrópu
er að ræða.
1. Ljótsstaðir í Vopnafirði, N-Múl, um 15. júlí -
15. ágúst 1957 (RM3039). Anon. Náðist
máttvana og ófleygur eftir að hafa sést við
bæinn í mánaðartíma. t’essi fugl var a.m.k.
ársgamall samkvæmt búningi.
Stepputrítill (Glareola nordmanni)
Trítlaættin (Glareolidae) er út-
breidd víða í suðlægum löndum, en
engir trítlar verpa þó í Vesturheimi.
Trítlar (alls 8 tegundir) eru mjög
vængjalangir, svo að tilsýndar minna
þeir á svölur eða ránfugla. Klofið stél
og stuttir fætur minna á kríu (Sterna
paradisaea). Þeir eru einkum á ferli í
ljósaskiptunum, en halda kyrru fyrir á
daginn og næturna og láta þá lítið á
sér bera. Trítlar eru mjög félagslyndir
og verpa oft í stórum byggðum. Sum-
ar tegundir eru farfuglar.
Varpútbreiðsla stepputrítils er að
mestu leyti bundin við gresjur í vest-
anverðum Sovétríkjunum, en hann
hefur einnig orpið í V-Evrópu (Frakk-
landi og Þýskalandi). Kjörlendi á vetr-
arstöðvum er einkum sendnar fjörur
og gresjur. Stepputrítli hefur fækkað
mjög þar sem land hefur verið brotið
til ræktunar í stórum stfl.
Stepputrítill verpur í byggðum,
ávallt í grennd við votlendi. Hann afl-
ar fæðu á flugi og veiðir aðallega engi-
sprettur og bjöllur. Eftir varptíma,
þ.e. í lok júní og fram í miðjan júlí,
safnast fuglarnir í stóra hópa. Steppu-
trítlar eru algjörir farfuglar og halda
til vetrarstöðva í sunnanverðri Afríku
í ágúst-september, stöku fuglar þó
ekki fyrr en í október. Farleiðir fugl-
anna liggja um allbreitt svæði frá íran
til Balkanskaga og hafa allt að 10 þús-
und einstaklingar sést saman á við-
komustöðum. Fyrstu fuglarnir snúa til
baka í apríl, en flestir þó ekki fyrr en í
maí.
Þrír stepputrítlar hafa sést á íslandi:
1. Garöskagi, Gull, 7.-8. október 1979 (J iirim
RM7079). GP & KHS (1980).
Stepputrítill hefur sést tvisvar síöan: ungur
kvenfugl við Stafnes á Miðnesi 8. október 1983
(GP & EÓ 1985) og í Suðursveit, A-Skaft. II.
júní 1987 (GP & EÓ 1989b).
Fuglarnir tveir, sem sáust hér að
haustlagi, voru báðir kvenfuglar á
fyrsta hausti og sáust þeir í lok fartíma
tegundarinnar í Evrópu. Stöku
stepputrítlar hafa flækst vestur um
alla Evrópu og eru tíðastir þar í ágúst
og september.
Lóur
Lóuættin (Charadriidae) er önnur
stærsta ættin innan vaðfuglaættbálks-
ins, alls 65 tegundir. Ættin skiptist í
vepjur (24 tegundir), lóur (4 tegundir)
og „sandlóur“ (37 tegundir).
Lóur (Pluvialis spp.) eru fremur
stórir vaðfuglar og verpa eingöngu á
norðurhveli. Allar tegundirnar eru
farfuglar og sumar þeirra meðal víð-
förlustu fuglategunda heims. Heiðlóur
(Pluvialis apricaria) sem verpa á Bret-
landseyjum eru þó flestar staðfuglar
(Bannerman 1961). I varpbúningi eru
lóur dökkar að neðanverðu, en dopp-
óttar eða flekkóttar að ofanverðu.
„Sandlóur" (Charadrius spp.) eru
fjölbreyttur hópur fremur lítilla vað-
34